«فناوری پلاسما»؛ دانشی برای خدمت‌رسانی به مردم

دکتر مهدیه بختیاری رمضانی مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان توسعه فناوری پلاسما و هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای از کارکنانش با رضایت خاطر یاد می‌کند و یقین دارد در بهبود وضعیت بیمارانی که در شرایط حاد هستند هر یک از آنها از جان‌ودل مایه می‌گذارند.از وی در ارتباط با انگیزه پایه‌گذاری شرکت و دغدغه‌مند بودن ماهیت آن می‌پرسیم، چه‌بسا درمان دردهای انسان‌هایی که گاه با زندگی‌شان معامله می‌کنند و رنج را تاعمق جان خود چشیده‌اند؛ ازجمله ارزش‌های معنوی است. دکتر بختیاری از کاربری پلاسما در حوزه‌های مختلف به‌ویژه پزشکی و موضوعات مرتبط دیگر می‌گوید؛ بخوانید: 

فکر تحقیق و پژوهش روی کاربری پلاسما به‌ویژه در حوزه پزشکی از کجا کلید خورد؟ 
سال ۲۰۱۵ میلادی بود که مقالات دوره دکتری را فرستاده بودم و چند ماهی تا دفاع رساله زمان داشتم. همان زمان مقالاتی در حوزه کاربرد پلاسمای سرد در حوزه پزشکی مثل درمان برخی ازانواع سرطان‌ها در فاز آزمایشگاهی و پیش‌بالینی را از طریق ژورنالی که مقالاتم را به آن ارسال کرده بودم، دریافت نمودم. باتوجه به این‌که حوزه کاری بنده در زمینه پلاسماهای داغ بود همان موقع به ذهنم رسید ای‌کاش ازابتدا رساله دکترای خودم رادراین حوزه کاربردی از پلاسما تعریف می‌کردم. همان زمان به جست‌وجوی مقالات مرتبط با کاربرد فناوری پلاسمای سرد در حوزه پزشکی پرداختم و متوجه شدم شروع جدی این فعالیت در جامعه بین‌المللی و دانشگاه‌ها به سال۲۰۱۳ بازمی‌گردد. همان موقع تصمیم گرفتم پس از دفاع از رساله دکتری، تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کنم تا ‌دانشی که حاصل می‌شود نافع و در خدمت مردم باشد. با یاری خداوند متعال این اتفاق هم افتاد. گرچه کشور ما دیرتر از برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی شروع کرد ولی در حال حاضر جایگاه خوبی نسبت به پیشرفت‌های آنها در جامعه داریم. 

شرکت توسعه فناوری پلاسما با چه هدفی و چه دستورالعمل‌ها و ضوابطی راه‌اندازی شد و آغاز به کار کرد؟
با توجه به این‌که از دانش پلاسمای سرد در دانشگاه‌ها اغلب به‌صورت تعریف پایان‌نامه‌های دکتری و کارشناسی ارشد استفاده می‌شود تقریبا تا چند سال قبل به‌صورت جدی روی این فناوری سرمایه‌گذاری نشده بود. ما با نگاه ویژه‌ و تدبیری که مهندس اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی به کاربردی کردن واستفاده عموم مردم از دانش هسته‌ای داشتند در شرکت توسعه فناوری پلاسما به‌منظور صنعتی ساختن این دانش و رساندن آن به دست مردم در چهار حوزه مهم پزشکی و سلامت، کشاورزی و امنیت مواد غذایی، محیط‌زیست وصنعت درزمستان۱۴۰۰ تأسیس شدکه خوشبختانه باساخت سامانه‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی در همین پروژه و حوزه توانستیم در بهار ۱۴۰۲ دانش‌بنیان شویم. 

تا چه اندازه به آینده گسترش روش‌های درمانی نوین چون پلاسما و کاربری آن در بیماری‌های دیابت و سرطان امیدوارید و در این راه از چه موانع و چالش‌هایی عبور کرده‌اید؟ 
واقعیت این است که شرکت ما مبدع این فناوری در دنیا نیست. حتی شرکت‌هایی در کشور هم هستند که در این حوزه فعالیت می‌کنند. اما نگاه ما انسجام و گسترش این فناوری در همه جنبه‌های زندگی مردم بوده است که پزشکی یکی از آنهاست. همان‌طور که قبلا عرض کردم، این فناوری بیشتر در حد پایان‌نامه و خروجی مقاله در کشور کاربرد داشته است. ما سعی کردیم با صنعتی‌سازی محصولات این حوزه و معرفی آنها به مردم این فناوری را مستقیم وارد زندگی مردم کنیم. به ‌طور مثال در حوزه پزشکی اولین بار است که این سامانه با همکاری مرکز تحقیقات سرطان وارد اتاق عمل شده و هم اکنون فاز دو بالینی روی سرطان سینه که متأسفانه آمار بالایی درمیان بانوان جامعه دارددرحال انجام است. به حمدا...نتایج موفقیت‌آمیزی هم کسب شده است. سامانه‌هایی که هم اکنون در فازهای بالینی روی سرطان و درمان انواع زخم‌ها استفاده می‌شوند، کاملا ساخت شرکت پلاسماست و مراحل استانداردهای ایمنی را گذرانده و ایزوهای خود را دریافت کرده است.  

گستردگی کاربرد پلاسمای گرم و سرد در حوزه‌های مختلف به‌ویژه پزشکی در ایران با چه رویکردی باید ادامه یابد که از حرکت بازنایستد؟ 
زمانی که تلاش کنیم این فناوری مستقیم وارد زندگی مردم شود خودبه‌خود جایگاه خود را پیدا خواهد کرد. به نظرم در بخش پزشکی، خود بیمارانی که مراحل درمانی را با این فناوری سپری می‌کنند بهترین گزینه برای معرفی این روش به سایر بیماران خواهند بود. در بخش صنعت و محیط‌زیست هم همکاری با سازمان‌های مربوط و حل معضلات آنها خود معرف کاربردی بودن این فناوری خواهد بود. با این اوصاف یکی از وظایف شرکت، معرفی دستاوردهای این فناوریست که برگزاری وبینارها، سمینارها و سمپوزیوم‌ها مخاطبان خاص خود را پیدا می‌کند. 

برای ارائه خدمات به مراکز پزشکی و در نتیجه بیماران (پلاسماتراپی به بیماران) شرکت توسعه فناوری پلاسما به اندازه کافی از نیروی انسانی متخصص برخوردار است؟
با توجه به نوپا بودن این شرکت هنوز تعداد پرسنل ما برای خدمت‌رسانی به کل کشور کافی نیست اما در حال حاضر یکی از اولویت‌های کشور جذب و تربیت نیروی انسانی متخصص میان حوزه‌ای است که از بین بهترین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای این منظور بهره می‌بریم. 

برای این‌که یک شرکت دانش‌بنیان بتواند شناخته شود و نمودی واقعی در زندگی اجتماعی مردم داشته باشد، چه راه‌هایی را باید طی کند؟ 
متأسفانه یکی از سختی‌هایی که ما در این مسیر داریم، همین بحث است. کار آسانی نیست، اصولا جامعه نسبت به پذیرش یک فناوری جدید در کشور محتاط است که اینجا کمک مسئولین را می‌طلبد. جناب مهندس اسلامی با شروع صنعتی‌سازی این فناوری در حوزه‌هایی مثل کشاورزی و محیط‌زیست درخود سازمان انرژی اتمی، ریسک این فناوری را برای تغییر باورهای مردمی پذیرفته‌اند.

به عنوان آخرین سوال، همکاری سازمان انرژی اتمی در پیشبرد اهداف شرکت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 
همان‌گونه که قبلا هم عرض کردم اصلا اگر مدیریت کلان وتدابیر حکیمانه ریاست محترم سازمان درصنعتی‌سازی این فناوری نبود، این دانش همچنان به‌صورت مقاله فقط در اختیار جوامع دانشگاهی قرارمی‌گرفت.