عکس‌هایی که یک کتاب حرف دارد

به این‌گونه حوادث و اتفاقات ما می‌گوییم حواشی دنیای سیاست. حاشیه‌هایی که گاه پررنگ‌تر از متن می‌شود و برای مدتی در رسانه‌ها انعکاس پیدا می‌کند. در اینجا به‌صورت خلاصه به توضیح ده عکس جالبی خواهیم پرداخت که در رسانه‌ها منتشر شد و سر و صداهای زیادی به‌پا کرد.

کودکی در دود و آتش

دوران کودکی بی‌شک، بی‌غل و غش‌ترین دوران زندگی انسان است که با چند اسباب‌بازی ساده و سرگرم‌کننده سپری می‌شود و دیوار آرزوهایش نیز بسیار کوتاه است. اما پدیده‌ای به نام جنگ و خشونت همین آرزوها و خواسته‌های کوچک را برای برخی از کودکان این کره خاکی دست‌نیافتنی کرده است.

حالا چند سالی می‌شود که کودکان مناطق مختلف دنیا از غزه و فلسطین گرفته تا افغانستان و پاکستان، صدای لالایی مادرانشان و اسباب‌بازی‌های خود را با صدای انفجارها و تکه‌های به‌جا مانده از حملات انتحاری عوض کرده‌اند. یکی از آن مکان‌ها، منطقه پیشاور در پاکستان است که کودکانش چند سالی می‌شود با رنگ آبی آرامش خداحافظی کرده و رنگ سیاه دود و آتش حملات و انفجارهای انتحاری را بر چهره‌های خود کشیده‌اند.

اوکراین در آتش

روزهای اول اسفند اوکراین و خیابان‌های «کی یف» روزها و شب‌های خشونت باری را از سر‌گذراند و آتش جنگ داخلی با دخالت کشورهای خارجی در این کشور شعله‌ور شد و عکس‌های به جا مانده از این خشونت‌ها، تصاویری تکان‌دهنده از این واقعه تاریخی را در قاب تاریخ ثبت کرد.

آتش درگیری‌ها در اوکراین با بر جا گذاشتن شماری کشته و مجروح به بالاگرفتن اختلافات آمریکا و روسیه و حضور نیروهای این دو کشور در اوکراین و سقوط دولت و تشکیل دولت موقت در این کشور انجامید و در پی آن نیروهای نظامی روسیه و آمریکا و کشورهای اروپایی در برابر یکدیگر صف‌آرایی کردند.

پوتین تشکیل دولت موقت در اوکراین را برآمده از کودتایی علیه قانون اساسی توصیف کرد و از سوی دیگر وزرای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا اقدامات روسیه در اوکراین را محکوم کردند.

آتش جنگ در اوکراین با دخالت‌ کشورهای غربی بالا گرفت و هر چند مشخص نیست تا کجا شعله خواهد کشید، اما آنچه مشخص است اینکه باز هم در گوشه‌ای از تاریخ جهان ثبت شد آرامش ملت‌ها قربانی دخالت بیگانگان می‌شود.

بلای خانمانسوزی به نام جنگ

وقتی می‌خواهید حادثه یا اتفاقی را گزارش داده و جزئیات آن را به اطلاع مردم برسانید، بدون شک استفاده از عکس و تصویر کمک فراوانی به شما در این زمینه می‌کند. اگر این اتفاق یا حادثه در مورد پدیده‌ای مثل جنگ باشد، نیاز به عکس و تصویر بیش از همیشه احساس می‌شود.

طی بیش از دو سالی که از ناآرامی‌ها و جنگ داخلی در سوریه می‌گذرد، اخبار و گزارش‌های فراوانی در رسانه‌ها مخابره شده است. وقتی صحبت از بیش از یکصد هزار کشته می‌شود، زمانی که حرف از قساوت و بی‌رحمی گروه‌های سلفی به میان می‌آید و صد اتفاق تلخ و دردناک دیگر در سوریه، تنها عکس‌‌هاست که به ما در درک مصیبت‌ها و رنج‌های این ملت و کشور کمک می‌کند. با همین هدف، روزنامه گاردین، لنز دوربین را از حوادث جاری این کشور معطوف به بناهای تاریخی کرده که حال تنها خرابه‌ای از آنها برجای مانده است؛ بناهایی همچون بازار حلب که عمری پنج هزار ساله دارد و امروز تنها به تلی از خاک تبدیل شده است. شاید این عکس‌ها می‌خواهد بگوید وقتی چنین بلایی سر بناها و ساختمان‌ها می‌آید، می‌شود تا حدودی تصور کرد بر سر زندگی انسان‌ها چه بلاهایی آمده است.

برلوسکنی در خواب

اصلا مگر می‌شود سالی به پایان برسد و خبر و عکس جنجالی یا عجیبی از سیلویو برلوسکنی، نخست‌وزیر پیشین ایتالیا در رسانه‌ها منتشر نشود. آخرین افتضاح این پیرمرد هفتاد و شش ساله در تگزاس آمریکا و در مراسم وقف موزه و کتابخانه جورج دبلیو بوش اتفاق افتاد. تا دلتان هم بخواهد افراد شناخته شده در این مجلس بودند. علاوه بر اوباما و چهار رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مهمان‌هایی همچون سارکوزی و خوزه ماریو آزنار، نخست‌وزیر سابق اسپانیا در آنجا حضور داشتند. دوربین‌های تلویزیونی که در حال پخش این مراسم بودند، ناگهان روی برلوسکنی زوم کردند. تصاویر این دوربین‌ها، برلوسکنی را در خوابی عمیق نشان می‌داد. گویی او خوش‌خوابی و خوشگذرانی در آن گردهمایی را با سواحل ایتالیا اشتباه گرفته و به یک حمام آفتاب رفته بود. او که تنها ایتالیایی دعوت شده به این مراسم بود، به خوبی آبروی ایتالیایی‌ها را با این کارش خرید!

غلبه محبت و انسانیت بر فاشیسم

درست است که فاشیسم مدت‌هاست از جوامع بشری رخت بربسته و بندرت خبری از آن شنیده می‌شود، اما با مدرن شدن جوامع، این پدیده شوم نیز اشکال جدید و مدرن‌تری به خود گرفته است. این روزها اگر بخواهیم برخی الگوها و روش‌های آنها را مشاهده کنیم، بد نیست سری به تعدادی از کشورهای اروپایی بزنیم. قربانیان این حرکت‌ها هم بیشتر اقلیت‌هایی همچون مسلمان‌ها هستند.

مسلمانان سوئد ازجمله آن اقلیت‌هایی هستند که گاهی اوقات مورد اذیت و آزار این گروه‌ها قرار می‌گیرند. آخرین نمونه از این اقدامات چند ماه پیش برای یکی از مساجد استکهلم اتفاق افتاد. وقتی که عمر مصطفی، رئیس موسسه اسلامی سوئد همراه تعدادی از همراهانش صبح به مسجد رسیدند، دیدند در و دیوار این مکان با اشکال مربوط به نازی‌های آلمان خط‌خطی شده است. این خبر بسرعت در رسانه‌های خبری محلی سوئد پیچید.

با این حال وقتی چند روز بعد مصطفی و دوستانش به این مسجد مراجعه کردند، با صحنه‌ای زیبا روبه‌رو شدند. روی هر یک از آن خط‌خطی‌ها دسته‌گلی قرار گرفته بود و در پایین آنها نامه‌ای به این مضمون چسبانده شده بود: «حمله و اهانت به شما مسلمانان در سوئد، حمله به تمام شهروندان این کشور است. ما همیشه کنار هم هستیم.» این حرکت باعث شد تا مصطفی و تمام هم فکرانش قضاوت‌های خود را دراین‌باره عوض کنند. او در این زمینه اظهار کرد: « تا پیش از این اتفاق تصور می‌کردم جامعه ما در مسیری اشتباه حرکت می‌کند، اما امروز نظرم 180 درجه تغییر کرد.»

دو چهره سرد در مقابل هم

گرچه دوران جنگ سرد به تاریخ پیوسته است، اما یخ روابط آمریکا و روسیه هنوز آب نشده است. هربار هم که فضای حاکم بر این رابطه تا حدودی گرم می‌شود و این یخ شروع به آب شدن می‌کند، اتفاق ناخواسته‌ای رخ می‌دهد و همه چیز به نقطه اول خودش برمی‌گردد.

همه می‌گفتند نشست سران G20 در سنت پترزبورگ روسیه و دیدار پوتین و اوباما می‌تواند تا حدودی به گرم شدن این رابطه کمک کند. اما پیش از برگزاری این نشست آن‌قدر اتفاق ریز و درشت افتاد که حتی همین دیدار ساده هم در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. اختلاف مسکو و واشنگتن در مورد سوریه روز به ‌روز بیشتر شده بود. درست در کوران این اختلافات، جوانی به نام ادوارد اسنودن وارد ماجرا شد و اوضاع را بدتر کرد. زیرا این جوان افشاگر که پته جاسوسی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا را روی آب ریخته بود، پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت در مسکو اقامت گزید. تمام این اتفاقات و حوادث باعث شد وقتی اوباما به سنت‌پترزبورگ برود، با چنین شکل و شمایلی کنار پوتین بنشیند. عکاس آسوشیتدپرس هم فرصت را غنیمت شمرد و با گرفتن این عکس نشان داد این دو رهبر نه‌تنها رابطه خوبی با هم ندارند بلکه به این زودی‌ها هم نمی‌توان امیدی به بهبود روابط روسیه و آمریکا داشت.

سوتی اوباما و کامرون در مراسم ماندلا

وقتی برای مراسم ختم و درگذشت فردی شرکت می‌کنید، سعی می‌کنید با ظاهر خود با بازماندگان ابراز همدردی کنید. این ظاهر هم می‌تواند شامل لباس پوشیدن شما و هم طرز رفتارتان باشد. هر چه فرد متوفی، انسان مهم‌تر و برجسته‌تری باشد شما هم دقت بیشتری در رفتار خود می‌کنید.

وقتی خبر درگذشت نلسون ماندلا رهبر ضد آپارتاید آفریقای جنوبی اعلام شد، بسیاری منتظر بودند تا برای آخرین بار با این پیرمرد دوست داشتنی وداع کنند. چند روز پس از درگذشت ماندلا، تابوت او در استادیوم اصلی ژوهانسبورگ قرار گرفت تا سران و شخصیت‌های مهم دنیا برای ادای احترام به آنجا بروند. اوباما و میشله، همسرش نیز از جمله مدعوین بودند. رئیس‌جمهور آمریکا پس از سخنرانی و ادای احترام نزد همسرش بازگشت و از قضا کنار دست دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس و خانم هله تورینگ اشمیت، نخست وزیر دانمارک نشست.

در زمان سخنرانی یکی از مهمان ها، یکی از عکاسان صحنه‌ای از این سه سیاستمدار را گرفت که گویی در یک مسابقه ورزشی یا کنسرت شرکت کرده‌اند. لنز دوربین این عکس نشان داد این سه نفر با ذوق و شوق وصف ناشدنی در حال عکس گرفتن از خود هستند. نکته‌ای که این عکس نشان می‌داد این بود که میشله در آن لحظه کاملا عصبانی به نظر می‌رسید. با دیدن این عکس، این فکر به ذهن متبادر می‌شد که گویی بانوی نخست آمریکا از این ذوق‌زدگی شوهرش کفری شده است، اما عکاس مورد نظر بعدها گفت که آن عکس تنها چند ثانیه را نمایش می‌دهد و پیش از آن میشله به هیچ وجه عصبانی یا ناراضی نبوده است!

وقتی پوتین گریه می‌کند

اصلا کی گفته مرد نباید در انظار عمومی گریه کند؟ مگر تمام اشک‌ها به دلیل غم و غصه است، بعضی وقت‌ها می‌شود که آدم از سر شادی و شعف، اشک شوق می‌ریزد. این قاعده برای همه صدق می‌کند و نمی‌توان سیاستمداران را از آن مستثنا دانست، حتی اگر این سیاستمدار، فردی همچون ولادیمیر پوتین باشد.

سیاستمداری که همیشه عکس‌هایی از او درحال تمرین جودو یا اسب‌سواری و شکار و کارهای خارق‌العاده دیگر می‌بینیم. شاید این عکس برای آن معروف شد که برای فردی مثل پوتین انتظار نمی‌رفت به هر دلیلی در انظار عمومی اشک از چشمانش جاری شود. در توضیح این عکس گفته می‌شود پس از آن‌که پوتین بار دیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور روسیه انتخاب شد، به جمع طرفدارانش آمد تا برای آنها صحبت کند. ناگهان تصاویر تلویزیونی پوتین را در حالی نشان داد که مثل ابر بهار گریه می‌کند. منتقدان از همین چند ثانیه اشک ریختن او سوءاستفاده کردند و گفتند پوتین آن‌قدر برای تکیه زدن به کرسی ریاست‌جمهوری ذوق و شوق داشت که اشک ریخت.

اما خود آقای رئیس‌جمهور خودش را به سرعت جمع و جور کرد و بعد‌ها گفت آن اشک‌ها به علت سرمای شدید هوا بوده است!

تر و خشک با هم می‌سوزد

داستان اختلاف دموکرات‌ها و جمهوریخواهان آمریکا و دعواهای سیاسی آنها درست مثل قضیه تام و جری شده است. هرکدام از طرفین از هر فرصتی استفاده می‌کند تا به طرف مقابلش ضربه بزند. مثل شخصیت‌های اصلی آن کارتون محبوب تلویزیونی که برایشان فرقی نمی‌کند در اثر این دعواها چه بلایی سر خانه می‌آید، این دو حزب سیاسی هم وقتی وارد نزاع می‌شوند، مردم دور و اطراف خود را فراموش می‌کنند.

تازه‌ترین و آخرین دور اختلافات آنها بر سر تصویب لایحه بودجه بود که به‌دلیل گروکشی جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان، مراکز دولتی آمریکا به مدت 17 روز تعطیل بود. یکی از آن محل‌های تعطیل شده، باغ‌وحش ملی واشنگتن بود که بازدیدکنندگان فراوانی همچون این کودک را از تماشای حیوانات محروم کرد.

‌ آتش شعله‌ور در بحرین

اصطلاح آتش زیر خاکستر را بحق باید برای مردم بحرین استفاده کرد. گرچه بیش از سه سال از انقلاب مردم این کشور و سرکوب شدید آنها به دست نیروهای آل خلیفه و سعودی‌ها می‌گذرد، اما آنها از هر فرصتی برای بلند کردن صدای اعتراض خود استفاده می‌کنند.

یکی از همین فرصت‌ها اوایل سال گذشته بود که گروهی از جوانان بحرینی در منطقه سنابیس دست به تظاهرات زدند. یکی از جوان‌ها که در دستش کوکتل‌مولوتف بود، درست در زمان پرتاب آن گلوله‌ای به بطری‌اش اصابت کرد و باعث آتش گرفتن خودش شد. آن روز خشونت‌ها آن‌قدر زیاد بود که 35 نفر دیگر از مردم بحرین نیز در درگیری‌ها زخمی شدند.

حسین خلیلی

ویژه‌نامه نوروزی جام‌جم