فاجعه زیست‌محیطی: «آشوراده» دود شد |عکس|

جم جم سرا: «آتش صبح دیروز، حدود ساعت ١٠:٣٠ مهار شد.» زمان رضا‌احمدی رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان بهشهر، توضیحات خود در مورد آتش‌سوزی منطقه حفاظت‌شده میانکاله را با اعلام خبر مهار آتش شروع می‌کند و می‌گوید: «آتشی که ساعت ١٠ دوشنبه شب، شروع شده بود نزدیک صبح مهار شد اما باد شروع شد و آتشی که زیرخاکسترها مانده بود، دوباره آتش‌سوزی به راه انداخت. خوشبختانه ماموران محیط‌زیست در محل حاضر بودند و آتش را پس از چند ساعت مهار کردند.»

او با اشاره به این‌که وسعت آتش بیش از ١٠٠ هکتار بود، ادامه می‌دهد: «٨٠‌درصد پوشش گیاهی که در آتش سوخت، سازیل، ١٥‌درصد تمشک و ٥‌درصد انار وحشی بود که در این آتش‌سوزی از بین رفت. جزیره، زیستگاه پرندگانی همچون دراج و قرقاول خزری بود که در آتش سوخت.»

لودرهای اداره راه و شهرسازی به کمک آمدند

تلاش همگانی بعد از چند ساعت آتش را خاموش کرد. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان بهشهر، با اشاره به این‌که برای مهار آتش با کمبود آب مواجه بودیم که این مشکل را از طریق نیروهای امدادی بندر ترکمن حل کردیم، می‌گوید: «آتش با تلاش و همکاری نیروهای حفاظت محیط‌زیست بهشهر، شیلات آشوراده، محیط‌زیست بندرترکمن، فرمانداری بندرترکمن و دوستداران محیط‌زیست مهار شد. باز هم مشکل تجهیزات داشتیم و با کمبود آب روبه‌رو بودیم که آب موردنیاز را از بندر ترکمن تأمین کردیم و درنهایت هم از لودرهای اداره راه و شهرسازی کمک گرفتیم. »

شمار آتش‌سوزی‌ها به ٧ رسید

سریال آتش‌سوزی‌های میانکاله ادامه دارد. حالا شمار آتش‌سوزی‌ها به هفت رسیده، هفت آتش‌سوزی کوچک و بزرگ در ٦ ماه. می‌گویند هفت آتش‌سوزی که از تعطیلات نوروز شروع شده است، بیش از ٣٠٠ هکتار از اراضی پناهگاه حیات‌وحش میانکاله را به خاکستر تبدیل کرده است.

حر منصوری مسئول انجمن دیده‌بان میانکاله با اشاره به این‌که سریال آتش‌سوزی‌های این پناهگاه از تعطیلات نوروز آغاز شد، می‌گوید: «در شش ماه گذشته هفت یا هشت آتش‌سوزی در منطقه رخ داده است. آتش‌سوزی‌های کوچک و بزرگ که برخی از آنها چون تنها چند هکتار را سوزاندند، چندان در خاطر نمانده‌اند. در نوروز امسال به دلیل حضور گردشگران و مسافران سه یا چهار آتش‌سوزی کوچک در میانکاله اتفاق افتاد. در ماه‌های گذشته هم چند آتش‌سوزی بزرگ رخ داد. ٨٠ هکتار از اراضی پناهگاه میانکاله در یکی از آتش‌سوزی‌ها سوخت و یک بار هم ٥٠ هکتار از اراضی پناهگاه آتش گرفت. این درحالی بود که در آخرین آتش‌سوزی که شب دوشنبه آغاز شد، بیش از ١٠٠ هکتار از اراضی میانکاله سوخت و می‌توان گفت در مجموع طی شش ماه گذشته بیش از ٣٠٠ هکتار از اراضی میانکاله به خاکستر تبدیل شده است.»

٢٥ محیط‌بان برای پناهگاه ٦٨‌هزار هکتاری

او با اشاره به این‌که آتش در منتهی‌الیه شرقی پناهگاه حیات‌وحش میانکاله و در ابتدای ضلع غربی آشوراده شروع شده است، ادامه می‌دهد: «سریال آتش‌سوزی‌های گلستان و میانکاله، به دو روش قابل کنترل است؛ یکی افزایش نیروی انسانی و دیگری به‌کار‌گیری سیستم‌های سخت‌افزاری برای تشخیص سریع آتش‌سوزی. درحال حاضر تنها ٢٥ محیط‌بان یا به عبارتی حافظ حیات‌وحش برای پناهگاه ٦٨‌هزار هکتاری میانکاله در این منطقه وجود دارد که بسیار کم است. در زمان مدیریت محمودی‌راد مدیرکل قبلی محیط‌زیست بهشهر، تعداد محیط‌بانان کاهش پیدا کرد و به کمتر از ٥ نفر در منطقه آشوراده رسید. همچنین نبود ایستگاه‌های اطفای حریق باعث شده است تا یک آتش‌سوزی کوچک باعث فاجعه شود. این در حالیست که اگر امکانات تشخیص به موقع آتش وجود داشته باشد، آتش خیلی سریع مشاهده شده و مهار می‌شود.»
او با اشاره به این‌که کمبود نیروی انسانی برای محافظت از منطقه باعث شده تا پناهگاه حیات وحش میانکاله که زمانی محل زندگی ببر هیرکانی بود، بر اثر آتش‌سوزی‌ها به خاکستر تبدیل شود، ادامه می‌دهد: «از رئیس سازمان محیط‌زیست می‌خواهیم تا برای برگرداندن محیط‌بانان به میانکاله اقدام شود تا شاید به حفاظت منطقه کمک شود.»

باز هم ردپای شکارچیان غیرمجاز دیده می‌شود. عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها، همچون آتش گرفتن جنگل‌ها و پناهگاه‌های حیات‌وحش، دیگر تکراری است. هر آتش‌سوزی که در ماه‌های گذشته اتفاق افتاده، خبر عمدی بودن را به دنبال خود داشته است.
منصوری می‌گوید: «آتش‌سوزی‌های گلستان و میانکاله کار شکارچیان یا کسانی است که در ماه‌های گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که سازمان محیط‌زیست برای شکار در نظر گرفته، متضرر شده‌اند. آنها، دست به سوزاندن جنگل‌ها و حیات‌وحش می‌زنند تا بی‌کفایتی محیط‌بانان را نشان دهند و در زمان مهار آتش به شکار بپردازند.»

آتش‌سوزی ٦ تا ١٠ کیلومتری!

« بیش از ١٠٠ هکتار از جزیره آشوراده در آتش سوخت» این خبری است که رئیس اداره محیط‌زیست بهشهر و مسئول انجمن دیده‌بان میانکاله از آن خبر می‌دهند و از آتشی مهیب و وسیع می‌گویند که در دوشنبه شب ١٠٠ هکتار را سوزاند، اما جانشین ستاد مدیریت بحران استان گلستان، آتشی که آشوراده را به خاکستر تبدیل کرد بین ٦ تا ١٠ کیلومتر اعلام می‌کند و معتقد است که این آتش‌سوزی در حد یک حادثه کوچک بود که در کمترین زمان مدیریت شد.

رضا مروتی درحالی وسعت آتش‌سوزی را به کیلومتر اعلام می‌کند که این واحد، واحد مناسبی برای اعلام مساحت نیست. او علت آتش‌سوزی در جزیره آشوراده را ناشی از سهل‌انگاری برخی از عوامل انسانی بهره‌بردار از این منطقه می‌داند و می‌گوید: «به دلیل خشکسالی و خشک شدن بخشی از نیزارها و گرمای شدید چند روز اخیر، سبب آتش‌سوزی بر اثر اشتباه انسانی شد. آتش‌سوزی در جزیره آشوراده که بر اثر سهل‌انگاری رخ داده مشکل خاصی را ایجاد نکرد و در حد یک حادثه کوچک در کمترین زمان ممکن مدیریت شد.»

معاون عمرانی استانداری گلستان ادامه می‌دهد: «برخی بزرگنمایی‌ها و حاشیه‌سازی‌های غیرواقعی در مورد آتش‌سوزی در استان گلستان موجب شده تا حساسیت‌ها نسبت به آتش‌سوزی در این استان افزایش یابد. حال آن‌که در زمان افزایش دمای هوا احتمال آتش‌سوزی در منابع طبیعی و مراتع تمام استان‌های کشور و جهان وجود دارد.»

او یادآوری می‌کند: «در این بخش نیز مانند گذشته بدون شناخت موقعیت بحران از سوی برخی مدیران، وضع بحرانی اعلام شده بود که واقعیت بیرونی نداشت و این کارها باید مدیریت شود.»

این اظهارات جانشین ستاد مدیریت بحران استان گلستان، درحالی است که محیط‌زیست بهشهر صراحتا از خاکستر شدن ١٠٠ هکتار از اراضی جزیره خبر داده و گفته است که آتش‌سوزی در زمان کمی مهار نشد و تا دم دمای صبح دیروز ادامه داشت و حتی دیروز بعد از بالا آمدن خورشید، آتش بار دیگر شعله‌ور شد.

به هر روی بار دیگر آتش میهمان ناخوانده محیط‌زیست کشور شد، میهمانی که دیگر کاملا شناخته شده است و هر از چند گاهی که خیلی هم طولانی نیست به محیط‌زیست کشور سر می‌زند، آخرین قربانی این میهمان ناخوانده، منتهی‌الیه شرقی پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، ابتدای غربی آشوراده و در جنوب منطقه‌ای به نام خزینی بود که ١٠٠ هکتار را خاکستر کرد. (شهروند)