خندیدن بدون حرف اضافه

«به دام افتاده» داستان کلیدساز جوانی است به نام برات (با بازی مجید یاسر)‌ که در شغلش از مهارت بالایی برخوردار است، به پیشنهاد فردی به نام اسکندر با ورود به خانه رقیب اسکندر که قاچاقچی عتیقه است، گاوصندوقی را رمزگشایی می‌کند و براساس یک سوءتفاهم به زندان می‌افتد و ...

سعید مرادی (تهیه‌کننده این اثر)‌ درباره محتوای داستان این فیلم تلویزیونی گفته است: «قصه در حقیقت تلاش می‌کند تا تفکر عموم را نسبت به محیط زندان تغییر دهد؛ ذهنیت منفی‌ای که نسبت به چنین جایی در ذهن‌ها هست را با نشان دادن فعالیت‌های آموزشی ـ تربیتی که در زندان اتفاق می‌افتد، عوض کند. به دام افتاده با زبان طنز و شوخی می‌خواهد بگوید که در حال حاضر در زندان‌های ما فضایی ارشادی حکمفرماست و شرایطی مهیا شده که آنهایی که تمایل به خوب شدن دارند، با تغییرات محسوس به جامعه و خانواده برگردند.»

«به دام افتاده» از جمله آثاری است که برای ایام نوروز 90 آماده پخش می‌شود. این تله‌فیلم که محصول اداره کل سیمای استان‌هاست، طرح اولیه‌اش در سیمای مرکز گلستان تصویب شده و بخش اعظمی از سکانس‌های آن در شمال کشور برداشت می‌شود و به نظر می‌رسد با توجه به داستان‌پردازی و ساختار درونی این اثر که بر پایه کمدی استوار است، یکی از آثار قابل قبول نوروز امسال باشد.

کامبیز کاشفی (کارگردان)‌ درخصوص طنز این تله‌فیلم می‌گوید: «به دام افتاده نسبت به چند کاری که در حوزه طنز بتازگی کارگردانی کرده‌ام، امروزی‌تر است، اما تلاشم بر این بوده تا از لودگی دور شوم و بیشتر به کمدی تصویری بپردازم.»

وی ادامه می‌دهد: «معتقدم در سینما سراغ هر ژانری که می‌روید، قرار است به وسیله ابزار تصویر به محتوای آن دست پیدا کنید. پس اگر فیلم می‌سازیم، این تصویر است که باید بخنداند یا در آثار تراژیک، اندوهی را به بیننده انتقال دهد. در آثار طنز نیز اگر صرفا موقعیت‌های کلامی و دیالوگ محور در دسترس باشد، فرقی میان نوشته‌های مکتوب، لطیفه‌های رایج در جامعه و کارگردانی فیلم نخواهد بود.»

در حال حاضر از جمله مسائلی که سینما را تحت‌الشعاع قرار داده تعدد آثار طنز در گیشه است که با نظر ناموافق منتقدان نیز روبه‌رو است. این شیوه فیلمسازی و بهره‌گیری از محتوای نازل در قصه و شخصیت‌پردازی‌های آثار طنز کم‌کم به تلویزیون نیز کشیده شده است.

کاشفی می‌گوید: «به هر حال وقتی کاری برای تلویزیون ساخته می‌شود، ‌باید توده گسترده‌تری از مخاطب را مدنظر قرار دهد؛ گرچه شخصا معتقدم شاید لازم باشد مدتی عبوس بودن و کم محلی تماشاگر را تحمل کنیم و در یک اقدام عمومی دست به دست هم دهیم و سلیقه بیننده امروز را از کمدی رایج به نوعی دیگر تغییر دهیم. در حقیقت مردم را نباید به پسندیدن آثار سخیف کمدی متهم کرد، اما اگر ما سازنده‌ها نترسیم از این که تماشاگر آن چیزی که قبلا خود را برای دریافتش آماده کرده پیدا نکند، شاید بتوان با تولیداتی هرچند اندک بیننده را عمیق‌تر بخندانیم.»

کارگردان «به دام افتاده» در ادامه می‌گوید: «ما در کشورمان، اندیشمند، هنرمند و خالق کم نداریم و گاهی آدم‌ها در این حوزه به اشتباه بر صندلی‌های فرهنگی تکیه می‌زنند. زمانی که تلویزیون شروع به تولید فیلم‌های تلویزیونی کرد، ما چند نفر بودیم که تله‌فیلم‌هایی را روانه آنتن کردیم و با افتخار می‌گویم شخصا در این مدت‌آثار قابل قبولی ساخته‌ام مثل صدای پای خدا، مادر صدام می‌زنی، بلوتوثت رو روشن کن... و در این بین هیچ‌گاه به یاد نداشتم که در رسانه‌ای با مدیوم کوچک‌تر مثل تلویزیون کار ‌کنم، بلکه به این فکر می‌کردم که قرار است فیلمی بسازم برای تماشاگری که قابل احترام است و برای دیدن اثر من وقت می‌گذارد.»

بخش اعظمی از برداشت سکانس‌های تله‌فیلم «به دام افتاده» در لوکیشن زندان انجام می‌شود. در و دیوار زندان گرچه بیننده را در نگاه نخست به یاد بازداشتگاه‌های مرسوم آثار پلیسی می‌اندازد اما در همین فضا، نوعی دیگر از زندگی در جریان است. تعدادی از زندانیان گروهی را تحت عنوان قوی‌ترین مردان زندان تشکیل داده‌اند و در مسابقه مچ‌اندازی قرار است قوی‌ترین‌شان انتخاب شود. غفور که یکی از زندانیان است به دلیل این که همسر اولش مهریه خود را به اجرا گذاشته است، به زندان افتاده و در زندان می‌خواهد از زندگی که بیرون از این فضا برای خود به وجود آورده فرار کند و...

در این بین برات که سنخیتی با دیگران ندارد، بنابر شرایطی کاملا ناخواسته، تحولی را در میان جمع زندانیان ایجاد می‌کند که مسوولان را بر آن می‌دارد تا فعالیت فرهنگی افراد را افزایش داده و شرایط آموزشی مساعدتری را برای زندانیان مهیا سازند.

در این بین ناصر (شاگرد و برادر زن برات)‌ تمام تلاشش را می‌کند تا زمینه آزادی برات را آماده نماید. عباس جمشیدی که ایفاگر نقش ناصر است در این خصوص می‌گوید: «ناصر آدمی است که به طور کلی زندگی را با چشم شوخی نگاه می‌کند. مثلا در سکانسی که قرار است برای نجات برات در خانه قاچاقچی عتیقه‌جات تجسس کند، در حالی که اسلحه‌ای پشت‌ سرش گذاشته‌اند باز هم دست از شوخی برنمی‌دارد و حتی رو به پلیس می‌گوید خسته نباشید، عملیات خوبی داشتیم».

جمشیدی ادامه می‌دهد: «این کاراکتر به طور کلی انسانی بی‌پرواست و هیچ چیز برایش مهم نیست. در پردازش وجه طنز این شخصیت نیز تلاش کردم تا طنز حول و حوش دیالوگ‌ نباشد و بیشتر در موقعیت‌های طنز لحظاتی مفرح برای مخاطب خلق شود».

ایفاگر نقش ناصر همچنین درخصوص شرایط بازی در زندان و فضای حاکم بر چنین لوکیشنی می‌گوید: «خوشحالم که در این تجربه با آقای مرادی و کاشفی همکاری کردم، اما در زمینه قرارگیری در محیط زندان شخصا به مشکلاتی برخوردم و به دلیل انرژی منفی که بر فضای چنین جایی حکمفرماست، روحیه‌ای نامناسب پیدا کردم که امیدوارم تجربه بازی در زندان را دیگر تکرار نکنم».

جمشیدی 2 تله‌فیلم با عنوان «کات کلانتری» و «هیش» را در نوبت پخش دارد و در حال حاضر مشغول بازی در سریال جدید مجید صالحی است که نوروز امسال از شبکه 5 سیما پخش می‌شود.

سکانس‌های «به دام افتاده» به لحاظ ریتم و قالب‌بندی فرمی و بصری و ساختار شاداب، پویا و رنگی است، در این بین فضای لوکیشن‌های شهرهای شمال کشور برای رسیدن به این منظور بهترین انتخاب بوده است.

کامبیز کاشفی می‌گوید: «به هر حال برای ساخت کارهای کمدی معمولا به سراغ فضایی با آکسسوار رنگی و چیدمان متحرک و شاد می‌روند. لوکیشن‌های ما نیز امکان بهره‌گیری از نورهای شاداب و تخت‌تر را مهیا می‌کند. البته شخصا تمایل به بهره‌گیری از نور کنتراستی و تضاد قابل ملاحظه‌ای در صحنه دارم چه در کارهای کمدی و حتی آثار تراژیک و اکشن اجتماعی را ساخته‌ام؛ ولی مخاطب عام کمتر با چنین فضایی در حوزه آثار طنز ارتباط برقرار می‌کند».

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، شبکه‌های مختلف تلویزیون اقدام به تولید آثار بلند و کوتاه نمایشی می‌کنند با توجه به جذابیت مجموعه‌های نمایشی و سریال‌های مناسبتی این ایام، در ارتباط با جایگاه تله‌فیلم، مرادی تهیه‌کننده به دام افتاده می‌گوید: «براساس عرف تولیدات نمایشی سیما، فیلم‌های تلویزیونی، در شرایط بسیار مطلوب نیز یک یا 2 بار پخش خواهند شد. پس در وهله اول ما با یک روز از آنتن پخش مواجه هستیم. ما معتقدیم که اگر تنها در یک روز اوقاتی مفرح و شاد را برای مخاطب ایجاد نماییم و اسباب سرگرمی در کنار پیام‌رسانی را مهیا کنیم، دینمان را به مخاطب ادا کرده‌ایم و اگر اثری تنها مختص یک روز باشد، اما نشاط را در کانون خانواده‌ها وارد سازد، در مقابل سریال‌ها و مجموعه‌های پربیننده می‌تواند تاثیر ویژه‌ای داشته باشد».

گفتنی است، تله‌فیلم به دام افتاده در تعطیلات نوروز 90 از شبکه یک یا 3 سیما پخش خواهد شد.