آمریکا کدخدای اروپا یا کدخدای ده؟!

به گزارش جام جم آنلاین از اتاق خبر 24، آمریکا از آغاز مذاکرات هسته ای از سوی دولت یازدهم، دستگاه دیپلماسی و تیم هسته ای محور مذاکرات قرار گرفت، این هویت دادن به آمریکا باعث شد که همه چیز به او ختم شود در حالی که در گروه 1+5 پنج کشور دیگر هم بودند.

جمهوری اسلامی ایران در یکطرف میز مذاکره قرار داشت و آن 6 کشور در آن سوی میز، در واقع آنها را باید یک گروه واحد دانست که هدفشان یکی بود، حل موضوع هسته ای ایران از راه دیپلماسی و گفت وگو که منجر به محدودیت برای فعالیت های هسته ای ایران شود.

حتی چین و روسیه نیز چنین هدفی داشتند و هیچگاه خواهان پیشرفت های هسته ای جمهوری اسلاممی ایران نبوده و نخواهند بود، این خصلت آنهایی است که خود را ابرقدرت در دنیا می پندارند و دارای سلاح هسته ای هستند.

اما در هر صورت دولت تدبیر و امید، آمریکا را کدخدای دنیا تلقی کرد و همین باعث شد تا مذاکرات هسته ای بیشتر با آمریکا انجام شود و دیگران حکم ناظر را داشته باشند.

آقای روحانی در مناظره انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 گفته بود،«نکته ای که آقای حدادعادل درباره مسأله کدخدا گفتند، سوال این بود: آیا مذاکره با آمریکا راحت تر است یا اروپا؟ من گفتم آمریکا. چون کدخدای اروپاست.»

آقای روحانی در همان سال به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری در 24 اردیبهشت 1392 در جمع دانشجویان دانشگاه شریف گفته بود؛ «آمریکایی ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحت تر است و حالا که رهبر انقلاب در سخنان اول فروردین امسال راه مذاکره را باز گذاشتند دولت بعد با رعایت خطوط قرمز می تواند این رابطه را برقرار کند.»

آقای روحانی آمریکا را کدخدای ده می دانست یا شاید اکنون هم می داند، او اعتقاد بر این داشت که اگر مشکلات خود را با آمریکا حل کنیم، مابقی مشکلات هم به واسطه آمریکا حل خواهد شد و کدخدا دستور می دهد دیگران هم با ایران روابط دوستانه داشته باشند.

البته چنین دیدگاهی، با دیدگاه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی مشترک است، او هم اعتقاد داشت که باید با آمریکا رابطه برقرار کرد و اختلافات را حل نمود آنگاه کشورهای دنیا و منطقه روابطشان با ایران خوب خواهد شد!

رئیس دولت تدبیر و امید که در اردیبهشت 92 نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود، درباره مذاکره با آمریکا هم سخن گفته و ادعا کرده بود که رهبر انقلاب راه مذاکره با آمریکا را باز گذاشتند، با بازخوانی سخنان ایشان در فروردین ماه سال 92 که در حرم رضوی بیان شد، چنین سیاستی در سخنان حضرت آیت الله خامنه ای دیده نمی شود.

به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی که به همین موضوع هسته ای و مذاکره می پردازند مراجعه کردیم و عین آن سخنان را در اینجا هم منتشر می کنیم؛

نکته‌ دوم: آمریکایی ها مرتب و پی‌در‌پی پیغام می دهند که ما در پیشنهادِ مذاکره‌ منطقی صادقیم؛ یعنی صادقانه از شما میخواهیم که مذاکره کنید و مذاکره‌ منطقی بکنیم؛ یعنی مذاکره‌ تحمیلی نباشد. من در جواب می گویم: ما به شما بارها گفته‌ایم که در پی سلاح هسته‌ای نیستیم، شما می گوئید باور نمی کنیم؛ ما چرا باید حرف شما را باور کنیم!؟ وقتی شما حاضر نیستید یک سخن منطقی و صادقانه را قبول کنید، ما چرا باید حرفی را که شما می زنید ــ که خلاف آن بارها ثابت شده است ــ از شما قبول کنیم؟ برداشت ما این است که پیشنهاد مذاکره از سوی آمریکائی‌ها، یک تاکتیک آمریکائی و برای فریب‌ دادن افکار عمومی است؛ افکار عمومی دنیا و افکار عمومی مردممان. باید شما ثابت کنید این نیست. می توانید ثابت کنید؟ ثابت کنید.

همین‌جا من این را بگویم که از جمله‌ی تاکتیک های تبلیغاتی اینها این است که گاهی شایع می کنند که از طرف رهبری، کسانی با آمریکایی‌ها مذاکره کردند؛ این هم یک تاکتیک تبلیغاتیِ دیگر و دروغ محض است. تا کنون از سوی رهبری، هیچ‌ کس با آنها مذاکره نکرده است. در چند مورد، در طول سالهای متمادی، در دولت های گوناگون، کسانی بر سر موضوعات مقطعی ــ که ما هم مخالفتی نداشتیم ــ با آنها مذاکره کرده‌اند؛ اما مربوط به دولتها بوده است البته همانها هم موظف بوده‌اند که خطوط قرمز رهبری را رعایت کنند؛ امروز هم موظفند و باید رعایت کنند.

نکته‌ سوم: بر اساس تجربه و نگاه به صحنه، با دقت و کنجکاوی، برداشت ما این است که آمریکا مایل به تمام ‌شدن مذاکرات هسته‌ای نیست. آمریکائی‌ها دوست ندارند گفتگو‌های هسته‌ای تمام شود و مناقشه‌‌ی هسته‌ای حل شود؛ وگرنه چنانچه آنها مایل به اتمام این مذاکرات و حل این مشکل بودند، راه حل، بسیار نزدیک و بسیار آسان بود. ایران در مسئله‌ی هسته‌ای، فقط میخواهد حق غنی‌سازیِ او ــ که حق طبیعی‌اش است ــ از طرف دنیا شناخته شود؛ مسئولان کشورهائی که مدعی هستند، اعتراف کنند که ملت ایران حق دارد غنی‌سازی هسته‌ای را برای اهداف صلح‌آمیز در کشورِ خودش و به دست خودش انجام دهد؛ این توقعِ زیادی است؟ این آن چیزی است که ما همیشه گفته‌ایم؛ آنها همین را نمیخواهند.

آنها می گویند ما نگرانی داریم که شما به سمت تولید سلاح هسته‌ای بروید ــ چند تا کشور هم بیشتر نیستند، که اسم آوردم؛ اسم خودشان را می گذارند جامعه‌ جهانی! ــ می گویند جامعه‌ جهانی نگرانی دارد. نخیر، جامعه‌ جهانی هیچ نگرانی‌ای ندارد. اکثر کشورهای دنیا طرف جمهوری اسلامی هستند و از خواسته‌ ما حمایت میکنند؛ چون خواسته‌ بحقی است. آمریکایی‌ها اگر می خواستند مسئله حل شود، این راه حلِ بسیار آسانی بود؛ می توانستند به حق غنی سازی برای ملت ایران اعتراف کنند؛ برای اینکه نگرانی‌ای هم از آن جهات نداشته باشند، میتوانستند مقررات قانونی آژانس هسته‌ای را هم اعمال کنند؛ ما هم از اول هیچ مخالفتی با اعمال این نظارتها و مقررات نداشتیم. هر وقت نزدیک به راه حل می شویم، آمریکایی‌ها یک سنگی می‌اندازند که جلوی راه حل گرفته شود. هدف آنها طبق تلقی‌ و برداشتی که من دارم، این است که می خواهند این قضیه باقی بماند تا بهانه‌ای باشد برای فشار؛ که آن فشارها ــ همان طور که خودشان گفتند ــ برای فلج ‌کردن ملت ایران است البته به کوری چشم دشمن، ملت ایران فلج نخواهد شد.

نکته‌ چهارم و آخر در این مسئله این است که اگر آمریکایی‌ها صادقانه میخواهند کار تمام شود، بنده راه حل را ارائه می دهم.

راه حل این است: آمریکایی ها از دشمنی با جمهوری اسلامی دست بردارند، از دشمنی با ملت ایران دست بردارند. پیشنهاد مذاکره، حرف منطقی و متین و مستدلی نیست؛ حرف درست این است، اگر میخواهند مشکلات فیما‌‌بین وجود نداشته باشد ــ که می گویند ما می خواهیم بین ایران و آمریکا مشکلی وجود نداشته باشد ــ دست از دشمنی بردارند. سی و چهار سال است که دولت های گوناگون آمریکا با فهم غلط از ایران و ایرانی، دشمنی های گوناگونی را با ما طراحی کرده‌اند.

از سال اول پیروزی انقلاب و تشکیل نظام اسلامی، اینها با ما دشمنی کردند؛ در زمینه‌ امنیت، علیه امنیت ما برنامه‌ریزی کردند؛ حرکات خصمانه انجام دادند؛ علیه تمامیت ارضی ما اقدام کردند؛ از دشمنان ریز و درشت ما در طول سالهای متمادی همیشه حمایت کردند؛ علیه اقتصاد ملی ما فعالیت کردند؛ از همه‌ی ابزارها علیه ملت ایران استفاده کردند و در همه‌ اینها هم بحمد‌الله شکست خوردند؛ بعد از این هم در مقابله‌ با ملت ایران اگر این دشمنی ها را ادامه دهند، شکست خواهند خورد بنابراین بنده مسئولان آمریکایی را هدایت می کنم؛ اگر دنبال راه عاقلانه می گردند، راه عاقلانه این است که سیاست خود را تصحیح کنند؛ عمل خود را تصحیح کنند و دست از دشمنی با ملت ایران بردارند. این بحث تمام شد.

می بینید که حضرت آیت الله خامنه ای در سخنانشان می گویند «پیشنهاد مذاکره، حرف منطقی و متین و مستدلی نیست» ایشان راه حل را هم بیان می کنند و می فرمایند؛ «اگر آمریکایی‌ها صادقانه میخواهند کار تمام شود، بنده راه حل را ارائه میدهم. راه حل این است، آمریکایی ها از دشمنی با جمهوری اسلامی دست بردارند، از دشمنی با ملت ایران دست بردارند.»

اما دولت یازدهم با روی کار آمدن آقای روحانی سیاست مذاکره با کدخدا را در پیش گرفت، مذاکره با آمریکا گرچه به برجام ختم شد، اما دشمنی های این کشور علیه ایران پایان نیافت. بلکه افزایش هم داشت.

مذاکرات هسته ای به سبک و سیاق دولت یازدهم آغاز شد و پس از نزدیک به 2 سال مذاکره به توافق هسته ای رسید، که اکنون همین توافقی که قرار بود مشکلات اقتصادی و بسیاری مسائل دیگر را حل کند، خود تبدیل به مشکل شده است.

آمریکا برجام را نقض می کند که بارها این اتفاق افتاده است، تهدید به خروج از برجام می کند و حتی تهدید می کند که گزارش بعدی آژانس درباره پایبندی ایران به تعهدات اش را تأیید نخواهد کرد، و دولتمردان و تیم هسته ای میگویند آمریکا یکی از کشورهایی است که در توافق هسته ای حضور داشته اگر او هم برجام را نقض کند یا از آن خارج شود، ما در کنار اروپا باقی میمانیم و برجام را اجرا میکنیم! و این موضع در تناقض با سیاستی است که در آغاز مذاکرات هسته ای در سال 92 گرفته شد. آن زمان آمریکا کدخدا بود و اکنون که ساز نقض و خروج از برجام را نواخته، کشوری است که برای توافق هسته ای اهمیتی ندارد؟ً!

آمریکا هنوز نفوذ و تأثیر خود را بر روی اروپا دارد، اروپایی ها علیرغم وجود رئیس جمهوری همچون دونالد ترامپ باز هم تابع نظرات آمریکا هستند، و این تنها آمریکا نیست بلکه لابی صهیونیست ها قوی تر و پررنگتر از همیشه حضور دارند و سعی می کنند تا ضمن ترغیب کردن آمریکا به خروج از برجام اروپا را نیز با خود همراه سازند.

نکته قابل توجه اینجا است که منتقدین مذاکرات هسته ای با آمریکا، از همان زمان که گفت وگوها سر گرفت و دیدارها با مقامات آمریکایی هم آغاز شد، بر این موضوع تأکید داشتند که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد، دولت باید سعی کند در مذاکرات هسته ای نقش زیادی به ایالات متحده ندهد، این هشدار را هم می دانند که پس از دولت اوباما که پیمان هسته ای در دوران او امضا شد، رئیس جمهور بعدی چه واکنشی به توافق هسته ای خواهد داشت؟ اگر او بخواهد برجام را نقض کند یا از آن خارج شود چه شرایطی برای ایران ایجاد می شود؟

همه این هشدارها و تحلیل ها نشان از یک دوراندیشی راهبردی داشت، آینده نگری و پیش بینی از نوع برخورد آمریکا با توافق هسته ای هنری بود که منتقدین از آن بهره بردند اما دستگاه دیپلماسی از این موهبت بی بهره بود و دولتمردان حتی بارها منتقدین را بی سواد خطاب کرد!

اکنون باید پذیرفت و باور داشت که با خروج آمریکا از برجام و نقض آن از سوی ایالات متحده، توافق هسته ای از درجه اعتبار ساقط است، نباید گفته شود که اگر حتی آمریکا از برجام خارج شود ایران به برجام پایبند خواهد ماند، چرا که چنین موضعی نشان از ضعف ایران است، در حالی که جمهری اسلامی ایران هیچ نقطه ضعفی در این زمینه ندارد.

اگر برجام بدون آمریکا هم قابل اجرا است، پس مذاکرات بدون آمریکا هم میسر بود.