زنانه: التهاب لگن یا حملۀ عفونت به رحم و دستگاه تناسلی زنان

علت شایع این بیماری اغلب عفونت‌های منتقله از راه رابطه جنسی نظیر کلامیدیا و گنوره (سوزاک) است. گاهی اوقات باکتریهای مسبب بیماری به مدت‌های طولانی در دهانه رحم به حالت خاموش باقی مانده و سپس به سمت قسمت‌های فوقانی دستگاه تناسلی (رحم و لوله‌های رحم) صعود کرده و علائم بیماری ظاهر می‌شوند. به این دلیل است که خانم‌هایی که رابطه جنسی با افراد آلوده به میکروب این بیماری داشته‌اند ممکن است هفته‌ها و یا ماه‌ها پس از تماس جنسی دچار علائم بیماری شوند در حالی که این میکروب‌ها در این مدت سبب بروز عوارض در بدنشان شده است.

مرکز کنترل بیماری‌های واگیردار در آمریکا (CDC) توصیه به انجام تست‌های غربالگری این بیماری‌ها به طور سالانه در افراد جوان‌تر از ۲۵ سال فعال از لحاظ جنسی می‌کند، حتی اگر این افراد بظاهر سالم بوده و دارای هیچ علامتی نباشند.

علائم و نشانه‌های بیماری

*درد قسمت تحتانی شکم (ناحیه لگن) شایع‌ترین نشانه بیماری است و طیف آن از درد خفیف تا درد شدید متفاوت است.
*خونریزی غیر طبیعی رحم که در یک چهارم از موارد بیماری رخ می‌دهد و ممکن است به صورت پریود‌های سنگین‌تر از عادی و یا خونریزی و لکه بینی بین پریود‌ها و یا خونریزی پس از مقاربت جنسی باشد.
*درد حین رابطه جنسی (مقاربت دردناک)
*ترشح غیر طبیعی واژینال
*تب
*درد قسمت تحتانی پشت

چه کسانی دچارPID می‌شوند؟

بر طبق آمار انیستیتو طب آمریکا حدود یک نفر از هر ۵۰ زن فعال از لحاظ رابطه جنسی سالانه دچار این بیماری می‌شود. این بیماری به طور شایعی در افراد بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سال دیده می‌شود. ریسک ابتلا به این بیماری در این موارد بیشتر است:

*داشتن شریک جنسی جدید
*داشتن سابقه PID و یا بیماری‌های عفونی جنسی
*رخداد اخیر سقط
*عمل جراحی و یا دستکاری اخیر رحم
*گذاشتن IUD در عرض ۱۰ روز اخیر

تست‌ها و روش‌های تشخیصی

اگر پزشک به PID مشکوک شود یک سوآپ (نمونه کوچکی از ترشحات) از دهانه رحم گرفته می‌شود و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. گاهی اوقات سواپ از مجرای ادراری نیز گرفته می‌شود و یا آزمایش خون درخواست می‌شود.
گاهی اوقات سواپ و این تست‌ها ممکن است که باکتری را نشان ندهند لذا سایر آزمایشها نظیر سونوگرافی (برای مشاهده لوله‌های رحمی دچار التهاب) و یا لاپاراسکوپی برای تشخیص قطعی ممکن است لازم باشند. علاوه بر آن گاهی تست خونی بارداری برای تشخیص افتراقی PID از حاملگی خارج رحم که علائم مشابهی دارند، درخواست می‌شود.

عوارض احتمالی بیماری

در بیشتر موارد اگر PID در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان صحیح و کافی صورت گرفته باشد، عوارضی رخ نمی‌دهد. با این حال عوارض احتمالی آن شامل موارد زیر است:
*نازائی به دلیل آسیب لوله‌های رحمی در جریان بیماری
*افزایش ریسک حاملگی خارج رحمی
*درد مزمن لگن که در یک پنجم موارد بیماری رخ می‌دهد و اغلب شامل درد حین رابطه جنسی است.
*ریسک ابتلا به عوارض بارداری نظیر سقط، زایمان زودرس و مرگ داخل رحمی جنین در افراد حامله مبتلا به بیماری بالا می‌رود
*سندرم رایتر. بیماری ناشایع با درگیری چشم و التهاب مفاصل به دلیل واکنش ایمنی بدن به میکروب بیماری
*آبسه‌های لگنی. در موارد شدید بیماری ممکن است رخ دهند

درمان زودرس (حین ۲ تا ۳ روز اول ابتلا به بیماری) ریسک بروز این عوارض را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.

داروها و روش‌های درمانی

-درمان معمول بیماری، استفاده از آنتی بیوتیک‌های خوراکی نظیر داکسی سیکلین حداقل به مدت ۲ هفته متوالی است. در پاره‌ای از موارد که شما دارای تب بالا‌تر از ۳۸ درجه سانتی گراد بوده و یا باردار باشید و نیز علائم شما پس از ۳ روز درمان کاهش نیافته‌اند، پزشک ممکن است شما را جهت گرفتن آنتی بیوتیک تزریقی در بیمارستان بستری نماید. ندرتا ممکن است جهت درمان آبسه‌های لگنی جراحی مورد نیاز باشد.
-پرهیز از رابطه جنسی در طول درمان ضروری است.
-درمان همسر فرد مبتلا به بیماری (شریک جنسی) حتی اگر ظاهرا سالم و بدون علائم باشد به منظور پیشگیری از عود بیماری در آینده توصیه می‌شود.
-فریز یا کرایوتراپی زخم دهانه رحم. کرایوتراپی یا انجماد برای درمان زخم دهانه رحم و نیز زخم‌های ناشی از دیسپلازی سرویکس وکانسر اینسایتوسرویکس یا CIN گرید ۱ و ۲ بکار می‌رود. درطی فریز، گاز کربنیک ازطریق یک وسیله به قسمت بیرونی دهانه رحم وارد شده و انجماد ناشی از گاز باعث انهدام بافت غیر طبیعی می‌شود. فریز به صورت سرپائی در مطب متخصص زنان انجام می‌شود و نسبتا «بدون درد است. عوارض فریز شامل ترشح واژینال و یا لکه بینی بمدت ۲ تا ۳ هفته می‌باشد. پس از فریز اجتناب از نزدیکی بمدت ۳ هفته و نیز مصرف پماد واژینال تریپل سولفا و یا ژل واژینال بتادین توصیه می‌شود. کرایوتراپی در زمان بارداری مجاز نیست.
لازم به ذکر این نکته است که انجام فریز در موارد بسیار نادری بخصوص اگر عمل با استفاده از پروب‌های تیز انجام شود، ممکن است منجر به استنوز سرویکس (تنگی سرویکس) شود لذا مراجعه به پزشک متخصص زنان حاذق جهت انجام آن و اجتناب از عارضه نازائی توصیه می‌شود. (دکتر مریم لطفی زاد - متخصص بیماری‌های زنان، زایمان و نازایی)