پایگاه طبقاتی نمایندگان مجلس نوزدهم شورای ملی بررسی شد

وی در این مقاله با اشاره به اهمیت دوره نوزدهم مجلس شورای ملی (1339- 1335)به لحاظ تصویب قوانین سرنوشت ساز گفت: در این دوره از مجلس، بسیاری از قوانین مهم عمرانی تصویب شد و حتی لوایحی که در ادوار قبلی طرح شده امّا مسکوت مانده بود، دوباره مطرح گردید و به تصویب رسید. لذا در یک مقایسۀ اجمالی، به نظر می‌رسد، این دوره از قانون‌گذاری، به مراتب کارآمدتر از دوره‌های پیشین بوده است. امّا چه عاملی باعث شد که نمایندگان موفّق به تصویب این قوانین در مجلس شوند و بر عملکرد مجلس به‌گونه‌ای مثبت تأثیر بگذارند؟

جعفری گفت: به نظر می‌رسد که پایگاه اجتماعی و سطح تحصیلات نمایندگان در این روند مؤثّر بوده باشد. در ادوار پیشین، مجالس ایران همواره تحت تسلّط طبقۀ ملاّک بود و عمدۀ مالکان و فئودال‌ها، مجلس را وسیله‌ای برای سیادت و حکومت خود بر توده‌های ملّت و به‌خصوص طبقات متوسّط قرار می‌دادند و از تصویب قوانین مهمّی که به ضرر منافع گروه مزبور بود، جلوگیری می‌کردند. سطح پایین سواد و نداشتن تحصیلات عالی جدید، عامل دیگری بود که بر عملکرد مجلس تأثیر منفی می‌نهاد. از اواخر دورۀ پهلوی اوّل و پس از به مورد اجرا گذاشتن قانون تأسیس دانشگاه و هم‌چنین قانون اعزام محصّل به خارج، بر تعداد وکلای مجلس با تحصیلات عالی دانشگاهی افزوده شد.

جعفری تصریح کرد: بنابراین با توجّه به مطالب فوق و عملکرد مجلس در این دوره، این فرضیه مطرح می‌گردد که نمایندگان این دوره از مجلس، بیشتر، از طبقات غیرملاّک و دارای تحصیلات عالی بودند و تأثیری مثبت بر عملکرد آن داشتند.

جعفری کوشید با تأکید بر صورت‌ مذاکرات مجلس، مجموعه اسناد آرشیو ملّی ایران و دیگر منابع، ضمن بررسی پایگاه طبقاتی نمایندگان این دوره از مجلس، نقش آن‌ها را در عملکرد این نهاد و به ثمر رساندن مصوّبات مهم، مورد ارزیابی قرار دهد.