مدرسه حسینی

در عزاداری‌های محرم کودک بخوبی دانسته است نام «حسین» و واقعه «کربلا»، اتفاق بزرگی در هستی است که شکوه ویژه آن واقعه، شوری حماسی در تار و پود دوستداران این امام همام می‌اندازد تا جایی که همگان عاشقانه و با جان و دل، این شور و حماسه را پاس می‌دارند و در این ایام (اربعین) آنها با چهره‌ای دیگر از عشق مواجه می‌شوند که مقدمه‌ای از پیمایش و سنجش اصولی همچون حق‌طلبی، راستگویی، مبارزه با ظلم، نوعدوستی و... است.

این روزها برخی از کودکان همگام با والدین‌شان راهی مسیر کربلا می‌شوند و در بستری بدیع به تحصیل تفکرات دینی و آشنایی با هویت و عقاید اسلامی می‌پردازند.

این روزهای خاص مذهبی، دقیقا همان زمانی است که می‌توانیم عشق به خاندان اهل بیت علیهم‌السلام را در نهاد کودکانمان ریشه‌دار کنیم، همان‌گونه که خودمان نیز اولین تبلور این عشق را در خاطرات همین روزهای دوران کودکی‌مان جست‌وجو می‌کنیم.

گام به گام پیش بروید

آشنایی گام به گام و متناسب با سن بهترین روش آموزشی و تربیتی است. الگو‌‌برداری و مشاهده رفتار والدین، اولین قدم آموزش واقعه کربلا به کودکان خردسال سه ساله است. همین که کودک شاهد سیاه پوشیدن والدینش باشد و خود سیاه بپوشد و همراه با آنها عزاداری کند، تقدس این ایام و والا‌مقامی امامش را یاد خواهد گرفت. با افزایش سن و گسترش دامنه لغات کودک، گفت‌وگوی ساده و روان درباره عاشورا، اربعین و کربلا بهترین روشی است که می‌توانید داستان این حقیقت بزرگ و آموزه‌های اخلاقی و شخصیتی منتج از آن را با کلمات سلیس و قابل فهم برای کودک توضیح دهید.

روایت کربلا، عاشورا و اربعین را آن‌گونه بیان کنید که کودک بتواند با تخیلات پویای خود آن واقعه را بخوبی به تصویر بکشد یا ذهن کنجکاو او را طوری آماده کنید که از اصول بنیادین دین پرسش کند.

در این صورت براحتی می‌توانید آموزش‌‌های دینی را در ذهن کودک خود حک نمایید. اگر لازم است کتاب داستان‌های مناسب گروه سنی کودک‌تان را تهیه کنید تا با زبانی کودکانه و به صورت مصور، واقعه کربلا را به او نشان دهید.

یادتان باشد اکمال هویت مذهبی کودک، در سال‌های نوجوانی و جوانی با مطالعه و تعمق بیشتر و با کسب توانایی تشخیص حق و باطل شکل می‌گیرد. پس اصرار به آموزش زود‌هنگام نداشته باشید و کودک را با بیان بیشتر جزئیات یا زیاده‌گویی سردرگم نکنید.

حضور فعال در کانون‌های مذهبی فراموش نشود

کودک را به حضور فعال در کانون‌های مذهبی تشویق کنید. البته لزومی به حضور همیشگی و فعال آنان نیست، فقط کافی است مدت زمانی را برای این کار اختصاص دهند.

همین که کودک بتواند ساعاتی را با دوستان هم سن و سال خود بگذارند، مشایعت آنان را در عزاداری‌ها تجربه کند و گاهی حتی اگر درباره علت و چرایی حضورشان در این مراسم صحبتی داشته باشند و... باعث می‌شود کودک راحت‌تر و بهتر به یادگیری هر مطلبی درباره این مساله اشتیاق
نشان دهد.

همچنین می‌توانید با تشویق کودک به همراهی، کمک و مساعدت به انجام امور مراسم مختلف مذهبی مانند پخش کردن غذاهای نذری، تعارف خرما یا حلوا به عزاداران و... این حس را در کودک ایجاد و تقویت کنید که او نیز یکی از عزاداران و مریدان خاص امام حسین (علیه‌السلام) است.

یادگیری کودک را عینی کنید

از آنجا که آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم از مهم‌ترین روش‌های آموزشی و بسیار مورد تاکید روان‌شناسان تربیتی است، شما می‌توانید با رفتن به تعزیه و دیدن نمایش درباره واقعه عاشورا یا با خواندن اشعار مذهبی، ذهن کنجکاو و پرسشگر کودک را تحریک کرده و او را به کسب اطلاعات بیشتر ترغیب نمایید. این روش، بهترین راهبرد آشنایی با واقعه کربلا و توضیح آن به کودک است. البته لازم به یادآوری است که کودک به دلیل عدم آشنایی درست با این واقعه و عدم توانایی تجزیه و تحلیل، صلاحیت حضور در هر تعزیه‌ای را ندارد؛ در برخی از تعزیه‌خوانی‌ها نه‌تنها اغراق و مبالغه بسیار است بلکه به دور از اهداف و آرمان عاشورایی است. سعی کنید در تعزیه‌ای شرکت کنید که در توضیح وقایع واقعه کربلا، بدرستی روایت حق کرده و تعزیه‌خوانان صرفا با بیان جزئیات غیرضروری به‌دنبال ایجاد شور و هیجان ناسالم یا ترس و وحشت از این واقعه نباشند. یادتان باشد عدم توجه به این مهم، اثرات معکوس و حتی آسیب‌زایی دارد که ممکن است نه‌تنها روح و روان لطیف کودک را خدشه‌دار کند بلکه او را از عطش فهم فلسفه این واقعه نیز دور نگاه دارد.

نسرین صفری

روانشناس و مشاور خانواده