پاسخ به پرسشهای‌حقوقی

صدور رای براساس اسناد جعلی

مدتی قبل در دادگاه شکایتی علیه فردی مطرح کردم، اما این فرد با ارائه اسناد و مدارکی به دادگاه موفق شد در دادگاه بدوی رای را به نفع خود تغییر دهد. با اعتراض من، پرونده به دادگاه تجدیدنظر رفت و در این مرحله هم دادگاه به نفع خوانده پرونده رای داد. بتازگی متوجه شدم یکی از اسنادی که وی به دادگاه ارائه کرده جعلی بوده است و همین مساله، دلیل صدور رای به نفع خوانده بوده است. در حال حاضر برای احقاق حق خود چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

الهام - ح (گرگان)

در صورتی که رای دادگاه تجدید نظر به شما ابلاغ شده باشد، تا یک ماه می‌توانید با مراجعه به دادگستری شهرستان محل سکونت خود و دفتر نظارت و پیگیری قوه قضاییه، نسبت به اعمال ماده 18 قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب و اعاده دادرسی تقاضای خود را مطرح کنید. در این مرحله پرونده شما بررسی خواهد شد و در صورتی که رای صادر شده خلاف شرع و بی‌ل‌ن ثابت شود، پرونده شما مجدد بررسی و در صورت صحت ادعای شما رای اولیه نقض خواهد شد. البته این مساله دلیلی بر توقف اجرای این رای قطعیت یافته در دادگاه تجدیدنظر نخواهد بود.

نپرداختن اقساط مهریه

چند سال پیش مهریه خود را به اجرا گذاشتم و دادگاه همسرم را ملزم به پرداخت مهریه به شکل اقساط و بر مبنای ماهانه یک سکه کرد. در حال حاضر 15 ماه است که همسرم اقساط مهریه‌اش را نپرداخته است. من چه کاری می‌توانم انجام دهم تا دوباره مهریه را دریافت کنم؟

لیلا - خ (مشهد)

مهریه مانند چک است و هر زمانی قابل نقد کردن است و اگر همسر شما به هر دلیلی این مهریه را نپردازد، شما می‌توانید با مراجعه به شعبه اجرای احکامی که در آن پرونده دارید، تقاضای اعمال ماده 2 قانون اجرای محکومیت‌های مالی را بکنید. براساس ماده 2 این قانون «هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را تادیه ننماید دادگاه او را الزام به تادیه نموده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیقا می‌نماید و در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تادیه حبس خواهد کرد.» بدیهی است دادگاه به شما حکم جلب همسرتان را خواهد داد و شما می‌توانید با دستگیری وی او را ملزم به پرداخت تمامی اقساط گذشته کنید.

شکایت بابت ایمیل

مدتی قبل با همسرم دچار مشکل شدم. او نیز برای انتقامگیری از من، از ایمیل من برای دوستانم عکس‌ها و مطالب مبتذل و مستهجنی فرستاد. رمز عبور ایمیل من از مدت‌ها قبل در اختیار همسرم بوده است. در حال حاضر با برخی دوستانم صحبت و آنها را از مشکل خانوادگی‌ام با خبر کرده‌ام، اما نگرانم که برخی دیگر از آنها از من شکایت کنند. آیا چنین مساله‌ای قابلیت طرح در دادگاه را دارد؟ آیا من می‌توانم در این مورد اقدامی حقوقی انجام دهم؟

نورالدین - ع (تهران)‌

افرادی که ایمیل شما به آنها رسیده می‌توانند نسبت به این موضوع در دادسرا طرح شکایت کنند؛ البته باید اثبات کنند که این ایمیل متعلق به شما بوده و شما این مطالب را ارسال کرده‌اید. مواردی از این دست بسیار اندک است، اما شما نیز می‌توانید در صورت تمایل و در صورت امکان اثبات انجام چنین کاری توسط همسرتان از وی شکایت کیفری کنید؛ هرچند اثبات این موضوع بسیار سخت است.

هزینه در دوران دوستی

من و همسرم 2 سال پیش از ازدواج با هم در اراتباط بودیم. در این مدت برای او هزینه‌های فراوانی کردم که اسناد و مدارک آن موجود است. در حال حاضر 11 ماه است که زندگی مشترک خود را آغاز کرده‌ایم. همسرم بتازگی در دادگاه شکایت نفقه گذشته مطرح کرده و گفته از ابتدای زندگی مشترک به او نفقه گذشته نداده‌ام که این خلاف واقعیت است. آیا بنده می‌توانم برای اثبات حرف خود به اسناد و هزینه‌های انجام شده در زمان دوستی برای همسرم اشاره و استناد کنم؟ آیا دادگاه این مساله را جزو نفقه گذشته می‌پذیرد؟

سیدکاظم - ج (اراک)‌

هزینه‌هایی که شما در زمان دوستی برای همسر خود کرده‌اید دلیلی بر پرداخت نفقه وی نیست. نفقه از زمان جاری شدن صیغه عقد و رسمیت یافتن ازدواج به عهده مرد است و پیش از آن هر نوع هزینه‌ای که شما برای وی کرده‌اید، در حکم نفقه محسوب نمی‌شود و طرح آن در دادگاه محلی از اعراب ندارد و در رای نهایی موثر نیست.

شرط ضمن عقد اجرا نشده است

هنگام ازدواج و در ضمن عقد با همسرم شرط کردم که در قبال 110 سکه مهریه از وی، حق انتخاب مسکن و حق تحصیل را دریافت کنم. همسرم هم موافقت کرد و ما با هم ازدواج کردیم. در حال حاضر پس از گذشت 3 ماه از دوره عقد، وی اجازه تحصیل به من نمی‌دهد و مسکن مورد نظر مرا هم تهیه نمی‌کند. با توجه به این که وی به این 2 شرط عمل نکرده است آیا عقد ما باطل شده است؟ آیا من می‌توانم از همسرم طلاق بگیرم؟

شهین دخت - ص (طالقان)‌

این موضوع در باطل شدن عقد تاثیری ندارد. اما با توجه به عمل نکردن همسر شما به شرطی که میان شما تعیین شده می‌توانید با مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست، از دادگاه بخواهید همسرتان را ملزم به تهیه مسکن کند. در مورد حق تحصیل نیز با دریافت حکم از دادگاه می‌توانید به تحصیل خود ادامه دهید و دیگر همسرتان نمی‌تواند مانع شما شود. البته اگر همسر شما حرف‌ها و دلایلی برای این مساله داشته باشد، آنها در دادگاه بررسی خواهد شد.

فرزندی که از ازدواج موقت به وجود آمده است

یک سال قبل با مردی ازدواج موقت کردم. چند هفته‌ای است متوجه شده‌ام از این مرد صاحب فرزند شده‌ام، اما او این موضوع را منکر شده و اعلام کرده هیچ کاری نمی‌تواند برای فرزندم انجام دهد و خودم باید او را بزرگ کنم. تا یک ماه دیگر مدت صیغه تمام خواهد شد. من چه کاری می‌توانم انجام دهم تا به حق و حقوق قانونی خودم برسم؟

فرزانه - ت (میناب)‌

مطابق قانون همه حق و حقوقی که شامل حال فرزند می‌شود، مانند نفقه، دریافت شناسنامه و... به فرزند شما تعلق می‌گیرد. شما برای رسیدن به حق و حقوق قانونی خود باید به دادگاه مراجعه و در صورتی که ازدواج موقت شما ثبت نشده، تقاضای ثبت ازدواج موقت را مطرح کنید.

حکم شرعی مهریه‌های کلان چیست؟

مدتی قبل در جایی خواندم که آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی در پاسخ به استفتایی مبنی بر حکم شرعی مهریه‌های کلان، درباره جمله خانمی که مهریه‌اش را 124 هزار سکه بهار آزادی قرار داده بود اعلام کردند مهریه‌های کلان باطل و منصرف به مهرالمثل است. مهریه همسر من 2000 سکه است. آیا در صورت اختلاف این استفتاء شرعی می‌تواند در رای صادره برای مهریه من موثر باشد؟

میثم - ر (تهران)‌

استفتاء شرعی مورد اشاره شما در دادگاه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، زیرا این موضوع بحثی شرعی است، اما در دادگاه فقط و فقط قانون مورد نظر قرار می‌گیرد. در طول این سال‌ها نیز مراجعی مانند مجلس شورای اسلامی در صدد تعیین سقف برای مهریه یا تعیین سقفی از مهریه که توسط دادگاه قابل وصول است بوده‌اند اما این طرح‌ها به نتیجه نرسیده است و تا وقتی چیزی جنبه قانونی پیدا نکند، امکان پذیرش آن از سوی دادگاه وجود ندارد و شما در صورتی که همسرتان مطالبه مهریه کند، باید تمام مهریه وی را بپردازید.

علیرضا حسینی
وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه