دارالفنون سرزمین هنر

رکورددار نقش معلمی در سینما

جهانگیر الماسی، بازیگر شناخته‌شده و پیشکسوت تلویزیون و سینما که او را با نقش‌آفرینی‌هایی تماشایی در آثاری چون کوچک جنگلی، پدربزرگ و شبح کژدم می‌شناسیم، علاوه بر بازیگری، سابقه تدریس در مدرسه، دانشگاه و آموزشگاه‌های مختلف را هم دارد. اما وقتی برای تبریک روز معلم با او تماس گرفتیم، نمی‌دانستیم که یکی از بیشترین نقش‌های معلم در سینمای ایران را او بازی کرده و به نوعی در این زمینه رکورددار است.

الماسی به جام‌جم می‌گوید: پشت پرده مه، جدال بزرگ، سرزمین آرزوها، آهوی وحشی، عشق گمشده و افسانه آه از جمله فیلم‌هایی است که من در آنها نقش معلم را بازی کرده‌ام.این بازیگر بزرگ‌ترین اجر معنوی معلمان را معرفت‌آموزی و ثواب حاصل از آن می‌داند و می‌افزاید: در بقیه حرفه‌ها آدم‌ها معمولا با کسانی ارتباط برقرار می‌کنند که هم وزن خودشان هستند، اما معلم همیشه نسبت به مخاطبان و شاگردانش در جایگاه یک فرد مجرب‌تر و بادانش‌تر می‌ایستد و دانش و معرفت به آنها می‌آموزد. این‌که می‌گویند معلمی، شغل انبیاست، بی‌حکمت نیست و معلم‌ها با آموزش دادن به شاگردان از آنها دستگیری می‌کنند و آنها را از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر می‌برند. معلمی در ریاضی زندگی، نقطه ثقل است. این هنرمند، به نقش معلمی در عالم فرهنگ و هنر هم تاکید می‌کند و می‌افزاید: در کشورهایی که هنر از روی شکم سیری نیست و اوقات فراغت محسوب نمی‌شود، بلکه یک وظیفه و نسبت تاریخی و یک مسئولیت اجتماعی است، هنر مدرسه معرفت است و این مساله به وضوح در سینما، تئاتر، موسیقی و ادبیات آن مشاهده می‌شود.به عبارت دیگر آثاری در این حوزه‌ها خلق می‌شود که دارای وجه معرفتی و آموزشی هم هستند و باعث افزایش دانش و معرفت مردم می‌شود.

پهلوانی معلمان

جمشید مشایخی، علاوه بر توانایی بازیگری و سپید کردن مو در راه ایفای نقش‌هایی ماندگار، به عنوان معلم اخلاق و ادب هم شناخته می‌شود و همیشه در مکتب هنر، نکاتی نیک و پسندیده برای آموزش دارد.او در این زمینه می‌گوید: هنرمندان ما باید معلم اخلاق باشند و ما نباید به‌خاطر بی‌اخلاقی‌ها به افراد جایزه بدهیم. ملت ایران ملت با فرهنگی است و در فرهنگ هیچ کشوری به اندازه ما درباره انسانیت حرف زده نشده است. اگر هر کشوری یک اسطوره دارد، ما هزاران اسطوره داریم و من در زندگی‌ام ابتدا از پهلوانان آموخته‌ام و سپس از اساتید و معلمان، امیدوارم روز معلم قدردان این عزیزان باشیم.

معلمان بر صدر

راضیه تجار، فرهنگی بازنشسته و معلم کارگاه‌های داستان‌نویسی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: این یک مساله بدیهی است که معلم، اسوه اخلاق و تربیت و آموزش است. خاطرم می‌آید از وقتی که حتی شاگرد مدرسه بودم، تا زمانی که خودم معلم شدم، احساس می‌کردم هر حرکت، حرف، پیام و عملکرد معلم می‌تواند در روح مخاطبانش که دانش‌آموزان هستند، تاثیرگذار باشد. این نویسنده که سال‌ها تجربه معلمی در آموزش و پرورش دارد، اظهار می‌کند: معلم باید ویژگی‌هایی داشته باشد که بر جان و ذهن مخاطب تاثیر بگذارد. اگر امروز در جامعه نقصان یا بی‌اخلاقی می‌بینیم، تقصیر معلمان نیست. این موضوعات باید آسیب‌شناسی شود. اما سوال این است که چرا فقط توجه به معلم باید در حد یک روز باشد؟ او خاطرنشان می‌کند که باید این قشر زحمتکش را بر صدر نشاند و ارج نهاد و نباید باعث شد ارزش او و حرفش تضعیف شود.

گره زدن اخلاق با هنر

داریوش طلایی مدرس دانشگاه و نوازنده برجسته تار و سه تار به جام‌جم می‌گوید: من این فرصت را داشته‌ام که در محضر استادان بزرگی چون هوشنگ ظریف، علی‌اکبر شهنازی، نورعلی برومند، عبدالله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی شاگردی کنم و در مکتب آنها علاوه بر درس منش و رفتار هنرمندانه را هم بیاموزم. همان‌طور که می‌دانید معلمان بزرگ موسیقی سنت‌های خاص خود را داشتند و علاوه بر این‌که دانش هنری بالایی داشتند، اخلاق را هم به این دانش گره می‌زدند و کسانی می‌توانستند در مسیر هنر و شاگردی آنها به‌طور مداوم کار کنند که در این مسیر حرکت کنند.

او ادامه می‌دهد: از این‌رو می‌توانم بگویم با الگوهای بزرگی در زندگی‌ام روبه‌رو بوده‌ام. هر چند مثل همه در دبیرستان و مدرسه هم معلم‌های خوبی داشته‌ام، اما استادانم در عرصه موسیقی تاثیر بسیاری بر شخصیت من داشته‌اند. آیا با تغییر شیوه‌های آموزشی می‌توان باز هم منش و سیاق استادان قدیم را در هنرستان‌ها و دانشگاه‌های موسیقی ادامه داد؟

طلایی در این باره می‌گوید: من فکر می‌کنم در هر فضای آموزشی می‌توان به این شیوه ادامه داد. همه ما در هر دوره تحصیلی‌مان معلم و استادهایی را داشته‌ایم که تاثیر زیادی بر ما داشته و برای همیشه در ذهنمان ماندگار شده‌اند.