نگرانیــم!

با این حال، بان کی مون از این‌که اقدامات موشکی ایران را ناقض قوانین بین‌المللی بنامد، اجتناب کرد. اظهارنظر دبیرکل سازمان ملل متحد درباره زیرسوال بردن پایبندی ایران به برجام در حالی صورت گرفت که به نقل از دیگر رسانه‌های خبری ازجمله «رویترز»، آمریکا و روسیه به شدت به آن واکنش نشان داده و وی را به تعدی از حدود خود در ارائه گزارشی متهم کردند که به اجرای قطعنامه شورای امنیت در حمایت از توافق هسته‌ای ایران مربوط است.

درخصوص این موضوعات گفت‌وگویی با «پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داده‌‌ایم که در ادامه می‌آید. پیلار از اساتید دانشگاه «جرج تاون» است و تاکنون مسئولیت‌های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می‌توان به ریاست واحدهای تحلیل عملیات‌های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای امنیت ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد. او معتقد است که تندروهای حاضر در کنگره آمریکا خواهان زیرسوال بردن توافق هسته‌ای با ایران هستند.

با توجه به گزارش دبیرکل سازمان ملل درخصوص برجام تصور شما از آینده توافق هسته‌ای میان تهران و کشورهای موسوم به 5+1 چیست؟

امتیازات و مزایای حاصل از انکار این مساله که برجام از زمان اجرایی شدن، برای هر دو طرف سودمند و مفید بوده کار سختی است. زمان و تجربه، به عبارتی باعث زنده ماندن برجام شده‌اند. هرچند که افراد تندرویی با برجام مخالف بوده و مترصد به دست آوردن فرصتی برای از بین بردن این توافق هستند. می‌خواهم این را بگویم که هنوز دو سال از اعتبار اجرایی برجام باقی مانده و حتی فرصت‌های بهتری هم برای استفاده از برجام در پیش رو است. اگر توافق انجام شده از بین برود، دلیل آن ماهیت و مشکلات ناشی از خود توافق نیست، بلکه به خاطر تلاش‌های آن دسته از کسانی خواهد بود که هیچ گاه حاضر به دستیابی توافق حتی در همان مرحله اول هم نبودند.

با وجود این ‌که ایران به همه تعهدات خود در قبال برجام عمل کرده، اما طرف مقابل، بخصوص آمریکا، به تعهدات خود درخصوص برداشتن تحریم‌ها عمل نکرده است. چرا؟

دولت اوباما به هر آنچه می‌توانسته در راستای تعهدات آمریکا به برجام عمل کرده است، اما مسائلی که ایران را رنجانده، مربوط به آن دسته از اموری است که در اختیار دولت آمریکا نیست. این موضوع بویژه شامل بی‌میلی بانک‌های اروپایی نسبت به انجام مبادلات مالی با ایران، حتی چنانچه هیچ منعی هم از سوی دولت و قوانین آمریکا که آنها را از انجام چنین کاری منع کند هم وجود نداشته باشد، می‌شود. بانک‌ها از این موضوع می‌ترسند که به صورت سهوی، پایشان را از برخی خطوط قرمزی که هنوز پابرجاست، فراتر گذاشته و براساس قوانینی که قرار بود تغییر کنند، تنبیه شوند. این ترس هم در جایی که تندروهای حاضر در کنگره آمریکا که خواهان زیر سوال بردن این توافق هستند، قانون را تعیین می‌کنند، قابل فهم است. دولت اوباما اما هرآنچه بتواند برای جلوگیری از آنها، شامل وتو کردن مصوباتشان انجام خواهد داد، اما همه این کارها باز هم نمی‌تواند جلوی کنگره را بگیرد.

آیا به نظر شما، رئیس‌جمهور آینده آمریکا فارغ از این‌که دموکرات باشد یا جمهوریخواه به برجام متعهد خواهد بود؟

هیلاری کلینتون که به احتمال زیاد رئیس‌جمهور بعدی آمریکا خواهد بود حمایت خود را از برجام اعلام کرده و احتمالا نسبت به آن متعهد خواهد بود. هرچند، اگر تنش‌های موجود در روابط ایران و آمریکا به همین اندازه زیاد باقی بماند، تندروهایی که به دنبال از بین بردن توافق هستند، کار خود را خواهند کرد. مگر آن که یک بهبود کلی در روابط ایران و آمریکا به وجود آید.

اگر رئیس‌جمهور بعدی آمریکا، برجام را نقض کند، آیا متحدین این کشور از این عمل وی حمایت خواهند کرد؟

احتمالا مابقی اعضای 5+1 که به همراه آمریکا با ایران مذاکره کرده‌اند، برای نگه داشتن برجام بر سر جای خود، بدون مشارکت آمریکا هم تلاش خواهند کرد. آنچه تحت چنین شرایطی اتفاق خواهد افتاد بستگی به همراهی کردن ایران با تعهدات خود در قالب برجام دارد. اگر ایران این کار را انجام دهد، آنگاه می‌تواند روابط اقتصادی خود را با اروپا حفظ کرده و روند نظارت بر محدودیت‌های مورد توافق بر سر برنامه هسته‌ای هم بر سر جای خود باقی خواهد ماند.