موفقیت «دختر» ایرانی در مسکو

فیلم دختر که از دوم این ماه در سینماهای کشور اکران شده، نخستین بار در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و با نظرات متفاوت منتقدان و تماشاگران روبه‌رو شد. قصه مرد متعصبی که سفر دختر جوانش از آبادان به تهران را برنمی‌تابد و به او مشکوک است در نگاه اول شاید چندان فیلم دهه 90 محسوب نشود و کمی از مدافتاده و تاریخ مصرف گذشته به نظر بیاید، اما اگر بتوان از ساختار روایی بدون ویژگی خاص اولیه فیلم و آن ضرباهنگ حوصله‌سربر ابتدایی چشم‌پوشی کرد، شاید نکته‌های فیلم، خودش را نشان دهد. با این حال و از میان نظرات گاه بسیار متضاد مخاطبان، تازه‌ترین ساخته رضا میرکریمی در هفت رشته، نامزد دریافت جایزه از جشنواره فیلم فجر شد که فقط محمدرضا علیقلی، آهنگساز فیلم توانست برای ساخت موسیقی این فیلم (به طور مشترک با امکان مینا) به سیمرغ بلورین دست پیدا کند.

هرچند دختر در جشنواره فیلم فجر، موفقیت چندانی به دست نیاورد، اما در نخستین حضورهای جهانی‌اش، خوب دیده شد و مورد توجه قرار گرفت، آن هم در جشنواره فیلم مسکو که اتفاقا رضا میرکریمی سابقه دریافت جایزه از آن را دارد و فیلم «به همین سادگی» این کارگردان سال 2008، جایزه بهترین فیلم را در این رویداد به دست آورده بود. اما این بار این موفقیت کامل‌تر و درخشان‌تر بود و جایزه فدراسیون سینماگران روسیه – که به قول میرکریمی به نوعی همان خانه سینمای روسیه- است هم به او رسید. جالب اینجاست که میرکریمی، مدیرعامل خانه سینما هم هست و جایزه گرفتن از هم صنفان روسی اش برای او لذت مضاعفی هم دارد. فیلم دختر، ظاهرا آنقدر خوشایند روس‌ها بوده که آنها استقبال خوبی از آن کردند و این اثر در آرای مردمی هم رتبه دوم را به دست آورد. جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو، یکی از قدیمی‌ترین جشنواره‌های سینمایی جهان است که نخستین بار به دستور استالین و در سال 1935 برگزار شد تا رقیبی برای جشنواره فیلم ونیز ایتالیا باشد، اما این هدف تحقق پیدا نکرد و در ادامه این جشنواره فقط گاهی به‌طور نامنظم برگزار می‌شد. ولی از سال 1959 این جشنواره مسیر خود را پیدا کرد و تا امروز منظم و هرساله در مسکو برگزار می‌شود و سینماگران سراسر جهان در آن شرکت می‌کنند.

میرکریمی از جمله فیلمسازان سینمای ایران است که همه فیلم‌های او در جشنواره‌های سینمایی جهان شرکت کرده‌اند و حتی جوایزی را هم به خود اختصاص داده‌اند، از جمله جایزه بهترین فیلم منتقدان کن برای «زیر نور ماه»، جایزه ویژه هیات داوران جشنواره آسیاپاسیفیک برای «اینجا چراغی روشن است»، جایزه ویژه هیات داوران جشنواره بین‌المللی فیلم کلکته برای «خیلی دور، خیلی نزدیک» و جایزه بهترین فیلم و جایزه مردمی جشنواره بین‌المللی فیلم رباط برای «امروز».

درخشش اصلانی

فرهاد اصلانی گرچه جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد جشنواره سال گذشته فیلم فجر را به پرویز پرستویی (بادیگارد) باخت، اما در جشنواره فیلم مسکو، موفق شد با بازی خوبش نظر مثبت هیات داوران را به خود جلب و جایزه بهترین بازیگر مرد این رویداد را از آن خود کند. اصلانی در دختر، نقش آقای عزیزی، سرپرست بخش تعمیرات و نگهداری پالایشگاه آبادان را به عهده دارد که خودش را برای مراسم خواستگاری دخترش آماده می‌کند، اما دختر دیگرش ستاره (ماهور الوند) همان روز و بدون اجازه پدر راهی تهران می‌شود تا در جشن خداحافظی یکی از دوستان هم دانشگاهی‌اش شرکت کند. وقتی عزیزی، متوجه این موضوع می‌شود، بلافاصله برای برگرداندن دخترش به سمت تهران حرکت می‌کند. خشم، عصبیت، غیرت، دل نگرانی و دوست داشتن از جمله احساساتی است که بموقع و در بزنگاه‌های مختلف حسی و عاطفی در بازی اصلانی برای این نقش دیده می‌شود. مواجهه با خواهری که سال‌ها از او دور بوده (مریلا زارعی) و حالا دختر برای فرار از شماتت و توبیخ پدر به او پناه می‌برد هم جنس دیگری از بازی را می‌طلبد که اصلانی اینجا هم موفق می‌شود تماشاگر را با خود همراه کند.

نخستین حضور سینمایی اصلانی مربوط به «روسری آبی» است، البته او آنجا نقش خیلی پررنگ و تعیین‌کننده‌ای نداشت، اما بنی‌اعتماد باتوجه به توانایی اصلانی در سال‌های اخیر و اهمیت جایگاه او در بازیگری این چند سال، در «قصه‌ها» بار دیگر سراغ این نقش می‌رود و شخصیت پردازی خوب شوهر فعلی نوبر کردانی با بازی تاثیرگذار و همدلی برانگیز اصلانی است که جلوه‌ای تماشایی پیدا می‌کند. اصلانی از اواخر دهه 80، نقش‌های مهم‌‌تری به دست آورد و قدر همه موقعیت‌هایش را پس از آن دانست. نتیجه بازی‌های خوبی از او در فیلم‌هایی چون من مادر هستم، به خاطر پونه، کوچه بی نام، عصر یخبندان و دوران عاشقی است. او برای بازی در فیلم‌های «خرس» و «زندگی خصوصی»، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از سی‌امین جشنواره فیلم فجر شد.

علی رستگار

فرهنگ و هنر