همگرایی تهران - مسکو مانع تحقق اهداف آمریکا

خاورمیانه از زمانی که استعمار انگلیس و فرانسه آغاز شد بیشتر محل اعمال قدرت و نفوذ انگلیسی​ها بود اما پس از جنگ دوم جهانی و مشکلاتی که بر اروپا حادث شد، شرایط تغییر کرد. آمریکا به دلیل آسیب کمتری که در جنگ دیده بود به یک ابرقدرت تبدیل شد و ابتدا در یک رقابت و بعد در یک تفاهم با انگلیس، سعی کرد جای این کشور را بگیرد.

این در حالی بود که انگلیس نزدیک به دو قرن در خاورمیانه و بخصوص در کشورهای عربی و عثمانی و حتی ایران، نفوذ و مهم تر از آن، مطالعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی داشت.

آمریکا فاقد این اطلاعات دست اول بود و آنها را بیشتر از طریق انگلیسی ها به‌دست می آورد و از طرف دیگر تلاش می کرد سلطه خود را در خاورمیانه از سه طریق اعمال کند: ​1) تقویت رژیم صهیونیستی، 2) متحدانی که برای خودش دست و پا می کرد، 3) حضور نظامی بویژه در دریا.

با این حال خلأ تاریخی تسلط آمریکا بر غرب آسیا در سال های اخیر همزمان شده است با ضعف قدرت آمریکا.

بر همین اساس است که همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند آمریکا می خواهد از طریق مذاکرات سیاسی این ضعف حضور را (چه فیزیکی و چه فرهنگی) جبران کند.

این هشداری است که مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهور روسیه مطرح کردند زیرا در اجلاس های مربوط به سوریه، یک طرف اصلی و موثر، روسیه است. حضور موثر روسیه در این اجلاس ها می تواند کمک​کننده باشد تا آمریکا نتواند با فریبکاری و انحراف اذهان جهانی به امیال خودش برسد.

در حال حاضر، اولین هدف آمریکا برکنار کردن بشار اسد است زیرا به باور آمریکا، با رفتن اسد اوضاع سوریه به گونه ای خواهد شد که حتی اگر به هرج و مرج هم بیفتد، جبهه مقاومت آسیب جدی خواهد دید و یک حاشیه امن خوبی برای رژیم صهیونیستی و سایر متحدان دیکتاتور آمریکا در منطقه ایجاد خواهد شد.

در چنین شرایطی، خیلی مهم است که آمریکا نتواند این هدف سیاسی خودش را محقق کند و روسیه به عنوان یک کشور بزرگ که اخیرا مجددا به اهمیت خاورمیانه پی برده، حتما می​تواند در این زمینه نقش موثری داشته باشد.

پس از فروپاشی شوروی، کسانی که در روسیه بر سر کار آمدند با خیانت و نادانی، موقعیت روسیه را در افکار عمومی دنیا و بخصوص خاورمیانه، مخدوش کردند اما آقای پوتین که مقام معظم رهبری از درک و فهم سیاسی ایشان تقدیر کردند، اهمیت خاورمیانه و در همین چارچوب، اهمیت ایران را بازخوانی کرده است.

امروز آقای پوتین متوجه شده که ایران بازیگر مهمی در خاورمیانه است و بدون ایران نمی تواند مقابل ترفندهای آمریکا بایستد و بر همین اساس است که در یکی دو سال اخیر سعی کرده در یک مفاهمه که ناشی از رایزنی است، منافع مشترک را به خوبی بشناسد و با تکیه بر این منافع مشترک، راهبردی اتخاذ کند که می تواند منجر به یک آرامش و راحتی در خاورمیانه شود.

دکتر علیرضا شیخ عطار - سفیر سابق ایران در آلمان