گرد و غبار شدید در نیمی از ایران

دکتر رشیدی مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران امروز یکشنبه با اشاره به ورود گردو غبار شدید به پایتخت به همه بیماران قلبی و تنفسی توصیه کرد از تردد در هوای آزاد جدا خودداری کنند.

وی به ایسنا گفت: گردوغبار کنونی از غرب و جنوب غرب وارد کشور شده و انتظار می‌رود تا فردا بعدازظهر این گردوغبار در تهران وجود داشته باشد.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا با اشاره به این که رفته رفته بر میزان آلاینده‌ ذرات معلق در تهران افزوده می‌شود از شهروندان خواست توصیه های پزشکی را در این زمینه جدی بگیرند.

این هشدارها در شرایطی به شهروندان تهرانی داده می شود که ساکنان شهرهای غرب و جنوب کشور از چند روز پیش با این پدیده دست و پنجه نرم می کنند و بنا بر گزارشها، بیمارستانها و مراکز درمانی این نقاط مملو از کسانی است که بر اثر استنشاق گرد و غبار و بروز مشکلات تنفسی در آنجا بستری شده اند.

سازمان هواشناسی در همین راستا اعلام کرد: در ساعات آینده غلظت گرد و غبار بیشتر خواهد شد و به همین دلیل، مردم حتی الامکان از تردد در شهر خودداری کنند.

این سازمان در اطلاعیه ای گفت که گرد و غبار از عصر یکشنبه و به خصوص از روز دوشنبه با غلظت بالاتر و بیشتری در تهران خواهد بود و تا 48ساعت پس از آن نیز این شرایط ادامه دارد.

این شرایط آلودگی اکنون استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و بخش هایی از جنوب فارس وآذربایجان غربی را درگیر کرده و از امروز علاوه بر تهران و قم، استانهای آذربایجان شرقی، زنجان، قزوین، مرکزی و همدان نیز دچار شرایط آلودگی ناشی از گرد و غبار شده اند.

هواشناسی به شدت به کودکان و افراد سالمند به خصوص کسانی که مشکلات تنفسی دارند، توصیه کرده است، از خانه‌های خود خارج نشوند، ضمن آنکه انتظار می‌رود این شرایط از روز چهارشنبه بهبود یابد.

 پدیده ای غیرقابل کنترل

"محمدباقر صدوق" مدیرکل محیط زیست استان تهران امروز یکشنبه گفت: پدیده آلودگی هوای امروز تهران ناشی از حوادث طبیعی است که منشا آن از دو کشور عراق و عربستان آغاز شده و در شرایط کنونی راهکاری برای کنترل آن نیست.

وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: هوای امروز شهر تهران دارای گرد و غبار زیادی است که متاثر از شرایط جوی روزهای اخیر چند استان کشور است و نمی‌توان آن را کنترل کرد.

وی تصریح کرد: این پدیده ربطی به اینکه جلوی تردد خودروها را بگیریم، اداره‌ها را تعطیل کنیم و از شهروندان بخواهیم از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند ندارد، بنابراین محیط زیست در این خصوص نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد.

صدوق در پاسخ به این سوال که کمیته آلودگی هوا چه زمانی تشکیل می‌شود، اظهار داشت: باید هواشناسی در مورد زمان استقرار این پدیده در تهران و سایر مناطق اظهار نظر کند ولی اینکه بخواهیم کمیته اضطراری آلودگی هوا را تشکیل دهیم تا این لحظه برای این موضوع ضرورتی نمی‌بینیم.

آلودگی چند برابر حد مجاز و لغو پروازها

میزان آلودگی هوا در مناطق یادشده چندبرابر حد مجاز اعلام شده به گونه ای که خبرگزاریها، میزان گردو غبار در استان کرمانشاه را 21 برابر حد مجاز با کمتر از یکصدمتر وسعت دید، استان کردستان 20 برابر حد مجاز، شهر همدان  7 برابر حد مجاز با دید افقی حداکثر 700 متر و در شهر یاسوج مرکز استان کوهستانی چهار محال و بختیاری دو برابر حد مجاز با دید افقی یکهزار متر گزارش داده اند. میزان آلودگی هوای شهر قم نیز دو برابر حد استاندارد اعلام شده است.

آلودگی هوا  و بدی شرایط جوی موجب شد که امروز پرواز هواپیماها از تهران به مقصد شهرهای غربی و جنوب غربی کشور همچون سنندج، کرمانشاه، یاسوج، اهواز و ماهشهر لغو شود.

به گزارش واحد مرکزی خبر ،‌ رضا جعفر زاده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری با اعلام این خبر گفت: به علت بدی وضع جوی و گرد و غبار و به منظور حفظ ایمنی پروازها ، احتمال تاخیر و لغو برخی پروازهای دیگر در مسیرهای کیش ، خرم آباد ، آبادان و آغاجری و چند شهر دیگر مناطق غرب و جنوب غربی کشور نیز وجود دارد.

جعفرزاده با اشاره به اینکه شرکت های هواپیمایی باید پاسخگویی مسافرانی باشند که مشمول تاخیر یا لغو پرواز می شوند ، گفت : مسافران برای اطلاع بیشتر درباره پروازهای داخلی با شماره های 199 تماس بگیرند و در صورت داشتن پیشنهاد، انتقاد و شکایت می توانند با سامانه 1870 سازمان هواپیمایی کشوری در میان بگذارند.

تشکیل کمیته های بحران

تشدید وضعیت آلودگی هوا به دلیل وجود حجم عظیم گرد و غبار در کشور، کمیته های بحران را در دست کم نیمی از استانها بر آن داشته است تا به فوریت تشکیل شده و برای پیشگیری از پیامدهای این پدیده، راه حلهایی بجویند.

کمیته های یادشده با صدور اطلاعیه هایی در استانهای مختلف از مردم خواسته اند از حضور در فضای آزاد خودداری کنند و در صورت لزوم، حتما از ماسک بهره بگیرند.

هنوز گزارشی از تعطیلی مراکز دولتی استانها اعلام نشده اگرچه فردا دوشنبه به مناسبت ولادت حضرت علی (ع) و روز پدر، ایران تعطیل است. با این حال، برخی شهرستانها همچون شهرهای مرزی قصر شیرین در استان کرمانشاه و بانه و مریوان در استان کردستان  امروز ادارات خود را تعطیل کردند.

گردوغبار معلق در هوای کشور در حالی ادامه دارد که میانگین سرعت باد در اغلب استانها، بسیار ضعیف و در حد صفر گزارش شده و همین امر، باعث شده است کارشناسان از تداوم این وضعیت دست کم تا عصر فردا دوشنبه خبر بدهند.

وضعیت هوا و هشدارهای سازمان محیط زیست و دانشگاههای علوم پزشکی موجب شده است تا تردد مردم در معابر عمومی نسبت به روزهای گذشته به شدت کاهش یابد اما بنا به گزارشها، میزان استفاده از ماسک و وسایل پیشگیری کننده در میان مردم در سطح شهر ها ناچیز است.

وضعیت بحرانی هوا در کرمانشاه

 رئیس سازمان محیط زیست استان کرمانشاه گفت: هم اکنون میزان آلودگی هوا ناشی از گرد و غبار در استان کرمانشاه 21 برابر حد استاندارد است.

حمیدرضا صمد زاده در گفت وگو با واحد مرکزی خبر، میزان غلظت گرد و غبار در هوای کنونی استان را سه هزار و 192 میکروگرم بر متر مکعب اعلام کرد و گفت: این میزان بیش از 21 برابر حد مجاز با میزان دید کمتر از یکصد متر  است.

 بر اساس این گزارش، هم اکنون گرد و غبار شدیدی هوای استان کرمانشاه را فرا گرفته و زندگی عادی مردم را به شدت مختل کرده و پرواز صبح امروز فرودگاه کرمانشاه نیزبه دلیل کاهش شدید دید لغو شده است.

 بر اساس آخرین گزارشات دریافتی، تاکنون دهها بیمار به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی ناشی از این گرد و غبار در بیمارستانهای کرمانشاه و دیگر شهرهای غربی کشور بستری شده اند.

 علی محمد زورآوند کارشناس هواشناسی کرمانشاه نیز گفت: هم اکنون میزان دید در شهر کرمانشاه حداکثر 100متر است که این شرایط در شهرستانهای سرپل ذهاب و قصر شیرین به کمتر از 50 متر رسیده است.

 به دلیل شدت آلودگی هوا در شهرستان مرزی قصر شیرین فرماندار این شهرستان طی اطلاعیه ای تمامی ادارات این شهرستان را تعطیل اعلام و از مردم خواست که از منازل خود خارج نشوند.

  استان کرمانشاه به دلیل همجواری با کشورعراق در اغلب ماه های سال به ویژه فصل تابستان شاهد گرد غبار شدیدی که از بیابانهای این کشور و عربستان ناشی می شود، است. از دیگر استانهای غرب و جنوب غربی کشور نیز گزارشهای مشابهی دریافت شده است.

توافق ایران و عراق برای کاهش آلودگی گرد و غبار

تشدید وخامت هوا بر اثر آلودگی ناشی از گرد و غبار در ایران "فاطمه واعظ جوادی" رییس سازمان محیط زیست کشور را واداشت تا برای بررسی این موضوع به عراق سفر کرده و توافقی را در این زمینه با مسئولان آن کشور به امضا برساند.

بنا به گزارشها، خانم جوادی در این سفر علاوه بر مذاکره با مسئولان زیربط عراقی راهکارهای رفع این مشکل را مورد بحث بررسی داد اگرچه اعتقاد دارد که برای حل مشکلات زیست محیطی دنیا باید جهانی فکر کرد و منطقه‌ای عمل نمود.

رئیس سازمان محیط زیست ایران امروز پس از دیدار با " نوری مالکی" نخست وزیر عراق و در حضور او، یادداشت تفاهمی را برای حل معضل گرد و غبار برخاسته از بیابانهای عراق با مقامات وزارت محیط زیست این کشور  امضا کرد.

بر اساس این سند، دو کشور از طریق تشکیل کمیته بررسی مشکلات ناشی از آلودگی هوا و گسترش گرد و غبار  برخاسته از بیابانهای عراق، راههای کنترل آن را بررسی و به مرحله اجرا می گذارند.

نخست وزیر عراق در این دیدار وعده داد تمام همت و تلاش خود را برای بررسی و بر طرف کردن این مشکل که معضلات زیست محیطی و بهداشتی فراوانی برای شهروندان ایرانی به دنبال داشته است به کار خواهد بست.

در این دیدار توافق شد که گروهی از کارشناسان و وزیران و مسئولان وزارت کشور، محیط زیست، کشاورزی و هواشناسی عراق با سفر به ایران به آخرین اطلاعات و فناوری در خصوص بیابانزدایی دست پیدا کنند.

ضربه به محصولات زراعی

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه با اشاره به تاثیر گرد و غبار بر کاهش بهره دهی گیاهان زراعی، میزان خسارت این آلاینده را در شرایط فعلی بر روی محصولات جالیزی، ذرت و گندم بین 15 تا 20 درصد پیش بینی کرد.

قهرمان احمدیان روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره تاثیرگرد و غبار بر گیاهان زراعی گفت: گیاهان زراعی برای انجام فرآیند پیچیده فتوسنتز به تبادلات گازی شامل اکسیژن، بخار آب و  co2 نیاز دارند و این تبادلات از طریق روزنه‌ها صورت می‌گیرد و هر گونه اختلال در مسیر روزنه ها سبب کند شدن فتوسنتز می‌شود.

وی افزود: وجود گرد و غبار سبب می‌شود در روند طبیعی تبادلات گازی و دریافت نور اختلال ایجاد شود که در نهایت اثر آن بصورت کاهش عملکرد نمایان می‌شود.

احمدیان گفت: به وجود آمدن مشکلات فوق با این فرض است که همراه گرد و غبار آلاینده مضر دیگری نباشد، اما اگر آلاینده‌های دیگر هم در آن وجود داشته باشد، مشکلات دیگری برای عملکرد گیاهان پیش خواهد آمد.

وی،با اشاره به اینکه تاکنون تحقیقات خاصی روی اثر گرد و غبار بر عملکرد گیاهان زراعی صورت نگرفته است، اظهارداشت: مشاهدات مزرعه‌ای نشان می‌دهد که در اثر اختلال در تبادلات گازی و جذب نور یک نوع توقف رشد در گیاهان زراعی شبیه کوتولگی به وجود می‌آید که از دو طریق کاهش عملکرد را بدنبال دارد.

احمدیان افزود: کاهش عملکردی یکی به صورت کاهش بیوماس (زیست توده) محصول و دیگری در اثر کاهش فعالیت‌های حیاتی احتمالا سرعت شیره گیاهی کاهش می یابد و کاهش سرعت شیره گیاهی سبب پایین آمدن قدرت دفاعی گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها می‌شود.

وی خاطر نشان ساخت: در بین آفات نیز کنه‌ها از این موقعیت استفاده می کنند و طغیان آنها سبب خسارت به عملکرد گیاهان زراعی می‌شود.

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان درخصوص درصد خسارت وارده به بخش کشاورزی ناشی از غبارآلودگی، گفت: تاکنون محاسبه دقیق درصد خسارت در قالب طرح‌های تحقیقاتی صورت نگرفته، اما مشاهدات مزرعه‌ای نشان می‌دهد که طول عمر ثمر دهی گیاهان جالیزی حدود 70 روز کاهش می‌یابد. ذرت و گندم هم از این خسارت در امان نیستند.

احمدیان افزود: میزان خسارت این آلاینده را در شرایط فعلی بر روی محصولات جالیزی، ذرت و گندم بین 15 تا 20 درصد می‌توان پیش بینی کرد.

وی با اشاره به تاثیر مثبت آبیاری بارانی بر کاهش اثرات منفی غبارآلودگی هوا بر گیاهان زراعی، گفت: در آبیاری بارانی با شسته شدن گرد و غبار روی گیاه اثرات منفی آن کاهش می‌یابد، اما در سایر سیستم‌های آبیاری این خسارت زیادتر است خصوصا از حاشیه مزارع تا عمقی از مرزعه که رطوبت کم است درجه حرارت بالا می‌رود و وجود گرد و غبار روی برگ مانع دفاع گیاه در مقابل گرما می‌شود.

احمدیان عنوان کرد: در این موقعیت کنه‌ها که آفاتی گرما دوست و خشکی پسند هستند، بیشترین خسارت را وارد می‌کنند.

منشا واقعی  گرد و غبار

یک کارشناس محیط زیست تجمع ذرات معلق در هوا و گسترش گرد و غبار در آسمان شهرهای ایران را محصول مستقیم جنگ و نا امنی و فارغ شدن از توسعه پایدار در کشور های منطقه دانست.

مهندس یاسر انصاری در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به گسترش آلودگی گرد و غبار در مناطق جنوبی و توسعه آن به شهرهای غربی کشور گفت: این پدیده محصول مستقیم توسعه ناپایدار در منطقه است که مستقیما به مسئله جنگ و ویرانیهای کشورهای خلیج فارس و دخالتهای کشورهای منطقه و بیگانه مربوط می شود.

این مقام مسئول در کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست کشور، کشورهای عراق و عربستان را به خاطر رها کردن طرح توسعه پایدار و بیابان زدایی و همین طور جدی نگرفتن حفاظت از اکوسیستمها و محیط زیست صادر کننده آلودگی گردوغبار به کشورهای دیگر منطقه از جمله ایران دانست و افزود: با توجه به اینکه این کشورها در حال جنگ و نوعی بی ثباتی هستند مورد تهاجم دیگر کشورهای منطقه قرار می گیرند و برای مثال عربستان در عراق دخالتهایی دارد که منجر به حذف برنامه های حفاظت محیط زیست در این کشور و کنترل بیابانهای عراق می شود.

انصاری جنگ را عامل مستقیم این عدم کنترل بیابانهای عراق و عربستان دانست و تاکید کرد: توقف بیابانزایی در این کشورها آسمان شهرهای ایران را متاثر کرده است و بعد از جنوب ایران حالا غرب کشور مانند کردستان و ایلام و فردا تا شمالی ترین نقاط کشور این پدیده گسترش می یابد و با توجه به اهمیت و نوع این پدیده نمی توان چاره ای کوتاه مدت برای مقابله با آن پیدا کرد با این حال راهکار این مسئله رها شدن منطقه از جنگ و تجاوز کشورها به یکدیگر است.