سبقت ‌آزاد

یکی از فناوری‌های شناخته‌شده‌ای که اکنون در حوزه حمل‌ونقل به‌عنوان یک فناوری راهبردی شناخته‌شده V2V یا ایجاد ارتباط بین خودروهاست که به ایجاد تحولات مهمی در عرصه حمل‌ونقل منجر شده است. سامانه ارتباطات خودرویی درباره سرعت و فاصله خودروهای اطراف، اطلاعاتی در اختیار رانندگان قرار می‌دهد تا بر این اساس رانندگان بتوانند به شیوه‌ای هوشمندانه در مسیرهای شهری و برون‌شهری ایمن‌تر حرکت کنند. خودروها از طریق این سامانه در ارتباط هستند و در مورد محدودیت‌های ترافیکی به رانندگان هشدار می‌دهند و در نتیجه آنها را از مخاطرات جاده‌ای مطلع می‌کنند؛ اما هوشمند‌سازی در حوزه حمل‌ونقل فقط به این فناوری محدود نمی‌شود. هر روز از فناوری‌ها و نوآوری‌های جدیدی در حوزه حمل‌ونقل رونمایی می‌شود. این فناوری‌ها نمایشگر ابعاد مختلفی از مفهوم حمل‌ونقل هوشمند است. به نظر می‌رسد بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند در حوزه حمل‌ونقل و همچنین حضور خودروهای هوشمند در آینده‌ای نه‌چندان دور به کاهش میزان مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات جاده‌ای ناشی از خطای انسانی منجر شود.

کامیون‌ها در مسیر‌ ایمنی

کامیون‌ها ‌ یکی از متهمان اصلی تصادفات جاده‌ای هستند . ارتفاع و طول زیاد کامیون‌ها در مقایسه با دیگر خودروهای عبوری د‌ر جاده‌ها، ازجمله محدودیت‌هایی است که سبقت گرفتن خودروها از کامیون‌ها را در مسیرهای برون‌شهری با مشکل مواجه می‌کند. به نظر می‌رسد ارائه راهکاری نوآورانه برای حل این مشکل و رفع محدودیت‌های ناشی از تردد کامیون‌ها در جاده‌ها می‌تواند در افزایش ایمنی راه‌ها و پیشگیری از بروز تصادفات ‌نقش بسیار مهمی داشته باشد. شرکت سامسونگ در اقدامی ابتکاری و نوآورانه باهدف کاهش خطرات ناشی از عبور و مرور کامیون‌ها در جاده‌ و افزایش سهولت برای سبقت گرفتن از این ماشین‌های بزرگ، نمایشگر بزرگی را روی قسمت عقب کامیون‌ها نصب‌کرده است. وضع جاده‌ها و خودروهای عبوری در مسیر مقابل این کامیون روی سطح نمایشگرها به تصویر کشیده می‌شود تا به ‌این ‌ترتیب رانندگانی که پشت کامیون درحرکت هستند با اطلاعات بیشتر نسبت به سبقت از کامیونی که جلوتر از آنها در حرکت است، اقدام کنند. به نظر می‌رسد ایده کامیون‌های ایمن یا Safety Truck در افزایش ایمنی جاده‌ها نقش بسیار مهمی داشته باشد. در پشت پرده این راهکار نوآورانه، ایده‌ای ساده نهفته است. اگرچه شاید بهره‌گیری از این ایده برای کامیون‌ها به نصب سیستم‌هایی نیاز داشته باشد که هزینه بالایی دارد، اما در مقابل نجات جان انسان‌هایی که به دلیل محدودیت‌ها و موانع جاده‌ای و در نتیجه وقوع تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند، صرف چنین هزینه‌ای ارزشمند به نظر می‌رسد.

از آرژانتین تا ...

ایده کامیون‌های ایمن، نخستین بار به‌عنوان راهکاری برای پیشگیری از وقوع تصادفات جاده‌ای در کشور آرژانتین مطرح شد. آرژانتین ازجمله کشورهایی است که از نظر نرخ تصادفات جاده رتبه نخست را دارد. بیشتر بزرگراه‌های این کشور دوطرفه است و بسیاری از سوانح جاده‌ای در این کشور از سبقت ناگهانی در این مسیرهای پر رفت‌وآمد ناشی می‌شود. ازاین‌رو نخستین کامیون‌های ایمن مجهز به این سیستم در جاده‌های آرژانتین تست‌ شده‌اند که خوشبختانه آزمون‌های جاده‌ای را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند. اگرچه هنوز هیچ مدلی از کامیون‌های ایمن در جاده‌ها حضور ندارند، اما شرکت طراح و سازنده این سیستم امنیتی اعلام کرده است به‌منظور بهینه‌سازی شرایط استفاده از این سیستم برای کاهش میزان تصادفات جاده‌ای و افزایش ایمنی رانندگان با دولت‌های محلی مذاکراتی انجام خواهد داد. بسیاری از کارشناسان عملکرد مؤثر و مناسب این فناوری را مورد تائید قرار داده‌اند و با اطمینان اعلام کرده‌اند بدون تردید این فناوری می‌تواند جان بسیاری از مردم را از خطر مرگ در تصادفات جاده‌ای نجات دهد.

سبقت گرفتن از پشت سر یک کامیون بزرگ در حال حرکت با خطرات زیادی همراه است. راننده‌ای که پشت سر این کامیون در حرکت است ابتدا باید از خطی که در امتداد آن حرکت می‌کند خارج شود تا بتواند مسیر پیش رو را ببیند و از مناسب بودن شرایط برای سبقت گرفتن اطمینان حاصل کند و سپس از کامیونی که جلوی این خودرو در حرکت است سبقت بگیرد. در جاده‌های دوطرفه که مسیر رفت‌وبرگشت مقابل هم قرار دارد و همه خودروها در یک خط در حال تردد هستند سبقت گرفتن از خودروی جلویی می‌تواند بسیار خطرناک و با پیامدهایی همراه باشد. این اقدام ابتکاری که با عنوان کامیون‌های ایمن از آن نام‌برده شده است می‌تواند این مشکل را برطرف کند.

ایده‌ای برای ایجاد یک تحول

در کامیون‌های ایمن یک دوربین بدون سیم در قسمت جلوی کامیون نصب می‌شود. این دوربین به شیوه آنلاین یا به عبارتی همزمان تصویری از فضای روبه‌روی کامیون یا مسیر پیش رو را به نمایشگرهای بزرگی که پشت کامیون نصب‌شده انتقال می‌دهد. به‌این‌ترتیب رانندگانی که در جاده‌های دوطرفه و پر‌رفت‌وآمد در حرکت هستند به‌جای این که پشت سر این کامیون‌های بزرگ که معمولا به‌کندی حرکت می‌کنند، ادامه مسیر دهند با اطلاع از وضع جاده و حرکت خودروهایی که در مسیر مقابل تردد دارند، در شرایطی که اوضاع مناسب باشد از این کامیون سبقت‌ می‌گیرند و مسیر خود را ادامه می‌دهند.

برای بهره‌گیری از چنین امکانی لازم است یک دوربین کوچک جلوی کامیون نصب شود. این دوربین تصویری از مسیر پیش روی کامیون را روی نمایشگر نصب‌شده در قسمت پشت کامیون به نمایش درمی‌آورد. به منظور سهولت تردد برای رانندگانی که شب‌ها در مسیرهای جاده‌ای حرکت می‌کنند یک حالت دید در شب نیز برای این سیستم در نظر گرفته‌شده است.

ورود کامیون‌های هوشمند و ایمن به جاده‌ها می‌تواند نویدبخش تحقق ایده حمل‌ونقل ایمن و مطمئن در جاده‌های حادثه‌خیز دنیا و همچنین آغازگر تحولات جدیدی در عرصه حمل‌ونقل باشد. کامیون‌های ایمن در شصت و دومین جشنواره بین‌المللی خلاقیت سال 2015 مدال طلای بهترین خلاقیت در عرصه حمل‌ونقل را از آن خود کرده است. به نظر می‌رسد این موفقیت می‌تواند در توسعه ظرفیت‌های حمل‌ونقل بر اساس فناوری‌های هوشمندانه و خلاقانه نقش بسیار مهمی داشته باشد. بدون تردید عملی شدن این ایده برای همه کامیون‌ها در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر نخواهد بود. قیمت بالای دوربین‌ها و نمایشگرهایی که روی کامیون‌ها نصب می‌شود ازجمله محدودیت‌هایی است که تجاری‌سازی این ایده را با مشکل و محدودیت روبه‌رو می‌کند.

فرانک فراهانی‌جم

دانش