خطر فزاینده کرونا برای بیماران دیابتی

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، دکتر افشین استوار در نشست خبری به مناسبت روز جهانی دیابت که به صورت ویدیوکنفرانسی برگزار شد، با اشاره به شعار امسال روز جهانی دیابت مبنی بر «پرستاران در دنیای دیابت تغییر را ایجاد می‌کنند»، گفت: سازمان بهداشت جهانی همراه فدراسیون بین‌المللی دیابت از سال ۱۹۹۱، روز ۱۴ نوامبر همزمان با سالروز تولد دکتر فردریک بانتینگ (کاشف انسولین) برابر با ۲۴ آبان ماه را با نام «روز جهانی دیابت» نامگذاری کرده‌اند و ما نیز در ایران هفته دیابت را پس از آغاز روز جهانی برگزار می‌کنیم تا به این بهانه روز و هفته‌ای برای بالابردن سطح اطلاعات و آگاهی همه مردم دنیا از این بیماری شایع داشته باشیم و همراه با ۱۷۰ کشور جهان با بیماران دیابتی همصدا شویم. تلاش می‌کنیم موضوعات پیرامون این موضوع را بیش از پیش به اطلاع مردم برسانیم.

وی با اشاره به اینکه امسال صدمین سال کشف انسولین است، اظهار کرد: طی هفته دیابت تلاش خواهیم کرد بتوانیم موضوع دیابت را به اطلاع مردم برسانیم. دیابت با افزایش قند خون در بدن خود را نشان می‌دهد، درصورتی که این قندخون افزایش یافته کنترل نشود عوارض بسیارجدی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، اختلال اعصاب محیطی، نارسایی کلیوی، اختلا شنوایی، زخم دیابتی و قطع عضو ناشی از آن، افسردگی و زوال عقل برای فرد به دنبال دیابت رخ می‌دهند.

وی افزود: خوشبختانه هرچند دیابت یک بیماری درمان‌پذیر نیست، اما راه‌های خیلی موثری برای کنترل قندخون و کاهش عوارض ناشی از دیابت وجود دارد. پیشرفت تکنولوژی و داروهای موثر در اختیار بیماران قرار دارد و با کنترل قندخون می‌توانند از عوارض جدی ذکر شده جلوگیری کنند. انواع مختلفی از دیابت وجود دارد از جمله دیابت نوع یک که معمولا بیماری خودایمنی است و علت آن تقریبا نامشخص است و دیابت نوع دوم که بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد و ۹۰ درصد موارد دیابت را به خود اختصاص می‌دهد. عوامل خطری مانند چاقی، سن بالا، سابقه دیابت در خانواده، وجود فشارخون و چربی خون بالا عوامل خطری هستند که فرد را مستعد ابتلا به دیابت نوع۲ می‌کند.

استوار با اشاره به شیوع بالای دیابت در دنیا، خاطرنشان کرد: دیابت پرهزینه‌ترین بیماری غیرواگیر در سراسر دنیا است. حدود ۴۶۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به دیابت مبتلا هستند و بالغ بر ۴ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر سالانه به علت دیابت و عوارض آن جان خود را از دست می‌دهند. در کشور ما هم حدود ۱۱ درصد بزرگسالان ۲۵ سال به بالا به بیماری دیابت مبتلا هستند که تقریبا معادل ۵.۵ میلیون نفر در سراسر کشور است. متاسفانه علاوه بر شیوع بالای بیماری، روند شیوع هم روند افزایشی است و بنابراین وزا ت بهداشت در سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر متعهد شده این شیوع افزایشی را متوقف کند و برنامه‌های خود را به گونه‌ای تدوین کند که مبتلایان دیابت خدمت با کیفیت دریافت کنند.

وی با اشاره به نقش پرستاران در زنجیره کنترل بیماران دیابتی، تصریح کرد: از این رو شعار امسال با توجه ویژه به نقش پرستاران انتخاب شده است که با همکاری پزشکان و بهورزان برای کنترل بیماری و آموزش به مردم تلاش می‌کنند.

رییس مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت افزود: بیماران مبتلا به دیابت در زمان بحران کرونا با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ از طرفی با توجه به محدودیت‌هایی که برای کم‌کردن انتقال بیماری کرونا در جامعه رخ می‌دهد، ارائه و دریافت خدمات مربوط به دیابت دچار اختلال شده است و مراکز درمانی بخشی از خدمت خود را به سمت ارائه خدمات مرتبط با ویروس کووید ۱۹ بردند و درمانگاه‌های سرپایی هم بعضا خدماتشان کاهش یافته است بنابراین بیماران مبتلا به دیابت از این جهت برای دریافت خدمت دچار مشکل هستند. از طرف دیگر بیماران دیابتی در معرض ابتلا به انواع شدیدتر کرونا هستند و در صورت ابتلا به کرونا احتمال اینکه انواع شدیدتر بیماری را تجربه کنند متاسفانه بالاتر است و احتمال فوت در مبتلایان دیابت که دیابت کنترل نشده دارند بسیار بیشتر است بنابراین قندخون بیماران مبتلا به دیابت باید کنترل شده باشد.

وی با تاکید بر اینکه انسولین جایگاه مهمی در میان بیماران مبتلا به دیابت وابسته به انسولین دارد، اظهار کرد: بنابراین لازم است به اندازه کافی در دسترس بیماران باشد، متاسفانه شرایط تحریم و بحران کووید ۱۹ باعث شد در مقطعی با کمبود این داروی حیاتی روبرو شویم و هنوز هم تاحدودی این کمبود احساس می‌شود، اما همکاران ما در سازمان غذا و دارو تمام تلاش خود را برای این دارو انجام می‌دهند و امیدوام همانطورکه کمبود تا حد زیادی برطرف شده است، بیماران دیابتی اطمینان داشته باشند، انسولین مورد نیازشان به میزان کافی دریافت خواهند.

استوار در خصوص احتمال بروز اختلالات جنسی به واسطه ابتلا به دیابت، تاکید کرد: یکی از انواع عوارضی که به دنبال دیابت کنترل نشده رخ می‌دهد، اختلالات در عملکرد جنسی به ویژه در آقایان است. اختلال در نعوظ و باروری ممکن است در بیماران مبتلا به دیابت رخ دهد. زخم پای دیابتی و در صورت عدم کنترل بیماری، قطع عضو یکی از جدی‌ترین عوارض دیابت کنترل نشده است که درصورتی که درمان مناسب دریافت نشود، این امکان وجود دارد که زخم بزرگ و بزرگ‌تر شود و در نهایت منجر به قطع عضو شود. هر دو این عوارض به طور مستقیم به کیفیت درمان وابسته است. خوشبختانه ما در مورد دیابت وضعیت آگاهی از بیماری نسبت به آمار جهانی خیلی بهتر است. در حالی که در دنیا حدود ۵۰ درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود آگاه هستند در کشور ما این عدد ۷۵ درصد است و با این وجود هنوز ۲۵ درصد مبتلایان دیابت از بیماری خود آگاه نیستند و احتمال بروز عوارض در آنها وجود دارد.

وی افزود: ۱۱ درصد بزرگسالان کشور مبتلا به دیابت هستند. اینکه میانگین ابتلا به دیابت کاهش یافته تاحدود زیادی مربوط به فراهم شدن شرایط تشخیص است؛ یعنی هرچه امکان تشخیص و آگاهی مردم برای مراجعه به پزشک افزایش یابد در سن پایین‌تری بیماری شناسایی می‌شود و با درمان به موقع کنترل قندخون از عوارض بیماری جلوگیری می‌شود. شیوع برخی عوامل خطر بیماری دیابت مثل چاقی و اضافه وزن، نداشتن تحرک کافی و... سبب شده بروز بیماری در سنین پایین‌تری رخ دهد. در سنین بالا شیوع دیابت خیلی بالاتر است؛ یعنی در سنین بالای ۶۵ سال شیوع دیابت دو برابر سنین پایین‌تر است و متاسفانه شیوع دیابت در خانم‌های کشور اندکی بالاتر از آقایان است و در حالی که شیوع دیابت در آقایان حدود ۱۰ درصد است، در خانم‌ها ۱۱.۵ درصد است که تاحدود زیادی مربوط به شیوع دو برابری چاقی در خانم‌ها نسبت به آقایان است.

وی درباره آموزش پیرامون دیابت در مدارس، اظهار کرد: در بحران کرونا مدارس به شکل غیرحضوری فعال هستند با این وجود برنامه‌هایی که برای کنترل عوامل خطر بیماری دیابت وجود دارد مانند برنامه بهبود وضعیت تغذیه، کنترل اضافه وزن و چاقی و... در مدارس انجام می‌شود همگی اهداف مهمی از جمله جلوگیری از دیابت دارند و در هفته ملی دیابت همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون‌های ورزشی را هم همراه خود داریم.

رییس مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت درباره غربالگری دیابت، تاکید کرد: در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی در کشور نزدیک به دو میلیون بیمار دیابتی ثبت هستند و ما در بسته خدمات اساسی بیماری‌های غیرواگیر تشخیص و مراقبت‌ و درمان دیابت را به طور همزمان در شبکه بهداشت و درمان کشور ادغام کردیم؛ به گونه‌ای که برای افراد ۳۰ سال به بالاتری که به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه می‌کنند در هنگام خطرسنجی قلبی -عروقی، قندخون افراد هم اندازه‌گیری می شود و اگر تشخیص دیابت در صورت بالا بودن قندخون توسط پزشک مسجل شود بیمار، مراقبت‌های منسجمی دریافت خواهد کرد.

وی با تاکید بر نقش تغذیه برای بیماران مبتلا به دیابت، اظهار کرد: تغذیه نقش مهمی از نظر اضافه وزن و چاقی و هم درمورد دریافت کالری دارد. به طور کلی توصیه می‌شود بیمار دیابتی نقش تغذیه را جدی بگیرد. مبتلایان به نوع یک دیابت باید زیر نظر پزشک تعادل مناسب مصرف کربوهیدرات و سایر موادغذایی در بدنشان انجام شود. در مورد بیماران مبتلا به دیابت نوع دو نیز توصیه می‌شود دریافت کربوهیدارت‌ها تا حد زیادی کاهش یابد و مصرف میوه و سبزی، غلات کامل، گوشت سفید، روغن زیتون و... جدی گرفته شود. رعایت این نکات به همراه تحرک بدنی کافی نقش مهمی در کنترل و عدم ابتلا به دیابت دارد.

استوار در خاتمه گفت: خدمات پیشگیری و درمان دیابت و سایر بیماری‌های غیرواگیر مثل فشارخون، چربی خون و... در زمان پاندمی کووید ۱۹ دچار اختلال جدی شده است. مردم به دلیل ترس از ابتلا به کرونا کمتر مراجعه می‌کنند، اعمال جراحی کاهش یافته و... به این دلایل خدمات دچار اختلال شده و بیماران مبتلا به بیماری غیرواگیر در معرض ابتلا به انواع شدیدتر بیماری هستند و خیلی مهم است این بیماری‌ها کنترل شده باشند. در مورد فشار خون نزدیک به ۱۰ درصد خدماتی که برای پیشگیری از فشارخون در خانه‌های بهداشت اجرا می‌شد کاهش یافته و در درمانگاه‌های خصوصی این مقدار کمی بیشتر است. توصیه می‌کنیم اگر مردم فشارخون بالا دارند این بیماری را جدی بگیرند، اما ما هم تمام تلاش خود را برای ارائه خدمات بیماری‌های غیرواگیر انجام می دهیم.