خواهر ناتنی «زوج یا فرد»

ده روز دیگر که اول ماه تیر برسد و تابستان بیاید این کلاه در هم رفتگی شکل و شمایلش عوض می‌شود و در واقع یک طرح می‌میرد و طرحی دیگر متولد می‌شود. آنی که می‌میرد، طرح زوج یا فرد است و آنی که متولد می‌شود طرح کاهش آلودگی هواست. این دو طرح، هم به هم شباهت دارند و هم از یکدیگر متفاوتند. شباهت این است که هر دو یک مساحت دارند یعنی همان جاهایی که تا امروز محدوده زوج یا فرد بوده از اول تیر فقط نامش به محدوده کاهش آلودگی هوا تغییر می‌یابد. ساعت ورود به آن نیز مثل همیشه است یعنی از 6 و 30 دقیقه صبح تا 7 شب (به‌جز پنجشنبه‌ها که تا ساعت 13 است) که شباهت دوم است.
تفاوت این دو اما مهم تر است. از سال84 به این سو درمحدوده زوج یا فرد، خودروها براساس شماره سمت راست پلاک خود و به صورت یک روز در میان می‌توانستند آزادانه و بدون محدودیت تردد کنند، اما از ده روز دیگر که محدوده کاهش آلودگی هوا اجرایی شود این محدودیت پلاک برداشته می‌شود و همه خودروها برای ورود آزاد می‌شوند با این فرق که این آزادی بها دارد و راننده‌ها باید بابت ورود به محدوده زوج یا فرد عوارض بپردازند. عوارض‌ها نیز به صورت الکترونیکی و در سایت «تهران من» و در قالب حساب شهروندی دریافت می‌شود. به این شکل که همه کسانی که خودرو دارند و در تهران رفت وآمد می‌کنند باید یک حساب شهروندی داشته باشند.
هزینه رفت و آمد
تردد درمحدوده زوج یا فردی که از اول تابستان نامش تغییر می‌کند تا 31 خرداد همچنان برای رانندگانی که با پلاک درست وارد محدوده می‌شوند رایگان است، ولی از ده روز دیگرهزینه‌هایی برای تردد درآن محاسبه خواهد شد که البته مبالغ کمی نیست.عمار سعیدیان فر، مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح‌های ترافیکی شهرداری تهران به ما می‌گوید رقم پایه ورود به محدوده طرح که سال 97، 20 هزار تومان بود در سال 98 به 23 هزار تومان افزایش یافته که یکسری اعداد و ضرایب درآن ضرب می‌شود و به رقم‌های نهایی می‌رسد. به این ترتیب 41 هزار و400 تومان بیشترین مبلغی است که شهروندان باید روزانه بپردازند و 14 هزار و490 تومان کمترین مبلغ. آنچه فاصله فاحش میان این دو عدد را تعیین می‌کند زمان ورود و خروج به محدوده، نوع معاینه فنی خودروها و شارژ بودن یا نبودن حساب شهروندی در زمان تردد است.
این مبالغ البته هزینه ورود به محدوده طرح ترافیک یا حلقه اول طرح یا طرح اصلی است که برای ورود به محدوده زوج یا فرد نصف می‌شود. در محدوده زوج یا فرد که از این به بعد باید محدوده کاهش آلودگی هوا بخوانیمش البته یک امتیاز هم برای ساکنان تهران و هم برای پلاک‌های شهرستان در نظر گرفته شده است به این ترتیب که پلاک‌های تهران درهر فصل 20 روز (سالی 80 روز) و پلاک‌های شهرستان در هر فصل 15 روز (سالی 60 روز) می‌توانند به صورت رایگان در آن رفت و آمد کنند. شرط این تردد اما ثبت‌نام در سامانه «تهران من» است که برای تهرانی‌ها و غیرتهرانی‌ها الزامی است چون حساب تعداد روزهای استفاده شده ازاین امتیاز و تعداد ترددهای رایگان باقی مانده را نشان می‌دهد و اگر راننده‌ای در این سامانه حساب شهروندی نداشته باشد، نه‌تنها عملا بهره‌ای از این امتیاز نبرده بلکه بابت ترددهایش جریمه می‌شود.
پاییدن و تخلف کردن
با این‌که هنوز پلیس با گرفتن عوارض از محدوده زوج یا فرد( کاهش آلودگی هوا) مخالف است و آن را غیرقانونی می‌داند و مردم نیز حس می‌کنند با اعمال این طرح، رفت و آمدشان محدودتر و پرهزینه‌تر می‌شود ولی عمارسعیدیان فر، مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح‌های ترافیکی شهرداری تهران به ما می‌گوید محدوده زوج یا فرد به شکل رایگان و نوبتی امروزی‌اش نه‌تنها در جهان منسوخ است بلکه فقط در کشورهای توسعه نیافته‌ای اجرا می‌شود که زیرساخت‌های لازم را برای دریافت عوارض براساس زمان و مدت استفاده ازاین محدوده ندارند. او می‌گوید این زیرساخت و فناوری در تهران مهیاست و فلسفه استفاده از آن نیز این است که هر کسی بیشتر هوا را آلوده می‌کند باید عوارضش را هم بدهد. او همچنین امیدوار است با اجرای طرح کاهش آلودگی هوا و دریافت عوارض، ترافیک صبحگاهی پایتخت نیز کاهش ملموسی داشته باشد.
با این حال این استدلال‌ تصمیم‌گیران است و با حس و تحلیل مردم فرق دارد، مردمی که بخشی از آنها به احتمال زیاد از اول تیر نیز همچنان که تا امروز مشغول مخدوش کردن پلاک‌ها برای فرار از جریمه بوده‌اند، بازهم برهمین نسق خواهند بود. سعیدیان‌فر البته می‌گوید، پلیس به دنبال تمهیداتی است تا با مخدوش‌کنندگان پلاک برخوردهای قاطع‌تری داشته باشد.
علاوه بر دستکاری و پوشاندن پلاک ها، ورودهای غیرمجاز به محدوده‌های طرح نیز البته چالش دیگری است که گرچه نوعی قانون گریزی است ولی یک بخشش ناشی از فشارهای اقتصادی و مسائل اجتماعی است که نباید نادیده گرفته شود. این که مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران گفته است 210 دوربین درمحدوده طرح ترافیک هرماه 500 هزار تخلف را ثبت می‌کنند، موضوع مهم و پر پیامی است که نمی‌شود ساده از کنارش گذشت.

اگر می‌خواهیدتخفیف بگیرید

درست است که پرداخت هزینه‌های ورود به حلقه‌های ترافیکی مخصوصا دراین اوضاع اقتصادی از عهده خیلی‌ها خارج است و به گمان خیلی‌ها این قوزی بالای قوز است ولی به هرحال قانونی است که هست و باید تمکین کرد.
مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح‌های ترافیکی می‌گوید اگر خودرویی معاینه فنی برتر داشته باشد بابت تردد روزانه‌اش 25 درصد تخفیف می‌گیرد، اگر راننده‌ای در لحظه ورود به محدوده طرح، حساب شهروندی‌اش شارژ باشد مشمول20 درصد تخفیف می‌شود و اگر بعد از ساعت10 و قبل از ساعت 16 به این محدوده ورود و خروج کند 30 درصد تخفیف شامل حالش می‌شود. نکته این که نوعی جریمه وجود دارد و متعلق به کسانی خواهد بود که تا قبل از ساعت 10 وارد محدوده و بعد از ساعت 16 (که ساعت اوج ترددهاست) از آن خارج شوند 50 درصد به هزینه پایه‌ای که باید بپردازند افزوده‌می‌شود.

مریم خباز

جامعه