رسوایی تازه کلیسای کاتولیک

دیمارمویه مارتین، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک ایرلند روز سه‌شنبه هفته گذشته طی اظهاراتی بی‌سابقه نسبت به پایبندی کشیشان کاتولیک به حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر آسیب‌های جنسی ابراز تردید کرد.

او اولین رهبر کلیسای کاتولیک ایرلند است که سکوت خود را در قبال خبرهای تازه در مورد سوءاستفاده جنسی دو کشیش از چند کودک و نوجوان که اکثرشان در دهه 90 میلادی مورد تعرض قرار گرفته‌اند را می‌شکند.

اگرچه رسوایی‌های اخلاقی کلیسای کاتولیک تا پیش از این پدیده‌ای بیشتر آمریکایی تلقی می‌شد اما واقعیت این است که در اروپا و بویژه ایرلند هم گاه و بیگاه اخباری در این زمینه منتشر می‌شود. یکی از جنجالی‌ترین موارد در سال 1993 میلادی در ایرلند افشا شد که به سقوط دولت این کشور منجر شد.

رهبران کلیسای کاتولیک پس از آن همیشه در تلاش بوده‌اند با در نظر گرفتن بودجه و انجام کارهای فرهنگی که قربانیان جنسی کلیسا را ترغیب به گزارش دادن موارد سوءاستفاده می‌کند این بحران را مهار کنند.

یکی از آخرین اقدامات تشکیل کمیته‌ای مستقل برای بررسی نحوه رسیدگی کلیساهای محلی به گزارش‌های واصله پیرامون سوءاستفاده کشیش‌ها از کودکان و نوجوانان بوده است.

با این حال اولین گزارش یان الیوت، بازرس ارشد پلیس ایرلند در مورد گستره بحران اخلاقی کلیسا با مداخله دولت و کلیسای کاتولیک به مدت 6 ماه بایکوت شد و از انتشار آن ممانعت به عمل آمد. این گزارش عاقبت جمعه گذشته در شرایطی منتشر شد که رسانه‌های ایرلند و سراسر اروپا غرق در اخبار مربوط به بحران مالی جهان بودند و به همین دلیل در وهله اول چندان مورد توجه قرار نگرفت.

موارد متعدد شکایت مردم از کشیش‌های کاتولیک در ایالات‌متحده طی سال‌های اخیر، میلیون‌ها دلار خرج روی دست این کلیسا گذاشته است تا آنجا که کلیسای کاتولیک تنها در سال 2006 میلادی 2 میلیارد دلار را به پرداخت غرامت به قربانیان جنسی کشیش‌های کاتولیک اختصاص داد تا به این وسیله بتواند اعتبار از دست رفته کلیسا را احیا کند.

پرونده‌های سر به مهر

گزارش الیوت به خوبی نشان می‌دهد مقامات محلی کلیسای کاتولیک در منطقه کورک که ده‌ها مورد سوءاستفاده جنسی 2 کشیش کاتولیک در آنجا صورت گرفته اگرچه پس از سال 1995 به دفعات گزارش‌هایی در این مورد دریافت کرده بودند اما تا سال 2003 میلادی اطلاعات خود را در اختیار پلیس قرار نداده و موارد سوءاستفاده را گزارش نکرده بودند.

به ظاهر مقامات کلیسا بیشتر از آن که کمک به قربانیان را مدنظر قرار دهند به دنبال حمایت از کشیش‌ فاسد بوده‌اند تا آنجا که پس از سال 2003 میلادی هم اطلاعاتی ناقص در اختیار پلیس قرار می‌دادند.

یکی از این دو کشیش که حتی کشیشی جوان‌تر را مورد سوءاستفاده قرار داده بود به جای معرفی به دادگاه به توصیه مقامات محلی کلیسا از ادامه کار منع شده بود اما در گزارش الیوت تصریح شده مقامات محلی کلیسای کاتولیک به رغم درخواست‌های مکرر پلیس از افشای هویت این کشیش سابق خودداری کرده بودند.

کشیش دیگر که مشاور تحصیلی و شغلی در یکی از مدارس مذهبی بوده پس از سال 1995 میلادی بارها از سوی نوجوانان کم سن‌وسال و حتی زنان بالغ متهم به تعرض به آنان شده بود. یکی از شاکیان این کشیش، زنی بوده که یکسال از سوی او مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفت اما پس از آن که متوجه تلاش کشیش فاسد برای برقراری رابطه با پسر نوجوانش شد مساله را به مقامات کلیسا گزارش کرده بود.

مقامات کلیسا از افشای هویت این کشیش هم خودداری کرده و مانع از طرح شکوائیه‌ای حقوق و اعلام جرم علیه او شده‌اند.انتشار گزارش الیوت بر خلاف بی‌توجهی اولیه در روزهای پایانی هفته گذشته جنجالی سیاسی در ایرلند به پا کرد و موجب شد درخواست‌ها برای کناره‌‌گیری جان ماگی، اسقف محلی روبه ‌افزایش گذارد.

با این حال مارتین که در گذشته از دیپلمات‌های واتیکان بوده و سابقه‌ای طولانی در رایزنی‌های پشت پرده دارد پیشنهاد داده ماگی جای خود را به شخص دیگری بدهد و در مقابل به برنامه جلب اعتماد مردم بپیوندد.

مشکلات بی‌پایان کلیسا

کلیسای کاتولیک ایرلند روز چهارشنبه گذشته با انتشار بیانیه‌ای که متن آن به دقت تنظیم شده بود از احتمال این که موارد سوءاستفاده جنسی کشیش‌های کاتولیک به مراتب گسترده‌‌تر از موارد افشا شده در گزارش الیوت باشد، ابراز نگرانی کرد.

مارتین از مقامات محلی کلیسا خواسته با بررسی عملکرد خود طی یک دهه گذشته اطمینان حاصل کنند به دستورالعمل رسمی عدم حمایت از کشیش‌های خاطی و گزارش کردن همه شکایت‌ها به مقامات بالاتر و پلیس به درستی عمل کرده‌اند. او تاکید دارد خط‌مشی کلیسا حمایت از مردم در برابر کشیش‌های فاسد و نه پشتیبانی از کشیش‌های فاسد در مقابل شکات است.

رهبران ارشد کلیسای کاتولیک ایرلند سعی دارند با یادآوری سیاست اصولی کلیسا در برخورد با افراد خاطی اعتماد از دست رفته مردم را به کلیسا احیا کند. به همین جهت قرار است روالی واحد در نحوه برخورد با موارد سوءاستفاده جنسی و سایر انحرافات اخلاقی کشیش‌ها تعریف شده و مقامات محلی کلیسا ملزم به پیروی از آن شوند.

به ظاهر کلیسای کاتولیک تحت فشار واتیکان به پیروی از کلیسای کاتولیک ایالات‌متحده قصد دارد بخشی از بودجه خود را که از محل کمک‌های مردم به کلیسا تامین می‌شود به پرداخت غرامت به قربانیان انحرافات اخلاقی کشیش ‌های فاسد اختصاص دهد اما بودجه این طرح اعلام نشده و اطلاعات بیشتری در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است.

کلیسای کاتولیک آمریکا برای مقابله با موارد متعدد گزارش‌های مردمی از فساد اخلاقی کشیش‌ها قوانینی وضع کرده که کشیش‌هایی که در معرض اتهام قرار می‌گیرند. تا زمان رسیدگی به اتهامات از کار تعلیق می‌شوند که احتمالا این شیوه در کلیسای کاتولیک ایرلند هم به مرحله اجرا در خواهد آمد.

حسین شریعت