«خیال ایرانی» نقاش معترض

24 اثر از این هنرمند به معرض نمایش گذاشته شده بود که تکنیک همه این نقاشی ها، اکریلیک روی بوم بود. اسدی همه این تابلوها را طی یک ماه اخیر آفریده است. این هنرمند دراین باره می‌گوید: نمایشگاه شامل آثار یک ماه اخیر من است زیرا من روزی 14 ساعت نقاشی می‌کنم.

حدود دو ماه قبل همزمان با ماه مبارک رمضان، مرتضی اسدی نمایشگاه دیگری با عنوان «همه آرزویم اما» در گالری طراحان آزاد برپا کرده بود. اما اسدی در نمایشگاه اخیرش در گالری شیلا عنوان «خیال ایرانی» را برای نمایشگاهش برگزیده بود. او درباره چرایی انتخاب این نام برای نمایشگاهش چنین توضیح می‌دهد: من به‌عنوان یک نقاش تلاشم این است که تمام ذهنیتم را در کارم متجلی کنم و ذهنیتم جز این نیست که هنرم تجلی هنر دستمایه سرزمینم و کشورم باشد.

اسدی در نمایشگاه «همه آرزویم اما» طبیعت را دست خلق نقاشی هایش قرار داده بود. اما در نمایشگاه «خیال ایرانی» موضوع کارهای او بیشتر پرنده بود. البته چند تا فیگور انسانی در قالب فرشته نیز در میان نقاشی‌های او به چشم می‌خورد. به گفته این هنرمند، پرنده‌ها جایگزینی هستند برای انسان. او می‌افزاید: پرنده‌ها به نوعی حدیث نفس انسان است. من تصور می‌کنم همه چیز در حال رفتن و شدن است. روی پرنده و فرشته کار کردم. چون فرشته‌ها به نوعی تداعی‌کننده انسان هستند.

اسدی یکی از هنرمندانی است که به سبک در نقاشی اعتقادی ندارد. او پرسیدن از این‌که سبک یک هنرمند چیست را اشتباه‌ترین سوال می‌داند و می‌گوید: 40 سال است نقاشی می‌کنم. به من می‌گویند سبک تو اکسپرسیونیست انتزاعی است. یا می‌گویند تو یک نقاش فوتوریست هستی. تمام این مکاتبی که مطرح می‌شود، در هنرمندان وجود دارد، اما یکی از اینها غالب است. مثلا چند سال قبل استاد غلامحسین نامی در موزه هنرهای معاصر تهران به من می‌گفت مرتضی یک ویژگی در کارهایت وجود دارد که شاید تا به حال کسی به تو نگفته باشد. می‌گفت نگاه فوتوریستی در کارهایت می‌بینم. به ایشان گفتم دقیقا همین‌طور است. اما من هرگز ادعا نکرده‌ام که نقاش فوتوریست هستم. در نقاشی تجربه‌هایی دارم که هر وقت حسم بگوید همان‌طور نقاشی می‌کنم. خیلی تفاوت‌های تکنیکی و ساختاری نمی‌بینیم. با این تعریف به سبک معتقد نیستم.

مرتضی اسدی سال ۱۳۳۶ خورشیدی در تهران متولد شد. او دکترای تاریخ هنر را از دانشگاه سوربن پاریس، فوق‌لیسانس تصویرسازی و لیسانس نقاشی را از دانشگاه تهران و دکترای پژوهش هنر را از دانشگاه شاهد دریافت کرده است. در کارنامه او، تدریس در دانشگاه‌های دانشکده هنر دانشگاه شاهد، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده معماری دانشگاه یزد، آموزش عالی سوره و عضویت در گروه نقاشی مرکز هنرهای تجسمی دیده می‌شود.

اسدی تألیفات بسیاری در نشریات به چاپ رسانده و شرکت در چند نمایشگاه داخلی و خارجی را تجربه کرده است. او برنده جایزه اول نمایشگاه گل و طبیعت، برگزیده دومین دوسالانه نقاشان ایران، برگزیده جایزه ویژه چهارمین دوسالانه نقاشی ایران و برنده جایزه سوم طراحی تمبر پستی به مناسبت چهل‌وپنجمین سالگرد اعلان جهانی حقوق بشر توکیو شده‌است.

مرتضی اسدی از هنرمندان عرصه جنگ و دفاع مقدس نیز به شمار می‌رود. او سال‌ها در آثارش از رشادت‌ها و دلاوری‌های رزمندگان الهام گرفت. در کارنامه او همکاری طی سال‌های طولانی با حوزه هنری دیده می‌شود. همچنین در برخی دوره‌ها دبیری بخش نقاشی جشنواره هنرهای تجسمی فجر را عهده دار بود. اما همکاری او با حوزه چند سالی است که قطع شده است.

با چنین سابقه‌ای، برخی از منتقدان هنری، اسدی را یک هنرمند دولتی می‌نامند. خودش در واکنش به چنین اظهاراتی می‌گوید: آنها که می‌گویند من هنرمند حوزه‌هنری هستم، باید توجه کنند که مگر من عقدنامه دارم که نقاش حوزه هستم. من اردیبهشت 88 با حوزه قطع همکاری کردم. سالانه سه تابلو به حوزه هنری می‌دادم و به ازایش نهایت مبلغ 200 هزار تومان دریافت می‌کردم.

خطاب به آنهایی که می‌گویند من نقاش دولتی هستم، می‌گویم که حاضرم هر چیزی را به من دادند پس بدهم. هر چیزی را که دولت به من داده حاضرم پس بدهم تا دوستان نگویند تو دولتی هستی. جرم ما این است که برای ارزش‌ها کار کردیم.

اسدی عنوان می‌کند: با این حال من پشیمان نیستم. من باز هم برای فرزندان این مملکت که به خاک و خون افتادند نقاشی خواهم کرد، آن هم بدون هیچ منتی. چرا نباید نمایشگاه بگذارم؟ نهایتش این است که مردم می‌آیند کارهایم را می‌بینند. با این حال به این امید نمایشگاه می‌گذارم که حداقل پول بوم و رنگ آثارم را در بیاورم. اما حتی چنین هم نمی‌شود. برای فرهنگ این مملکت که نقاش این مملکت چنین کرده، تأسف می‌خورم. ما را در این مملکت محتاج کردند. مقصر هم مسئولان فرهنگی کشور هستند. مهم نیست کدام دولت، فرقی نمی‌کند، مسئولان فرهنگی همه دولت‌ها چنین کردند و هیچ کدام برای ما کار نکردند.

او چنین بیان می‌کند: متاسفانه بین مسئولان فرهنگی کشور، همیشه نگاه مناسبتی وجود دارد. این موضوع هم در حوزه هنری و هم در وزارت ارشاد وجود دارد. نگاه مناسبتی به خودی خود بد نیست، اما باید این نگاه مدیریت شود تا به عرصه هنر کمک شود. نه این‌که برای ارائه بیلان کاری به مقامات بالاتر نگاه مناسبتی داشت.