زیرپوست زندگی‌های بی دوام

جالب است بدانید که طبق آمار‌های ثبت احوال در دو ماهه نخست امسال (تا ابتدای خرداد ماه) سال ۱۴۰۲ در کل کشور، از ۷۹ هزار و ۲۶۰ مورد ازدواج ثبت شده که تعداد ۳۷ هزار و ۷۰۱ مورد از آن منجر به طلاق شده است.

بدون شک سال‌های ابتدایی مخصوصا پنج سال نخست زندگی زوج‌ها حساس‌ترین زمان زندگی آن‌ها در کنار یکدیگر است و آمار‌ها نشان می‌دهد متاسفانه بیشترین طلاق‌ها در این دوران ثبت می‌شود.

همسرگزینی نادرست، نقص دانش و مهارت همسران، عملکرد نامطلوب همسران و شرایط نامطلوب اقتصادی از جمله مشکلاتی است که باعث طلاق شده است. اما مهم این است که هریک از زوجین بتوانند با مشکلات، درست برخورد کنند و آن را تبدیل به یک اختلاف بزرگ و غیر قابل حل نکنند. از طرفی یکی از مهمترین شاخص‌هایی که در موضوع طلاق مطرح می‌شود، طول مدت زندگی مشترک است. شاخصی که چندان حال خوشی در کشور ما ندارد. 

با وقوع نزدیک به نیمی از طلاق‌ها در پنج سال نخست زندگی مشترک، دولت را بر آن داشت تا آیین نامه «مشاوره نوهمسران در پنج سال اول زندگی مشترک» را تدوین، تصویب و ابلاغ نماید. بر اساس این آیین نامه نوهمسران و یا زوجینی که از تاریخ ثبت ازدواج دائم آن‌ها کمتر از پنج سال گذشته باشد، می‌توانند از خدمات تمامی مراحل فرآیند مشاوره مطابق با این آیین نامه برخوردار شوند. به هر حال حضور یک فرد متخصص در شروع زندگی مشترک برای بسیاری از زوج‌های جوان ضروری است و با توجه به گلایه‌های متعدد جوانان از هزینه‌های زیاد مراکز مشاوره، شاید این اقدام دولت و تدوین این آیین نامه، گامی مثبت در جهت کاهش آمار و ارقام‌های طلاق در کشور و پایداری بیشتر ازدواج‌ها باشد. 

سال‌های سخت، اما شیرین زندگی

به دلایل مختلفی شاید سال‌های اول ازدواج می‌تواند سخت باشد، اما از طرفی بسیاری از زوجین با یادآوری خاطرات این دوران، آن را برای خود شیرین کرده اند. با این وجود این سال‌ها به سبب تغییرات زیاد و سازگاری‌های غیرمنتظره با نقش و مسئولیت‌های جدید در زندگی زناشویی همراه است و افراد را وارد دنیایی می‌کند که اصلا انتظار آن را نداشته اند. زیبا ایرانی روانشناس و زوج درمانگر با اشاره به افزایش نسبت طلاق در سال‌های ابتدایی زندگی به جام جم می‌گوید: «از مهمترین دلایل این اتفاق، انتخاب ناآگاهانه، نداشتن بلوغ فکری و مهارت‌های زندگی است. زوجین در سال‌های ابتدایی زندگی، بعضا آمادگی و رشد لازم را به لحاظ بلوغ اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و فکری ندارند. هر کدام از این ناتوانی‌ها منجر به این می‌شود که نتوانند نقش‌های خود را در زندگی مشترک به درستی تنظیم کنند.»

این روانشناس بر این باور است، زمانی که فردی مهارت‌های زندگی ندارد و نمی‌تواند ارتباط موثری را با اطرافیانش در نقش‌های جدید ایفا کند و یا قدرت حل مساله و یا مدیریت هیجاناتش را ندارد، طبیعتا دچار مشکل می‌شود.

یک کمال گرایی خاص

نقش آموزش و یادگیری مهارت‌های زندگی پیش از ازدواج، بر کسی پوشیده نیست. البته بماند که شناخت افراد از خودشان علاوه بر شناخت حدودی از شریک زندگی شان نیز از عوامل مهم به شمار می‌رود. هر فردی با شناخت همه جانبه خود می‌تواند، کسی را انتخاب کند که تا حدودی به لحاظ بسیاری از ویژگی‌ها شبیه به اوست و این موضوعی است که شاید کمتر کسی به آن توجه می‌کند. همانطور که ایرانی هم می‌گوید: «از ابعاد دیگر مهارت‌های زندگی روش تصمیم گیری است. اگر کسی به این توانایی نرسیده باشد، در زندگی مشترک هم ممکن است تصمیمات اشتباهی بگیرد.» این در حالی است که استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی و سهولت برقراری ارتباط در چنین بستری، باعث مشکلات زیادی برای زوجین در سال‌های اخیر شده است. «زوج‌های جوان زندگی خود را با الگو‌هایی که در سایر رسانه‌ها وجود دارد، مقایسه می‌کنند و شروع زندگی آنان با یک ایده آل گرایی و یک آرمان گرایی خاصی شروع می‌شود.» این را ایرانی می‌گوید چرا که وجود الگو‌هایی که از فرهنگ ایرانی اسلامی ما نیز دور هستند، زوجین را به مسیر اشتباه هدایت می‌کند.

راهی موثر برای شروع زندگی

به هر حال مشاوره پیش از ازدواج نیز به عنوان یک ابزار قدرتمند شناخته شده است که با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های خاص به زوج‌ها کمک می‌کند تا انتخابی درست داشته باشند. طبق اظهارات این زوج درمانگر نیز نقش مشاوره پیش از ازدواج برای انتخابی آگاهانه و آموزش مهارت‌های زندگی بسیار موثر است. وی همچنین تصریح می‌کند: «عدم همسویی افراد در بسیاری از این جلسات مشاوره مشخص می‌شود. اگر همسویی و انتخاب آگاهانه وجود داشته باشد، مشاوره نیز مهارت ادامه زندگی را به آنان می‌آموزد.»

ایرانی همچنین معتقد است که زوجین پیش از ازدواج با مراجعه به مشاوره با کمک به روند انتخاب و همسویی بیشتر، از بسیاری تعارض‌ها پیشگیری می‌کنند چرا که در این سال‌های ابتدایی، آنان باید از یک مشاوره کمک گرفته و آموزش‌های لازم را ببینند.

کاهش تعارضات با تاب آوری

نقش تاب آوری و سازگاری در زندگی مشترک یکی از راهکار‌های تاثیرگذار در روابط بین زن و مرد است و نوعی حالت قابل توسعه در فرد که بر اساس آن قادر است در رویارویی با مسائل مختلف به تلاش بیشتر ادامه دهد. این روانشناس نیز می‌گوید: «امروزه کاهش فرهنگ و اخلاقیات، تاب آوری زوجین را نسبت به زندگی و مشکلات کم کرده است.»، اما آیا می‌شود پیش از ازدواج به برخی از این موارد رفتاری پی برد و یا اصلا جنس مشکلات و چالش‌های زوج‌های جوان پیش بینی پذیر است یا خیر؟ ایرانی ضمن بیان انجام آزمون‌های سنجش شخصیت هر یک از زوجین خاطرنشان می‌کند: «هر یک از زوج‌ها پیش از ازدواج با استفاده از آزمون‌های شخصیت که صفات شخصیتی را بررسی می‌کند، می‌توانند ویژگی‌های شریک زندگی خود را پیش بینی کنند. با استفاده از این روش و استخراج صفات شخصیتی افراد، می‌توان پیش بینی کرد که زن و مرد در طولانی مدت در کنار هم ممکن است فراوانی رفتارهایشان به چه صورت باشد. از طرفی میزان تنش و آسیب پذیری رابطه زوجین را نیز بررسی می‌کند.»، اما به صورت کلی مهم این است که زوجین در مورد انتظارات خود به صورت دقیق با یکدیگر صحبت کنند تا بتوانند تصویر واضحی از وظایف و نقش‌های خود در زندگی مشترک داشته باشند، اگر این مورد پیش از ازدواج به روشنی مورد توجه و بحث قرار نگیرد، زوجین پس از آغاز زندگی دائما دچار تعارض و اختلاف خواهند شد.