خداحافظی بی‌بازگشت پیرمرد طلایی

پیرمرد ایتالیایی حتی وقتی پشت سرش را نگاه کرد و برای خداحافظی به همه دست تکان داد، یک مدال طلا بر گردن داشت که به قهرمانی گوانگجوی چین در لیگ قهرمانان آسیا مربوط می‌شد. لیپی تا لحظه آخر هم دست از افتخارآفرینی برنداشت. او که حاضر بود برای مربیگری نصف دنیا را بپیماید تا به چین برود حالا دیگر خسته شده است. لیپی شصت و شش ساله با آن سیگار برگ و فلسفه‌های خاص خودش هنوز هم میل برای بردن و فتح کردن دارد اما وقتی به ویترین افتخارات خانه‌اش نگاه می‌کند، به این نتیجه می‌رسد که دیگر وقت خداحافظی رسیده بود.

ستاره‌ای که 32 سال درخشید

لیپی فقط مربی نبود. او پیش از آن‌که به یکی از برترین مربیان دنیا تبدیل شود بازیکن مطرحی به شمار می‌رفت. اوج فوتبال این پیرمرد ایتالیایی در دوران جوانی بین سال‌های 1969 تا 1979 برمی‌گردد یعنی زمانی که او بازیکن سمپدوریا بود. او برای این باشگاه ایتالیایی به عنوان مدافع در 274 مسابقه به میدان رفت. لیپی در سی و چهار سالگی فوتبال را کنار گذاشت و بلافاصله مربیگری را شروع کرد، این اتفاق سال 1982 افتاد؛ یعنی همان سالی که ایتالیا قهرمان جام جهانی شد. طالع مربیگری او از همان ابتدا خوش‌یمن بود. ستاره مربیگری لیپی از همان ابتدا درخشان بود و او طی 32 سال مربیگری در این عرصه، کوهی از افتخارات به دست آورد. او در کنار ویسنته دل بوسکه تنها مربی در دنیای فوتبال به شمار می‌رود که در مقام سرمربی هم قهرمانی در جام جهانی را تجربه کرده است و هم در لیگ قهرمانان اروپا.

حالت‌های خاص و تفکرات فیلسوفانه

در دنیای فوتبال خوزه مورینیو را به عنوان آقای خاص می‌شناسند اما کیست که از خاص بودن مارچلو لیپی بی‌خبر باشد. او ذهنی پیچیده دارد و به همه چیز فیلسوفانه نگاه می‌کند. این می‌تواند راز موفقیت او در تیم‌های باشگاهی و ملی‌اش باشد، شاید هم نه اما بالاخره تفکرات عمیق عمده دلیل موفقیت یک مربی است. دقت به حرکات لیپی از وقتی شروع شد که در اینترمیلان مربیگری می‌کرد. در زمان حضور این مربی در تیم اینترمیلان که در فصل 2000ـ1999 اتفاق افتاد، نشستن متفکرانه لیپی روی نیمکت مربیگری سوژه شد و پس از آن حالت خاص وی هنگام نشستن به الگویی تبدیل شد. «مثل لیپی بنشینید تا قهرمان شوید» این جمله از دل سری A ایتالیا می‌آید، وقتی که لیپی با تفکرات خاص خود و شیوه‌های نوین مربیگری‌اش موفق شد با تیم‌های مختلف پنج بار قهرمان سری A شود و چهار بار قهرمان سوپرکاپ ایتالیا. او یک بارهم جام حذفی را به خانه برد. اگر لیپی چند سال دیگر در سری A مربیگری می‌کرد، به چنان رکوردی در سری A در زمینه قهرمانی دست می‌یافت که تا 100 سال دیگر هم قابل تکرار نبود.

آقای تودار

لیپی شخصیت جالبی دارد، اما وقتی یکی از رسانه‌های ایتالیایی در سال 2001 با او چپ افتاد، سعی کرد این مربی موفق را یک فرد چند شخصیتی و مشکل دار معرفی کند. اما واقعیت فراتر از آن چیزی است که این رسانه ایتالیایی به آن پرداخته بود. لیپی می‌گوید در فوتبال یادگرفته چگونه خود را با شرایط مختلف وفق دهد. او گاهی اوقات بسیار خشمگین و ترسناک است و گاه بسیار مهربان و دوست‌داشتنی. این چهره متناقض لیپی برخاسته از همان موقعیت‌های مختلف فوتبال است که ایجاب می‌کند لیپی چهره‌های مختلفی از خود نشان بدهد. البته او در تیم آخرش یعنی گوانگجو بیشتر در نقش یک پدر مهربان برای شاگردانش بود تا یک مربی بداخلاقی که همه از او می‌ترسند. اما ویژگی دیگر لیپی تودار بودن اوست. او بسیار محتاط است و اجازه نمی‌دهد رسانه‌ها ـ بخصوص مطبوعات خانمان برانداز ایتالیایی ـ در زندگی خصوصی او سرک بکشند هر چند در برابر کنجکاوی و سرک کشیدن مداوم آنها گاهی اوقات واقعا کاری از دستش برنمی‌آید.

ماجرای سیگار برگ

لیپی به کشیدن سیگار برگ علاقه بسیار زیادی دارد. مربی سیگاری دنیای فوتبال همواره به دلیل علاقه مفرط به سیگار کشیدن مورد انتقادات زیادی واقع شده است اما کیست به این انتقادات گوش دهد؟! او از همان سنین جوانی سیگار می‌کشید اما اکنون گاهی اوقات در مقام یک مربی و یک پدر دلسوز به شاگردان توصیه می‌کند طرف سیگار نروند؛ چون عوارض آن دردناک است. نخستین باری که لیپی به استفاده از دخانیات رو آورد، نوجوانی بیش نبود. در سال‌های جوانی گاهی اوقات سراغ سیگار می‌رفت اما وقتی به یک سیگاری تمام‌عیار تبدیل شد که مربی شده بود. کم‌کم سیگارهای او هم تغییر شکل دادند و به سیگار برگ تبدیل شدند. جالب است بدانید وقتی او سرمربی گوانگجو شد، به او اطلاع دادند سیگار کشیدن از سوی بازیکنان در لیگ چین با جریمه روبه‌رو می‌شود اما او به عنوان یکی از مربیان بزرگ دنیا در مصونیت کامل از جریمه بود! البته لیپی در این مدت سعی کرد کمتر در انظار عمومی سیگار برگش را به دست بگیرد و به تفکر عمیقی فرو برود.

لیپی نمی‌رود

چه کسی گفته لیپی برای همیشه با فوتبال خداحافظی کرد؟! نه چنین نیست، او برای همیشه با نیمکت داغ وداع کرد اما با فوتبال نه. او را باز هم در فوتبال می‌بینیم اما این بار در سمت‌هایی نه چندان دست و پا گیر و دردسرساز. برای بسیاری از هواداران فوتبال ایتالیا که به قهرمانی متعدد لیپی عادت کرده‌اند، خیلی سخت است از این پس او را به عنوان مدیر فنی یک تیم یا مدیر یک باشگاه ببینند اما او چنین برنامه‌ای را برای خودش ترسیم کرده است. او در این باره می‌گوید: «از فوتبال به طور کامل جدا نمی‌شوم. اصلا جدایی از فوتبال برای من که اکنون 66 سال دارم، غیرممکن است. ترجیح می‌دهم در سمت‌هایی مانند مدیر فنی یک باشگاه فعالیت کنم اما دیگر سرمربیگری بس است. خسته شده‌ام و روح و ذهنم نیاز به آرامش دارد. فوتبال به من آرامش می‌دهد اما در این سن ترجیح می‌دهم روزهای آرام‌تری در پیش داشته باشم.»

زیادی پیر شدم

این آخرین باری است که مرا به عنوان سرمربی روی نیمکت می‌بینید. این جمله‌ای بود که لیپی پس از تساوی تیمش گوانگجو مقابل شاندونگ به زبان آورد. او در ادامه کنفرانس خبری گفت: من بزودی شصت و هفت ساله می‌شوم و در این سن دیگر نمی‌خواهم مربی باشم، اما قطعا به عنوان سمت‌های دیگر در فوتبال فعالیت خواهم داشت.

لیپی رفت. دنیای مربیان فوتبال به همین زودی آیا مربی‌ای نظیر این پیرمرد ایتالیایی به خود می‌بیند؟

دیلی‌میل / مترجم: هیلدا حسینی‌خواه