دنبال چالش‌های آبکی نیستیم

میدان انقلاب سیاسی نیست

مهدی سموعی، تهیه‌کننده برنامه میدان انقلاب در پاسخ به این سؤال که چرا مباحث سیاسی در این برنامه غالب بر مسائل فرهنگی و اجتماعی است؟ آیا ایراد برنامه محسوب نمی‌شود؟ به جام‌جم توضیح می‌دهد: «در سیاستگذاری هر شبکه‌ای برنامه‌ها با موضوعات متفاوت تولید می‌شوند. زمانی که پیشنهاد برنامه میدان انقلاب را دادیم، در کنداکتور شبکه یک یا دو برنامه در فرم گفت‌وگو محور بیشتر وجود نداشت. به همین دلیل قرار شد میدان انقلاب را بسازیم. بحثی که در اتاق فکر داشتیم و روی آن تاکید داشتیم این بود که میدان انقلاب، محلی برای گفت‌وگوهای ملی
و انقلابی باشد.»
وی می‌افزاید:« اما باید بگویم که میدان انقلاب، یک برنامه سیاسی نیست. تا به امروز انواع موضوع‌ها اعم از تاریخ شفاهی، مباحث اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را پخش کرده‌ایم. به عنوان مثال در برنامه دیشب به کودتای 28 مرداد پرداخته‌ایم. همچنین تجربه خوشبینی مردم و دولتمردان به آمریکا و انگلیس را مورد بررسی قرار دادیم. با توجه به این که موضوعات هر هفته انتخاب می‌شود، گاهی شاید در هفته یک موضوع سیاسی غالب بر جامعه باشد، به همین دلیل ما آن موضوع را انتخاب کردیم و شما این تصور را دارید که مباحث سیاسی غالب است. در حالی که این‌طور نیست و مباحث برنامه متفاوت است.»
این تهیه‌کننده درباره بازتاب‌های برنامه در شبکه‌های اجتماعی توضیح می‌دهد: «سبک جدید برنامه‌سازی، تعاملی است و ما برنامه‌سازان سعی کرده‌ایم در این سبک بازخورد را از جامعه بگیریم که بهترین بازخورد هم می‌توان از شبکه‌های اجتماعی دریافت کرد. وقتی اولین قسمت برنامه روی آنتن رفت، شبکه‌های معاند همچون بی‌بی‌سی شروع به زدن برنامه کردن که ما هشتگ مخصوص برنامه را به راه انداختیم و از طریق کانال برنامه اطلاع رسانی کردیم. در مجموع از نظر مردم استفاده می‌کنیم تا ایرادهای برنامه را اصلاح کنیم.»
سموعی درباره این‌که آیا تا به امروز هم بازخوردهای منفی داشته‌اید؟ می‌گوید: «بازخوردهای منفی نه، اما بازخوردهای متفاوت داشته‌ایم. به عنوان مثال به موضوعی پرداخته‌ایم که محل اختلاف بوده و نظرات موافق و مخالف در شبکه‌های اجتماعی دیده شده است. چند قسمت قبل به موضوع منافقان پرداختیم که بازخوردهای زیادی هم در رسانه‌های خارجی داشت.»
این تهیه‌کننده در پاسخ به این سؤال که چرا در فرم و ساختار برنامه میدان انقلاب شاهد اتفاق ویژه‌ای نیستیم؟ توضیح می‌دهد: «در همه تاک‌شوهای دنیا، محتوا حرف اول را می‌زند، به همین دلیل نباید دکور پر‌زرق و برق باشد که تمرکز مخاطبان را به‌سمت خود سوق دهد. باید مخاطب روی جزئیات برنامه که بین مجری و مهمان برنامه رد و بدل می‌شود، متمرکز شود. به همین دلیل ما هم سعی کرده‌ایم استانداردهای تاک‌شو را رعایت کنیم. در مجموع به همه بخش‌های برنامه توجه ویژه کرده‌ایم.»

هدف‌مان صراحت است، نه چالش

وحید یامین‌پور، مجری برنامه میدان انقلاب در پاسخ به این سؤال که اجرای این برنامه چه مزیت رقابتی نسبت به دیگر برنامه‌های قبلی‌تان داشت؟ به جام‌جم می‌گوید: «خیلی نمی‌توانم قیاس کنم، چون هر برنامه در مختصات زمانی خودش معنا پیدا می‌کند. برنامه قبلی من در شبکه سه، برنامه‌ای بود که بعد از رخدادهای سال 88 پخش می‌شد و تنها برنامه چالشی سیاسی شبکه بود که زنده پخش می‌شد. در آن برنامه مناظره برگزار می‌شد، اما الان این شرایط را نداریم، به دلیل این‌که شرایط کشور آرام است و گفت‌وگوهای ما برای حل مسائل بحرانی نیست، بلکه تلاشی است برای عمیق کردن سطح تحلیل مخاطبان از پدیده‌هایی که جنبه تاریخی یا مفهوم سیاسی،اجتماعی و فرهنگی دارند.»
وی ادامه می‌دهد: «البته برنامه را هم با احتیاط شروع کردیم. چون مدت زیادی شبکه سه نبودم. برنامه به صورت مناسبتی از زمان ارتحال امام‌(ره) شروع شد. بعد از چند قسمت برنامه، تصمیم بر این شد ادامه پیدا کند. فصل اول برنامه در 15 قسمت پخش می‌شود.»
این مجری درباره این‌که چرا به مباحث برنامه به شکل چالشی می‌پردازد؟ می‌گوید: «به نظرم چالش، تعریف درستی نیست. ما تلاش می‌کنیم گفت‌وگوهای برنامه صریح باشد و به دور از رودربایستی‌های مرسوم! هدف ما این است سؤالاتی طرح کنیم که مخاطب شاهد گفت‌وگوی شفاف و صریح باشد. گاهی هم گفت‌وگوها به ترتیبی جلو می‌رود که چالشی هم می‌شود، اما ما به دنبال ایجاد چالش مصنوعی نیستیم. یعنی به دنبال داغ کردن مصنوعی مباحث نرفتیم.»
یامین‌پور عنوان می‌کند: «هدف ما این است که صراحت در گفت‌وگوها درست اتفاق بیفتد. البته جریان‌سازی در گفت‌وگوها برای مخاطبان کار دشواری است. ضمن این که در حوزه ورزش و فرهنگ راحت‌تر است، چون در فضای سیاسی محافظه‌کاری چهره‌های سیاسی یا ملاحظات امنیتی مانع چنین اتفاقی می‌شود و گاهی منجر به سوءتفاهم خواهد شد. بنابراین این جنس گفت‌وگو در چنین برنامه‌هایی سخت است. البته فصل اول برنامه میدان انقلاب مقدمه‌ای است برای وارد شدن به سلسله گفت‌وگوهای چالشی، جدی‌تر و صریح‌تر. با توجه به این‌که انتخابات را پیش رو داریم، لازم است وارد چنین فضایی شویم. اگر امکانش فراهم شود و گروه آمادگی داشته باشد، در آینده می‌توانیم چنین مباحثی را داشته باشیم. البته در حال حاضر نمی‌توانم خبر قطعی ساخت فصل دوم این برنامه را بدهم.»
وی درباره این‌که آیا او هم در انتخاب مهمانان و سوژه‌های برنامه سهیم است یا نه، می‌گوید: «ما یک گروه هفت نفره هستیم که شامل چهره‌های با تجربه در عرصه رسانه است و بعد از جمع بندی به انتخاب موضوع و مهمان برنامه می‌رسیم. البته من هم جزو این گروه هستم و درباره سوژه‌های برنامه صحبت می‌کنیم.»

توفان فکری برای مهمانان
مهدی خانعلی‌زاده، سردبیر برنامه میدان انقلاب درباره شکل‌گیری سوژه‌های این برنامه به جام‌جم می‌گوید: «این برنامه تلویزیونی براساس بنیادین اعتقادی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. البته گاهی موضوعات تاریخی است و برخی مواقع به مبحث روز می‌پردازیم. مبانی شامل روزنامه‌نگاری، آزادی بیان، رسانه، مبارزه با آمریکا، استکبارستیزی، رفاه مردم و... است. ضمن این‌که محدودیتی در انتخاب موضوعات نداریم.»
وی در پاسخ به این سؤال که چرا موضوع‌های برنامه (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) پراکنده است؟ توضیح می‌دهد: «ممکن است موضوع هر قسمت از برنامه متفاوت باشد، اما ما یک محور ثابت داریم و آن هم گفتمان انقلاب اسلامی است. همچنین ما برای انتخاب موضوع برنامه شورای سردبیری داریم که متشکل از افراد سابقه‌دار است که سال‌ها در رسانه فعالیت داشته‌اند. هفته‌ای یک بار جلسه حضوری می‌گذاریم. علاوه بر آن به تاریخ تقویم هم نگاه می‌کنیم و به موضوعات تاریخی هم می‌پردازیم.»
این سردبیر ادامه می‌دهد: «بعد از انتخاب موضوع، توفان فکری برای انتخاب مهمان شکل می‌گیرد و به این فکر می‌کنیم که آیا مهمانان مناظره از افراد مخالف و موافق باشند؟ وزن مهمانان باید چگونه باشد؟ آیا در کنار فرد سن و سال دار و پیشکسوت، جوانان هم قرار بدهیم یا نه؟... در مجموع به همه این موارد توجه می‌شود. به عنوان نمونه در برنامه نماز جمعه از یک امام جمعه با سابقه دعوت کردیم و در کنارش دانشجوی جوانی قرار دادیم که مطالبه گر بود. بعد از هماهنگی مهمانان به برنامه دعوت می‌شوند.»
وی درباره این‌که آیا تا به حال پیش آمده که خط قرمزی از طرف شبکه برایتان ترسیم شود؟ تاکید می‌کند: «از طرف شبکه و به‌ویژه آقای فروغی مدیر شبکه هیچ خط قرمزی نداشته‌ایم. البته گاهی پیش آمده که مهمان برنامه رضایت نداشته و بعد هم به ما اعلام کرد که دیگر نمی‌خواهد درباره این مبحث بیشتر حرف بزند. من نام نمی‌برم، اما این اتفاق درباره یکی از برنامه‌ها رخ داد که خیلی هم سر و صدا کرد و تیتر یک رسانه‌ها شد. البته ما شعار نمی‌دهیم که خط قرمز نداریم، چون خط قرمز ما منافع انقلاب و نظام است، اما در چارچوب ذهنی‌مان تلاش کرده‌ایم که خط قرمز نداشته باشیم. مثال دیگری برایتان می‌زنم. در برنامه منافقان از یکی از ساکنان کشورهای اروپایی دعوت کردیم و حرف‌های او را بدون سانسور پخش کردیم که اتفاقا هم خیلی در شبکه‌های اجتماعی سر و صدا کرد. سعی کرده‌ایم برنامه به گونه‌ای باشدکه مردم ساعت 10 و 30 دقیقه شب‌های شنبه منتظر پخش این برنامه و مباحث آن باشند. »

دکتر شریعتی جریان‌ساز!
روح‌ا... حسینیان، از اعضای جبهه پایداری، قاضی و از مقامات اطلاعاتی و سیاسی ایران است که ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی را به‌ عهده دارد. او مهمان یکی از قسمت‌های برنامه بود و درباره مرحوم شریعتی صحبت کرد. حرف‌های حسینیان در این برنامه، نقل شبکه‌های اجتماعی و دانشجویان دانشگاه‌ها شد، حتی صحبت‌های او با انتقادهای بسیاری رو‌به‌رو شد. برخی اعتقاد داشتند که حرف‌های او به دعواهای تاریخی مدرسه حقانی بر‌می‌گشت. در مجموع صحبت‌های حسینیان در برنامه میدان انقلاب به کل‌کل‌های مخالفان و موافقان او منجر شد.

منافقان جنجالی!
قسمت دوازدهم برنامه میدان انقلاب به موضوع منافقین از پهلوی تا ترامپ اختصاص داشت و محمد عطریانفر، فعال سیاسی درباره سازمان مجاهدین خلق و چگونگی مبارزات این سازمان با انقلاب اسلامی ایران صحبت کرد. این برنامه به روند حرکتی منافقین و تبدیل شدن آنها از سازمان مجاهدین به یک فرقه می‌پرداخت. آنچه این قسمت از برنامه را جذاب کرده بود و برای مخاطبان با تعلیق همراه بود، حضور این فعال سیاسی در برنامه میدان انقلاب بود، زیرا عطریانفر در سازمان مجاهدین عضویت داشته و سپس از آن جدا شد، علاوه بر آن خواهر او هم‌اکنون سمپات سازمان است و شوهر‌خواهر او نیز در سازمان عضویت دارد. این قسمت از برنامه میدان انقلاب نه تنها مورد توجه شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت، بلکه درباره آن در رسانه‌های خارجی هم صحبت شد.

چالش جدی نماز جمعه!
یکی از مباحث چالش‌برانگیز برنامه میدان انقلاب، نماز جمعه‌های تاریخی بود. ماجرا از آنجا آغاز شد که گروه سردبیری این برنامه تلویزیونی درباره موضوع امام جمعه تحقیق و بررسی کردند و بعد متوجه شدند 40 سال است که نماز جمعه برگزار می‌شود، اما هیچ مستند و متن منسجمی درباره نماز جمعه‌ها نیست، به همین دلیل احساس کردند این سوژه بسیار خوبی است و دست به کار شدند و کلیپی به مدت 14 دقیقه ساختند که اتفاقا بعد از پخش برنامه با اقبال دیگر شبکه‌های سراسری پخش شد و از این گروه خواسته شد که زمان این کلیپ را افزایش دهند تا در قالب مستند از شبکه‌ها پخش شود. مهمانان این قسمت از برنامه که درباره مباحث چالشی نماز جمعه و روحانیت بود، حجت‌الاسلام احمدرضا حاجتی و محمدصادق شهبازی بودند که یک گفت‌وگوی چالشی درباره نماز جمعه و مسأله ورود اجتماعی روحانیت داشتند.

فاطمه عودباشی

رسانه