سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
چیزی که از یک کمپین مردمی شروع شد، حوادث تروریستی ترکیه تشدیدش کرد و نهایتا رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از آن با عنوان همگرایی ملی یاد کرد. بنا به آمارهای رسمی، علاوه بر ترکیه، امارات هم شاهد کاهش گردشگران ایرانی در نوروز امسال بوده است، اما این ماجرا از کجا شروع شد؟
پویش مردمی برای تحریم سفر به ترکیه
چند ماه پیش بود که یک حرکت خودجوش مردمی برای تحریم سفر به کشور ترکیه آغاز شد. حمایت این کشور از داعش و انتشار برخی اخبار در زمینه برخورد ناشایست با اتباع ایرانی در این کشور ریشههای این حرکت بود. شعار محوری این کمپین، ایرانگردی به جای سفر به ترکیه بود و سوال اساسیاش این که چرا به جای این که سالانه میلیونها دلار ارز از کشور خارج کنیم، گردشگری داخلی خودمان را رونق نبخشیم. نگاهی به آمارهای سفر اتباع ایرانی به ترکیه نشان میدهد که تصمیم مردمی برای تحریم سفر به این کشور در گام اول موثر و موفق بوده، چنان که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرده، خروج گردشگران نوروزی به قصد سفر به ترکیه کاهش و در مقابل گردشگری داخلی افزایش داشته است؛ مسعود سلطانیفر اصلیترین دلیل این مساله را همگرایی ملی دانسته و البته نقش چالشهای امنیتی و بهبود شرایط زیرساختهای گردشگری داخلی را نیز مورد اشاره قرار داده است. سلطانیفر قبلا هم به رویکرد سازمان متبوعش برای رونق گردشگری داخلی اشاره کرده و شعار «جهانگردی را با ایرانگردی آغاز کنید» را مطرح کرده بود.
ممنوعیت رسمی، شایعه یا واقعیت؟
البته علاوه بر حرکت خودجوش مردمی، بعضا خبرهایی از برخی ممنوعیتهای رسمی به ترکیه هم منتشر شد. از آن جمله نامه مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز بود که خطاب به انجمن صنفی دفاتر و شرکتهای خدمات مسافرت هوایی و گردشگری نوشته شد و در آن بحث ممنوعیت سفر به ترکیه به دلیل برخورد نامناسب دولت این کشور با اتباع ایرانی مورد اشاره قرار گرفت. با این همه ولی رحمانی موحد، در واکنش به انتشار خبر چنین نامهای، ممنوعیت رسمی سفر به کشورهای خارجی را در حیطه صلاحیت وزارت امور خارجه برشمرد و گفت در حوزه گردشگری هم این تصمیمات باید سراسری باشد و نمیتوان دربارهاش استانی تصمیم گرفت.
اثر حملات تروریستی بر گردشگری ترکیه
در تحلیل کاهش سفر ایرانیان به ترکیه نمیتوان از تاثیر چالشهای امنیتی در این کشور، علیالخصوص انفجار اخیر استانبول چشمپوشی کرد. انفجاری که در میان کشته و زخمیهایش اسامی برخی از هموطنان ما نیز وجود داشت. در پی این انفجار سفارت ایران در آنکارا در قالب توصیهای به مسافران ایرانی ترکیه از آنها خواست مقررات و هشدارهای امنیتی را رعایت و از حضور در اماکن پرتردد و تجمعها پرهیز کنند، اما ممنوعیت رسمی برای سفر به این کشور از سوی وزارت امور خارجه اعلام نشد. القصه این که امسال همه عوامل دست به دست هم داد که سفر ایرانیان به ترکیه کاهش قابل توجهی داشته باشد، به طوری که تورهای این کشور به نازلترین قیمتهای ممکن رسید، اما باز هم چندان مورد استقبال قرار نگرفت.
البته علاوه بر ترکیه آمارهای کلی، از کاهش مسافرتهای خارجی ایرانیان به مقاصد دیگر کشورها نیز حکایت داشت. چنان که از سوی شرکت فرودگاههای کشور اعلام شد مسافرتهای خارجی در ایام تعطیلات امسال حدود 9 درصد کاهش را تجربه کرده است. در سوی مقابل با وجود تفاوت در شیوههای آماردهی، برآیند آمار از افزایش گردشگری داخلی در نوروز 95 حکایت دارد.
آمار گردشگری داخلی در نوروز
تا زمان نگارش این گزارش هنوز آمار تجمیعی از دور اول و دوم سفرهای نوروزی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام نشده، اما طبق معمول نحوه آماردهی سفرهای نوروزی باز هم حرف و حدیثهایی در رسانهها و افکار عمومی ایجاد کرده است. اولین آماری که در همان روزهای ابتدایی تعطیلات از سوی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام شد، این بود که میزان سفرهای داخلی مردم در ایام نوروز ـ تا زمان اعلام آمار ـ بین 8 تا 12 درصد رشد را نشان میدهد.
آمار دوم را معاون گردشگری سازمان میراث اعلام کرد. طبق این آمارها که سفرهای نوروزی تا روز 8 فروردین را دربر میگرفت، 37 میلیون نفر شب اقامت در کشور ثبت شد که حاکی از رشد 7 درصدی نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته بود. از سوی دیگر بازدید از اماکن و بناهای تاریخی، شاهد رشد بیسابقه 48 درصدی بوده، 53 میلیون نفر در نیمه اول تعطیلات نوروز، از اماکن و بناهای تاریخی بازدید کردند.
آمار سوم را هم باز محمدرضا رحمانی موحد اعلام کرد و گفت کشورمان امسال در تعطیلات نوروز 46 میلیون نفر شب اقامت را تجربه کرده است. معاون گردشگری سازمان میراث به آمار بازدید از اماکن زیارتی هم اشارهای کرد و از رشد قابل توجه 47 درصدی در این بخش خبر داد. طبق این آمار، 67 میلیون نفر از اماکن زیارتی کشور در ایام نوروز بازدید کردهاند. رقمی که در صورت صحت این معنا را میدهد که بیش از 80 درصد ایرانیان، در تعطیلات نوروز حداقل از یک مکان زیارتی در کشور بازدید کردهاند. چیزی که به معنای رشد بیسابقه گردشگری زیارت در نوروز امسال است.
علاوه بر آمارهای کلی البته آمارهای بخشی نیز جسته گریخته اعلام شد، از جمله در بخش حمل و نقل هوایی که رشد 14 درصدی پروازهای داخلی و کاهش 9 درصدی پروازهای خارجی را نشان میداد. براساس آمارهای شرکت فرودگاههای کشور در تعطیلات روزهای آخر سال گذشته و ابتدای امسال (25 اسفند تا 9 فروردین) بیش از دو میلیون و 140 هزار مسافر از طریق سفرهای هوایی در فرودگاههای کشور جابجا شدهاند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته و پروازهای داخلی با ۱۴ درصد افزایش و پروازهای خارجی با ۹ درصد کاهش روبهرو بوده است.
تشکیک در آمارهای رسمی سفرهای نوروزی همچون سالهای گذشته، امسال هم داغ بود. چنان که بعضی رسانهها حتی از کاهش سفرهای ایرانیان در نوروز هم خبر دادند و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را به باد انتقاد گرفتند. از آن جمله یادداشت منتشره در سایت نسیم آنلاین بود که با اعلام آمار 15 میلیونی سفر ایرانیان در نوروز ـ که البته منبع آن مشخص نبود ـ از کاهش رونق گردشگری داخلی در نوروز امسال خبر داد.
کدام شهرها پیشتاز بودند؟
بنا به اعلام معاون گردشگری سازمان میراث، در تعطیلات امسال، به دلیل وضعیت متغیر آب و هوا، مردم به نیمه جنوبی کشور بیشتر سفر کردهاند. همچنین استانهای شمالی و نزدیک به تهران نیز طبق روال مرسوم سالهای گذشته، دارای مسافر زیادی بودهاند. با وجود این طبق آمار رسمی، استان خراسان جنوبی یکی از 10 استانی است که در حوزه نفر شب اقامت، برتر از شهرهای دیگر بوده است. این نشان میدهد که برخی از استانها که معمولا محل تردد بودهاند اکنون به جاذبه تبدیل شده و مردم در آن استانها اقامت میکنند. استان خراسان جنوبی نیز مسیر تردد بوده، اما اکنون جزو شهرهایی است که گردشگران زیادی در آن اقامت کردهاند.در اغلب شهرهای پرتردد نوروزی هم آمارها از افزایش گردشگران حکایت داشت. به عنوان مثال در جزیره کیش اعلام شد که بیش از 1400 پرواز و تعداد زیادی شناور و لنج، حدود 188 هزار نفر را تا روز 14 فروردین، به این جزیره بردهاند. این رقمها از افزایش 5 درصدی مسافران این جزیره حکایت داشت. اعداد و ارقام گردشگران در جزیره قشم بیشتر بود و مسئولان افزایش 14 درصدی مسافران این جزیره را رسما اعلام کردند. آمارهای سفر به شهرهایی مثل اصفهان و شیراز هم مثل همیشه قابل توجه بوده، اما بنا به مشاهدات میدانی، تراکم مسافران کمتر از سالهای گذشته بوده است.
تصادفهای نوروزی، همچنان زیاد بود
آمار تصادفات نوروزی متاسفانه امسال هم قابل توجه بود. چنان که در روز 11 فروردین، جانشین فرمانده ناجا از فوت 344 نفر از مسافران نوروزی در اثر تصادفات جادهای تا زمان مورد نظر خبر داد. بنا به گفته سردار مومنی، خودروی پراید در این ایام بیشترین آمار حوادث رانندگی را به خود اختصاص داده و در اثر تصادفها بیش از 2 هزار میلیارد تومان خسارت مادی به مردم و کشور وارد شده است. سردار مومنی ضمن اعلام این آمار ایمنسازی راهها و خودروها را ضرورت اساسی کشور برای کاهش خسارت تصادفهای جادهای اعلام کرد. خسارتی که در طول سال، به اندازه 6 درصد تولید ناخالص کشور میشود.
عباس رضایی ثمرین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
علی اصغر هادیزاده، رئیس انجمن دوومیدانی فدراسیون جانبازان و توانیابان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد