پس از آنکه مذاکرات در ساعات اولیه بامداد جمعه پایان یافت، آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، به خبرنگاران گفت: «ما تعهد دادیم و به آن عمل کردیم.» او توضیح داد که رهبران اتحادیه اروپا تصمیمی را تصویب کردهاند که براساس آن، وامی ۹۰ میلیارد یورویی برای دو سال آینده به اوکراین اعطا میشود؛ وامی که پشتوانه آن بودجه اتحادیه اروپاست و کییف تنها در صورتی آن را بازپرداخت خواهد کرد که روسیه غرامت بپردازد. با این حال، جهت حفظ حامیان رویکرد قاطع درمقابل روسیه، کوستا افزود: «اتحادیه حق خود را برای استفاده از داراییهای توقیفشده بهمنظور بازپرداخت این وام محفوظ میدارد.» درهمین راستا، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که این توافق «حمایتی قابلتوجه است که واقعا تابآوری ما را تقویت میکند.»
اختلاف بنیادین اعضای اتحادیه
رهبران اتحادیه اروپا روز پنجشنبه گذشته وارد نشست شدند، در حالی که بسیاری از آنان خواهان آن بودند که وام فوری مورد نیاز با اتکا به بخشی از ۲۱۰ میلیارد یورو داراییهای مسدودشده روسیه دراروپاتضمین شوداما این طرح به خواسته بلژیک گره خورده بود؛ کشوری که میزبان ۸۸درصد از این منابع روسی دراتحادیه اروپاست و شرط گذاشته بود در صورتی که مسکو بتواند با موفقیت ادعای دریافت خسارت رامطرح کند،سایر کشورهای عضو باید تضمینهای بودجهای نامحدود در اختیار بلژیک قرار دهند.
در همین راستا، نخستوزیر بلژیک، بارت دِ وِوِر گفت که اساسا وام مبتنی بر غرامت ایده خوبی نبوده است. او با اشاره به مذاکرات افزود: «وقتی متن را دوباره تشریح کردیم، پرسشهای بیشماری مطرح شد تا جایی که چارهای جز تکرار توضیحات نداشتم. مسائل حلنشده فراوانند و اگر شروع به کشیدن همین سرنخهای شل در تار و پود کار کنید، کل سازوکار از هم میپاشد.»به گزارش اصحاب رسانه غربی در این هفته، شرکت یوروکلیر مستقر در بروکسل از سوی بانک مرکزی روسیه بابت ۲۳۰میلیارد دلار تحت پیگرد قضایی قرار گرفته است. با این وجود، صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، از حامیان پرقدرت وام مبتنی بر غرامت است، ادعا کرد که این توافق «پیامی قاطع» به همراه دارد، زیرا «ولادیمیر پوتین تنها زمانی حاضر به دادن امتیاز خواهد شد که به این نتیجه برسد جنگش سودی برای او نخواهد داشت.»
بهبود خطوط تأمین مالی کییف
از آنجا که این وام ۹۰ میلیارد یورویی از طریق بازارهای سرمایه تأمین خواهد شد، منابع آن سریعتر در دسترس کییف قرار میگیرد، در حالی که طرح مبتنی بر داراییهای روسیه به یک دنباله پیچیده احتمالی از مراحل حقوقی نیاز داشت. مرتس اظهار داشت که انتظار دارد این منابع از نیمه ژانویه در دسترس باشند که بهطور قابلتوجهی زودتر از پیشبینی کمبود نقدینگی اوکراین در ماه آوریل است.
مرتس و دیگر حامیان طرح وام مبتنی بر غرامت پیشتر استدلال کرده بودند که تأمین مالی اوکراین از طریق بودجه اتحادیه اروپا غیرممکن است، زیرا مستلزم اتفاقنظر کامل همه اعضاست. با این حال، مسیر زمانی هموار شد که سه دولت ملیگرای اروپای مرکزی اعلام کردند استفاده از بودجه اتحادیه برای تأمین مالی اوکراین را تصویب خواهند کرد، به شرط آنکه خودشان نیازی به مشارکت در تضمینهای وام نداشته باشند.رهبران مجارستان، اسلواکی و جمهوری چک در نشستی سهجانبه با یکدیگر دیده شدند که نخستوزیر مجارستان، ویکتور اوربان، تصویری از آن را منتشر کرد و در توییت خود نوشت: «دوباره به کار افتادیم!»
نخستوزیر دانمارک، مت فریدریکسن نیز گفت که «واقعا قابل توجه است» که ۲۷ کشور بر سر وامی۹۰ میلیارد یورویی برای کشوری دیگر به توافق برسند. او افزود: «افراد زیادی خارج از اتحادیه اروپا و متأسفانه در داخل اتحادیه نیز وجود دارند که تلاش میکنند بین ما تفرقه بیندازند. این کارهرروز دشوارترمیشود و فکر میکنم این روند ادامه خواهد داشت.»
پیروزی راستگرایان اروپایی
محفوظ ماندن اموال روسیه زمینه خوشحالی چهرههای مخالف با قارهگرایی بروکسل را بههمراه داشت. جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا گفت از اینکه عقل سلیم پیروز شده خوشحال است ومنابع مالی اوکراین بر«پایهای قانونی و مالی محکم» توافق شدهاند. او افزود که مهمترین تصمیم چند روز پیش گرفته شده بود، زمانی که اتحادیه اروپا تصمیم گرفت داراییهای روسیه را بهطور نامحدود مسدود کند.البته که آنان نیزمانندهمتایان لیبرال وسوسیال از تحدید خرس روسی استقبال میکنند.
در طرف مقابل، کیریل دمیتریف، مذاکرهکننده ارشد اقتصادی کرملین، در پستی در تلگرام، از شکست تلاش برای «استفاده غیرقانونی از داراییهای روسیه برای تأمین مالی اوکراین» استقبال کرد و افزود: «فعلا قانون و عقل سلیم پیروزی را بهدست آوردهاند.» رئیسجمهور سابق روسیه، مدودف نیز در واکنش به شکست اتحادیه اروپا در توافق بر سر دستبرد به داراییهای توقیف شده مسکو هشدار داد که «دزدان بروکسل» هنوز دست از برنامه خود برای دزدی بر نداشتهاند.
مقامات اتحادیه اروپا امیدوار بودند اگر اتحادیه اقدام به استفاده از داراییهای مسدودشده برای اوکراین کند، سایر متحدان غربی مانند انگلستان، کانادا و ژاپن نیز از آن پیروی کنند. اکنون مشخص نیست واکنش آنها چه خواهد بود. با این حال، بروکسل از متحدان غیراروپایی خواسته است حدود ۴۵ میلیارد یورو برای پوشش مابقی نیازهای تخمینی اوکراین ، حدود ۱۳۶ میلیارد یورو برای امور نظامی و غیرنظامی در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ فراهم کنند.
وابستگی تمام عیار به ترامپ
ژستهای رهبران اروپایی در مقابله با روسیه با حمایت اندک بزرگترین تکیهگاه آنان یعنی آمریکا روبهروست و درنهایت مشخص نیست که بروکسل توانایی کافی صفآرایی علیه مسکو را خواهد داشت یا خیر. در راستای همین روند، باوجود انتشار سند راهبرد امنیت ملی آمریکا مبنی بر افول تمدنی قاره سبز، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که ایالات متحده «هنوز بزرگترین متحد ماست.»
این سند ۳۳ صفحهای استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا که با مقدمهای امضا شده توسط دونالد ترامپ همراه است، به نظر میرسد نظریه توطئه نژادپرستانه «جانشینی بزرگ» راترویج میکند ومیگوید چندین کشور در معرض تبدیل شدن به «اکثرا غیراروپایی» هستند و اروپا با «چشمانداز واقعی و روشن از محو شدن تمدنی» روبهروست.