اروپا ؛ رقیب یا همکار آمریکا

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان از جمله چنین افرادی است.در میان کشورهای متقاضی پیوستن به اتحادیه اروپا، 6 کشور کرواسی، بوسنی هرزگووین، مقدونیه، صربستان، ترکیه و ایسلند از مدت‌ها پیش این تقاضا را مطرح کرده اند اما سران اتحادیه اروپا تاکنون تنها نامزدی رسمی سه کشور یعنی کرواسی، جمهوری مقدونیه و ترکیه را پذیرفته‌اند. آلبانی نیز به عقیده کارشناسان از جمله کشورهایی است که توان نامزدی را دارند.در میان کشورهای یادشده، کرواسی مذاکراتش را برای پذیرش عضویت از اکتبر 2005 میلادی آغاز کرده‌است و مقامات اتحادیه اروپا پیش بینی می‌کنند این کشور در سال 2010 میلادی یعنی سال جاری به عضویت اتحادیه درآید.

این در حالی است که هنوز عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا که از سال 1963 میلادی با قرارداد آنکارا تلاش خویش را برای پیوستن به کشورهای اروپایی آغاز کرده، با مخالفان جدی روبه‌رو است. ترکیه مذاکرات مقدماتی با اتحادیه اروپا را برای عضویت در آن در 3 اکتبر 2005 میلادی آغاز کرد اما تحلیلگران معتقدند نزدیک‌ترین تاریخ ممکن برای به عضویت درآمدن ترکیه 2015 میلادی خواهد بود. به عقیده آنان، ترکیه اصلاحات اجتماعی و اقتصادی بسیاری دارد که باید به انجام برساند و به دلیل این‌که پذیرش عضویت ترکیه مستلزم صرف هزینه‌های زیادی خواهد بود در بودجه 2013 - 2007 میلادی اتحادیه جایی برای آن در نظر گرفته نشده است.

از سوی مخالفان گسترش اتحادیه اروپا همواره این بحث مطرح است که اگر تلاش های منطقی و کلیدی برای سروسامان دادن به قانون اساسی واحد صورت گرفته بود و سراسر اروپا از دموکراسی محسوس برخوردار شده و نهادهای قابل اعتماد مردم شکل گرفته بود، این امکان وجود داشت که در چارچوب این نهادها و البته به‌صورت آزمایشی گسترش اتحادیه به اجرا در آید.

در این زمینه، باید اذعان داشت که اگر مستندات، دال بر تبدیل اروپا به «شریک تابع» آمریکا باشد، این بدان معنی است که نظم هژمونیک آمریکا با سرعت به پیش می‌رود و فضای جهانی برای ظهور قدرت فائقه و تک قطبی آن مهیا خواهد شد اما اگر علائم و شواهد بیانگر رفتار اتحادیه اروپا به عنوان «همکار رقیب» آمریکا باشد که نشانه‌های کنونی نیز از تبدیل اروپای گسترش یافته به «همکار رقیب» آمریکا حکایت دارد، آن گاه باید نتیجه گرفت که نظام جهانی، هر چند به صورت بطئی و کند، به سمت چند قطبی شدن پیش می‌رود.

در چنین شرایطی، وضعیت دیروز و امروز عراق آزمونی است که «الگوی تعامل» آمریکا و اتحادیه اروپا را به خوبی نشان می‌دهد. در قضیه عراق، اروپا تابع آمریکا نشد اما به دلیل ضعف ذاتی اتحادیه اروپا در حوزه نظامی- امنیتی و تشتت سیاسی در بین اعضای پانزده‌گانه خود نتوانست الگوی «همکار رقیب» را نیز ارائه کند. با این حال، رهبری فرانسه آلمان با صدور قطعنامه حمله آمریکا انگلیس به عراق و مشروعیت بخشیدن به اشغال این کشور در بدو امر مخالفت ورزید و سعی کرد با همراهی روسیه وزنه خود را سنگین‌تر کند. این راهی است که اکنون نیز باید ادامه یابد.

منبع: رادیو آلمان
ترجمه: پریسا امامی