نکاتی در مورد سندروم پیش از قاعدگی

علائم

علائم جسمی: بزرگ شدن و حساس شدن پستان‌ها، نفخ، احساس تورم در دست و پاها و یا پف کردن صورت، سردرد و یا تشدید سردردهای میگرنی، مشکلات خواب، دردهای شکمی، تشدید آکنه، تهوع، اسهال و یا یبوست، درد یا خشکی مفاصل، تعریق، احساس تپش قلب، احساس گیجی.

علائم روحی و هیجانی: کج خلقی، تحریک‌پذیری، اضطراب، حملات گریه، احساس تنش یا غم، عدم علاقه یا بی‌حوصلگی نسبت به فعالیت‌های روزمره، فراموش‌کاری، عدم تمرکز حواس، عصبانیت یا خشم غیرعادی، حملات ترس، کاهش اعتماد به نفس، تغییر در تمایلات جنسی، تمایل به گوشه‌گیری.

چه باید کرد؟

خوشبختانه اغلب افراد تنها با داشتن آگاهی کافی از موضوع می‌توانند به خوبی از عهده مدیریت علائم و کار و فعالیت‌های روزمره خود برآیند.

اما درخصوص تغییرات خلقی این دوران باید توجه داشته باشید که سایر اعضای خانواده و یا همکاران الزاما متوجه نیستند که این شرایط یک منشأ زیست شناختی دارد. ممکن است ترجیح دهید که این موضوع را با نزدیکانی مثل مادر یا همسر مستقیما مطرح نمایید. در غیر این صورت نیاز به مقداری شکیبایی دارید.

 گاهی از اوقات بهترین ابراز تعلق خاطر به اعضا خانواده و یا همکاران به دنبال یک واکنش رفتاری نامناسب، یک عذرخواهی ساده است!

محدود کردن مصرف کافئین (که در قهوه، چای، شکلات، بسیاری از نوشابه‌ها و ... وجود دارد) به کاهش احساس ناراحتی در پستان‌ها کمک می‌کند.

اگرچه بدن بعد از تخمک‌گذاری تا حدی به احتباس مایعات می‌پردازد، ولی حتی در این شرایط نیز مصرف روزانه 6 تا 8 لیوان آب می‌تواند بخصوص برای کاهش احساس نفخ و ناراحتی شکم بسیار کمک کننده باشد.

گاه بهتر است طی این چند روز مصرف نمک را تا حدی کم کنید.

بسیاری از ناراحتی‌های خلقی این دوران را به کاهش سطح موادی به نام اندورفین در مغز نسبت می‌دهند. ورزش حتی در حد یک پیاده روی سریع، تمرینات تنفسی و به خصوص خندیدن می‌تواند سطح اندورفین را بالا ببرد. لذا از یک گفتگوی مفرح با اعضای خانواده یا دوستان و یا همکاران غفلت نکنید!

اگر طی این روزها به مصرف شکلات و شیرینی‌ها تمایل بیشتری پیدا می‌کنید، این موضوع کاملا جنبه زیست شناختی دارد، چرا که غذاهای چرب و شیرین باعث افزایش سطح هورمون سروتونین در مغز شده و به بهبود حالت روحی کمک می‌کند. اما به جای استفاده از قندهای ساده بهتر است از خوراکی‌های محتوی غلات کامل استفاده کنید. ماست، جایگزین مناسبی است بخصوص که علاوه بر ارزش غذایی، کلسیم موجود در آن به کاهش احتباس آب و اضافه وزن ناشی از آن در این دوران کمک می‌کند.

سردردهای پیش از قاعدگی مثل اکثر سردردها به داروهای ساده‌ای همچون استامینوفن جواب می‌دهند. اما سردردهای شدید میگرنی که ممکن است با تهوع و افزایش حساسیت نسبت به نور و صدا همراه باشند و از 1 تا 2 روز پیش از قاعدگی شروع شده و در حین خونریزی قاعدگی نیز ادامه می‌یابند تا حدی متفاوت خواهند بود.

کنترل استرس و پیشگیری از خستگی، بویژه خستگی چشم‌ها و مصرف آب کافی می‌تواند در جلوگیری از آن موثر باشد ولی ترجیحا این مساله باید زیر نظر پزشک کنترل شود.

برای آن‌که رحم بتواند با انقباض خود ترشحات قاعدگی را از بدن خارج کند، موادی به نام پروستاگلاندین در بدن ساخته می‌شوند که ممکن است با تاثیر بر حرکات دستگاه گوارش موجب درجاتی از یبوست و یا حالت اسهال شوند. برای پیشگیری از یبوست، مصرف مقدار زیاد آب و رژیم غذایی پرفیبر (ازجمله سالاد) و برای کنترل اسهال، خودداری از مصرف غذاهای چرب، پرادویه و حجیم و مواد لبنی (به غیر از ماست که منعی ندارد) توصیه می‌شود.

در انتها ذکر این نکته ضروری است که از شدت برخی علائم این دوران و بویژه تغییرات روحی آن تنها با تغییر نگرش شما نسبت به الزامات فیزیولوژیک و طبیعی در بدن یک زن سالم تا حد زیادی کاسته می‌شود.

دکتر سید علی آذین
عضو هیات علمی‌پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی