به گزارش جام جم آنلاین ،دولت سیزدهم در اجرای هدفمند سازی یارانهها، هوشمندسازی آرد و نان را در با هدف جلوگیری از هدر رفت نان و پیشگیری از قاچاق آرد در کشور اجرا کرد.
در اجرای این طرح توزیع آرد براساس عملکرد هر نانوایی در نظر گرفته شد تا دولت بتواند تسهیلات و وجوه ترمیمی خود را بهمنظور جبران هزینههای مازاد نانواییها به آنها پرداخت کند، اما عملا در اجرای این طرح مشکلاتی وجود دارد که لازم به بازنگری و نظارت بیشتر دستگاههای مسئول است تا رضایت مصرف کنندگان در کیفی سازی نان جلب شود.
یکی از مواردی که در این طرح تاکید شده بود عدم محدودیت خرید نان توسط مردم بود اما عملا در نانواییها به ازای هر کارت بانکی تنها ۵ نان عرضه میشود.
همچنین تخلفاتی مانند کاهش کیفیت نان، کمفروشی، فروش اجباری نان ویژه، خرید اجباری نان کنجدی و حتی عرضه خارج از شبکه آرد یارانهای و عدم پخت سهمیه آرد روزانه و گرانفروشی از مشکلاتی است که از سوی برخی نانواییهای مازندران شاهد هستیم.
اغلب مردم مازندران از بیکیفیت شدن نان در استان گلایهمند هستند و این نارضایتی در شهرستان بابل نیز افزایش بیشتری دارد همین موضوع سبب شد تا بررسی میدانی داشته باشیم.
اظهارات برخی از خبازان هم جای تامل دارد زیرا عنوان میکنند پخت نان برای نانوایان سود ندارد چراکه هزینههای تولید افزایش یافته و اختلاف شدید قیمت آرد یارانهای نسبت به آرد با نرخ آزاد همچنین دو نرخی بودن آرد، انگیزه برخی نانوایان را برای قاچاق آرد به خارج از شبکه مضاعف کرده است.
در بررسی وضعیت بیکیفیتی نان در شهرستان بابل رئیس اتحادیه خبازان شهرستان بابل اظهار کرد: در شهرستان بابل ۷۸۷ خبازی تحت پوشش اتحادیه هستند که از این تعداد ۲۷۰ نانوایی نیمه دولتی بوده که تمدید مجوز و نظارت بر روند فعالیت قانونی آن از وظایف اتحادیه است.
"ناصرقنبرزاده" با اشاره به اینکه سهمیه نانواییها شناور شده و ثابت نیست، تصریح کرد: چون شرکت "نانینو" از قبل هیچگونه اطلاع رسانی از نحوه فروش نان به صنف خبازان نداشته لذا نانوا در زمان خرید آرد کاهش محسوس سهمیه آرد دارد البته این گلایه را باید از مسئولان امر داشت که با توجه به بالا رفتن هزینه تولیدی، تاخیر در تعیین نرخ نان مصرف کننده سبب شده تا نانوا متضرر شود.
کمفروشی اولین تخلف واحدهای خبازی برای معرفی به تعزیرات
وی با اشاره به اینکه امسال خبازیهایی که به تعزیرات معرفی شدند بیشتر در حوزه کم فروشی بوده است، افزود: در خصوص کیفیت نامناسب نان که اخیرا با اعتراض شهروندان مواجه شده است، موارد مختلفی در کاهش کیفیت نان تاثیرگذار است که یکی از علتهای مهم آن به عدم کیفیت آرد برمیگردد، مشکل اصلی با توجه به تورم موجود و چالشهای اقتصادی، نانواییها به نرخ سال قبل ارائه خدمت میدهند در حالی که هزینه امروز را پرداخت میکنند.
آزادسازی قیمت آرد و افزایش کیفیت
قنبرزاده یادآور شد: صرفه جویی در مصرف آرد و رضایت مشتری در سایه آزادسازی کامل آرد صورت میگیرد، اگر بشود آرد یارانهای حذف و آزاد شود تناسب بین تورم و درآمد ایجاد شده و بسیاری از نانواییها که قدرت رقابت ندارند از گردونه خارج میشوند اتفاقی که در دولت نهم شاهد بودیم و بین تورم و درآمد تناسب بود.
وی خاطرنشان کرد: اگر نانوا در انتخاب آرد مناسب با قیمت مناسب و فروش مناسب داشته باشد نه تنها استرسی ندارد؛ حتی حاضرنیست تا نان اضافه پخت کند بلکه سعی دارد با پخت نان باکیفیت برای جذب مشتری که در سالهای بعد بدون ضایعات بودجه سنواتی هرسال اضافه شد رقابت کند.
رئیس اتحادیه خبازان بابل با بیان اینکه ۳۵هزار میلیارد ریال یارانه به حوزه آرد و نان در سال ۱۳۹۹ برای۵۰ درصد از شهروندان اختصاص یافت، گفت: اگر دولت بدون تفکیک دهک خاص ۵۰ درصد این یارانه را به همه شهروندان اختصاص داده ومابقی آن در اختیار استاندار قرار گیرد تا برای زیرساخت استان هزینه شود شاهد مشکلات موجود نخواهیم بود.
دولت تصویب قیمت منطقی متناسب با تورم را جایگزین سود شناور کند
وی با اشاره به اینکه قیمت و سود پرداختی با قیمت تمام شده فاصله داشته است، گفت: متاسفانه اخیرا سود را شناور کرده و ما هیچ رضایتی از دریافت سود نداریم فقط درخواست قیمت منطقی و مناسب با تورم را داریم؛ البته در شرایط فعلی با ارائه نرخ نان پرداخت سود میتواند جبران بخشی از هزینهها شود.
کمبود کارگر با تجربه و تعطیلی تدریجی نانواییها
قنبرزاده با بیان اینکه با مشکل کمبود کارگران باتجربه در نانواییها مواجه هستیم، اظهار کرد: کارگران مبتدی هم به دستمزد اداره کار قانع نیستند و مبلغ بیشتر درخواست میکنند، چارهای جز قبول شرایط نیست.
وی کمبود کارگر و پایین بودن سهمیه آرد روستاها را دو عامل مهم تعطیلی نانواییها در روستاها برشمرد و تصریح کرد: بیشتر روستاها نیز نانوایی را به شکل خانوادگی اداره میکنند و کارگر مناسب ندارند؛ اکثرآنها سن بالا بوده و فرزندان آنها هم تمایلی به ادامه شغل پدری ندارند.
۳۰ درصد نان صرف خوراک دام میشود
قنبرزاده با اشاره به اینکه اقدام دولت در توزیع آرد دولتی ارزان به ضرر مردم است، افزود: افزایش قیمت نهادهای دامی سبب شده تا حدود تقریبی ۳۰ درصد نان صرف دام و طیور شود.
وی با اشاره به اینکه اگر قیمتها متناسب باشد ضعفها کم خواهد شد، افزود: اگر ۳۰ درصد پس از احتساب هزینهها به قیمت نان اضافه شود خباز کارگر ماهر جذب میکند از خمیر مایه بیشتری استفاده خواهد کرد لذا کیفیت نان افزایش مییابد.
افزایش قیمت خمیر مایه و کاهش کیفیت نان
رئیس اتحادیه خبازان بابل یادآور شد: در نانواییها در پخت نان، جوش شیرین استفاده نمیشود، فقط در رومال نان مثلا در بربری روزی هزار ۶۰۰ قرص نان تولیدی ۱۰۰ گرم جوش شیرین استفاده میشود تا روی نان نسوزد و در این حوزه جای نگرانی نیست.
وی از افزایش قیمت خمیرمایه از ۶۰۰ هزار تومان به کیلویی یک میلیون و ۱۸۰هزار تومان اشاره و اظهار کرد: با روند روبه رشد هزینهها و نابسامانی اوضاع در صورت عدم مدیریت مشکلات بیشتری را در این حوزه شاهد خواهیم بود.
میانگین پخت نان در شهرستانها کمتر از ۶ کیسه است
وی میانگین پخت نان در شهرستانها را روزی کمتر از ۶ کیسه و میانگین استان را ۶ کیسه برمبنای تعداد نانوائیها و براساس جمعیت بیشتر برشمرد و گفت: میزان پخت نانواییها ثابت نیست از دوکیسه تا ۱۶ کیسه متغیر است؛ افرادی که ساعت کاری بیشتر دارند قاعدتا با کارگر بیشتر و به صورت کشیک خدمات میدهند.
قنبرزاده با اشاره به اینکه تفاوت قیمتی در آرد دولتی و آزاد فساد و تخلف در پی دارد، ادامه داد: قیمت آرد دولتی یارانه ۳۳ هزار تومان و آرد نیمه دولتی یارانه دو ۴۵هزار تومان است؛ همچنین قیمت آرد تمام شده فعلی ۱۸ درصد حدود تقریبی ۶هزار و۵۰ تومان است. چنانچه دولت قصد آزادسازی آرد را ندارد در گام نخست آرد درجه یک و دو را همسان کند و هر ساله ۲۰ درصد از واحدهای خبازی دائمی را آزاد کند.
سهمیه آرد شهرستان بابل ۱۰۷ هزار کیسه در ماه
رئیس اتحادیه خبازان بابل خاطرنشان کرد: میزان مصرف سالانه آرد استان حدود ۴۰۰ هزار تن است؛در مازندران تنها حدود ۱۱۰ هزار تن تولید گندم داریم که جوابگوی استان نیست.
وی افزود: سهمیه آرد شهرستان بابل حدود ۱۰۷ هزار کیسه درماه است که در شرایط فعلی شناور است، مابقی نیاز گندم استان از قزاقستان وارد بندر امیرآباد میشد که کیفیت آن بهتر، هزینه حمل و نقل و قیمت آن کمتر بود اما امروزه با وجود مشکل واردات، نیاز مازندران از گندم استانهای دیگر تامین میشود که از کیفیت نامناسبی برخوردار است.
این مسئول تصریح کرد: برای تامین گندم مورد نیاز مقرر شد سالانه سه میلیون تن گندم وارد شود که قیمت آن نسبت به گندم داخلی ارزانتر است، اما دولت برای حمایت از تولیدکننده داخلی، گندم را کیلویی ۱۵ هزار تومان میخرد.
کاهش سهمیه ۶ هزار کیسه آرد شهرستان بابل
وی خاطرنشان کرد: اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و تجهیز نانواییها به کارتخوان هوشمند در کشور در حالی انجام شد که عمده مشکلات آن ناشی از کم اطلاعی درباره جزییات این طرح بوده است.
رئیس اتحادیه نانوایان شهرستان بابل افزود: اطلاع رسانی نشدن مناسب از مفاد شیوه نامه به اتحادیهها، سبب کاهش سهمیه حدود ۶ هزار کیسه آرد شهرستان شد، کارتخوان هوشمند در نانواییها برخلاف اعلام مسئولان، تهیه نان مردم را بامحدودیت مواجه کرد که پیامد آن را در پایش سهمیه ماه بعد نانواییها با عنوان متعارف و یا نامتعارف با کاهش سهمیه و به ندرت با افزایش سهمیه قطره چکانی روبرو هستیم.
قنبرزاده گفت: تراکنش هر کیسه آرد ۳۵ مورد به ازای هر شماره ملی است، البته گزارش شرکت بازرگانی دولتی ایران به کارگروه تنظیم بازار در خصوص مصرف گندم نشان می دهد با اجرای این طرح شاهد افزایش یک درصد مصرف گندم در کلان کشوری هستیم که بهزودی شاهد مصرف ۲ درصدی خواهیم بود.
وی با اعلام اینکه در مازندران اتحادیه خبازان به صورت استانی نداریم، اظهار کرد: لازم است در صورت نیاز برای دریافت پاسخ مناسب به اتحادیه استانی مراجعه شود، در حال حاضر چند نفر از بابل، ساری، بهشهر، تنکابن و آمل به نمایندگی از اتحادیههای دیگر استانها انتخاب شده تا پیگیر مشکلات و امور خبازان شوند که همچنان در حل بسیاری از مشکلات در تلاشیم.
دیدار با استاندار مازندران درخواست اتحادیه خبازان
رئیس اتحادیه خبازان بابل تصریح کرد: خواستار نشست اتحادیه خبازان استان با استاندار مازندران از طریق همکاران مرکز استان بودیم در حالیکه که بارها تقاضای نشست با استاندار داشتیم اما هنوز موفق به دیدار نشدیم تا در صورت لزوم دستور لازم را صادر کنند.
افزایش ۳۰ درصدی ضایعات نان
قنبرزاده با اشاره به اینکه هوشمندسازی تاثیری در کاهش ضایعات نان نداشته است، گفت: شاهد افزایش ۳۰ درصدی ضایعات نان به سبب پایین بودن قیمت آرد و نان هستیم؛ کاهش ضایعات در گرو افزایش کیفیت آرد و قیمت نان است.
عرضه آرد بی کیفیت در مازندران
در پیگیری افزایش کیفیت نان در شهرستان بابل، عضو کمیسیون فنی اتحادیه خبازان بابل گفت: بازرسان بهجای رصد مکرر نانواییها و جریمه این خبازان، لازم است به شرکتهای آرد و نان سری بزنند و وضعیت نامناسب آنجا را بررسی کنند. نداشتن سیلوی مناسب نگهداری گندم، کارخانهها را دچار مشکل کرده است گذشته از اینکه گندم استان نیز کیفیت مناسب ندارد.
"مرتضی یلان" تصریح کرد: خبازان با تورم امسال و نرخ پارسال کار میکنند در حالی که بیمه تامین اجتماعی ۸۴ درصد افزایش داشته و هزینه کارگر نیز سرسام آور بالارفته، با قانون اداره کار در نانوایی کار نمیکنند و درخواست مزد ۲ برابری دارند، لذا خبازان فعلی نسل آخری هستند که در نانوایی کار میکنند و مطمئنا تا دوسال دیگر نانوایی سنتی نخواهیم داشت و تمام نانها ماشینی میشود.
وی راهکار حل مشکل را آزاد کردن قیمت نان برشمرد و یادآور شد: تنها در این صورت مصرف نان واقعی و بر اساس نیاز بوده و ایجاد رقابت برای جذب مشتری بیشتر سبب پخت نان با کیفیت میشود. باید قیمت آرد تکنرخی شود، افکار عمومی اقناع شود و به الزامات سودآوری واحدهای نانوایی دقت شود.
گلایهمندی از اجرای طرح کارتخوان هوشمند بدون اطلاع رسانی
یک نانوای با سابقه بابلی نیز در این باره اظهار کرد: دولت اطلاع رسانی کرد که محدودیتی در خرید نان نیست اما با طرح کارتخوان هوشمند مصرف خانوار را به چهار تا پنج قرص نان محدود کرد و بدون اطلاع از شیوه نامه و مفاد آن به خبازان و اتحادیهها در صورت فروش بیشتر نان، سهمیه نانوا را کاهش میدهند و این اقدام خبازان را به سمت ورشکستگی سوق داده است.
وی افزود: آرد نمناک و رطوبتی بی کیفیت به ما تحویل میدهند از ما نان با کیفیت میخواهند، افزایش خمیر مایه، دستمزد نامتعارف کارگران دو برابر قانون کار، ارائه کارتخوان هوشمند بدون اطلاع رسانی و اما و اگرهای قانونی درشیوه نامهای که مفاد آن اطلاع رسانی نشده و کاهش سهمیه از مشکلات عمده ماست.
وی ادامه داد: فروش نان به تعداد مشخص سبب درگیری بین خباز و مشتری میشود و چارهای جز سکوت نداریم؛ نه از شیوه نامه خبر داریم که قانون را اجرا کنیم نه قدرت بحث با مشتری؛ در حالیکه اصرار دارند نانی بیش از سهمیه در اختیار آنها قرار دهیم.
اسداللهی با بیان اینکه نرخ نامتعارف نان سبب کم فروشی شده است، افزود: اگر قانون اصلاح و وضعیت نانواییها بررسی و مشکلات رفع نشود؛ کاهش سهمیه آرد سبب میشود بعضی از خبازان برای فرار از مشکلات مالی اشتباه کنند.
این نانوا گفت: ما هم از این ملت هستیم و دغدغه نان مردم را داریم؛ مسئولین ما را در کنار خود قرار دهند و مشکلات ما را هم بررسی کنند چرا که ادامه این روند ما را مقابل مردم قرار میدهد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد