سنت وقف تشنه به روز شدن

جام جم سرا: نکته اینجاست که نیکوکاران زیادی در کشور وجود دارند که از طریق وقف سعی در جمع‌آوری اندوخته‌ای ماندگار برای آخرت خود دارند، اما اغلب آنها بخوبی نمی‌دانند چنانچه نیت‌شان با نیازهای جامعه همخوانی داشته باشد، می‌توانند در رفع مشکلات جامعه سهم بیشتری داشته باشند. برای هرچه بهتر انجام شدن این هدف مدتی است سازمان اوقاف ایستگاه‌های مشاوره تدارک دیده است.

سازمان اوقاف در مجموعه‌ها و ادارات مختلف خود ایستگاه‌های مشاوره دارد که نیکوکاران می‌توانند با مراجعه به آنها از مشورت کارشناسان بهره ببرند. در این ایستگاه‌ها فهرستی از نیازهای جامعه تهیه شده، در اختیار نیکوکاران قرار می‌گیرد و کارشناسان مهم‌ترین نیازهای روز جامعه را به آنها معرفی می‌کنند تا آیندگان نیز بتوانند از فواید وقف‌های آنها استفاده کنند.

لزوم گسترش وقف جمعی

محمدمهدی حاتمی، سرپرست معاونت اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان می‌کند: وقف جمعی یکی از ابزارهایی است که سازمان اوقاف طراحی کرد تا نیت واقفان را به سمت نیازهای جامعه سوق دهد.

در وقف جمعی، نیکوکاران با هر توان مالی می‌توانند شرکت کنند. اکنون این اتفاق در حوزه سلامت رخ داده به این شکل که در شهرری تهران بیمارستانی به این شکل در حال ساخت است.

سازمان اوقاف با توجه به نیاز‌های جامعه در حوزه سلامت در این باره سیاستگذاری کرده و مقدمات احداث چند بیمارستان تخصصی درمان سرطان را فراهم کرده است.

بیش از 10 هزار نیکوکار برای ساخت این بیمارستان پیشقدم شده و اوراق مشارکت خریده‌اند.وی یادآور می‌شود: علاوه بر شهرری بیمارستان 220 تختخوابی با گرایش تخصصی سرطان نیز در شهر صدرای شیراز قرار است ساخته شود و به همین دلیل اوراق وقف مشارکتی آن این روزها در اختیار نیکوکاران قرار می‌گیرد.

با این حال باید یادآور شد که خیران از گذشته به بخش سلامت توجه ویژه داشته‌اند، زیرا مراکز درمانی زیادی در کشور وجود دارد که از سوی واقفان بنا نهاده شده است.

بازخوانی هزاران سند وقفی

سرپرست معاونت اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه از ارزیابی هزاران وقف‌نامه خبر داده و یادآور می‌شود: این کار حدود 18 ماه زمان برد، زیرا همه وقف‌نامه‌ها باید خوانده و بازنویسی می‌شد زیرا قدمت برخی از این اسناد به حدود 300 سال پیش مربوط بود .

وی ادامه می‌دهد: بیش از 30 هزار سند قدیمی و ارزشمند مورد ارزیابی دقیق قرار گرفت و علاوه بر این نسبت به جمع‌آوری اسناد دقیق نیز اقدام کردیم.

این در حالی است که در این بازخوانی سازمان اوقاف از کمک‌های بانک مرکزی نیز استفاده کرد تا نیت واقفان بدرستی اجرا شود، حاتمی در این باره می‌گوید: چون خیران با توجه به واحد‌های پولی گذشته نیت کرده بودند، از کارشناسان بانک مرکزی کمک گرفتیم تا نیت آنها بدرستی اجرا شود.

وی خاطرنشان می‌کند: برای نمونه در اصفهان وقف‌نامه‌ای 240 صفحه‌ای و قدیمی وجود دارد که شخص نیکوکار با توجه به واحد پول زمان خود مبلغی را برای وقف در نظر گرفته بود.

سنت خداپسندانه وقف و ویژگی‌های خاص آن مانند ماندگار بودن سبب شده بسیاری از نیکوکاران از این شیوه برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند، در این میان باید به نیکوکاران یادآوری کرد.

برای این‌که از ثواب بیشتری برخوردار شوند، بهتر است نیازهای جامعه را شناخته و از مشاوره با کارشناسان سازمان اوقاف و امور خیریه بیشترین بهره را ببرند.

وقف پیش از اسلام در ایران

سابقه سنت خداپسندانه وقف در کشورمان به قبل از اسلام برمی‌گردد، ویژگی‌های خوب وقف سبب شده نیکوکاران زیادی نیت‌های خیرخواهانه خود را از طریق وقف به اجرا بگذارند، زیرا هر شخصی با هر توان مالی می‌تواند واقف باشد، افزون بر این ثواب وقف ماندگار است، به این شکل که با مرگ شخص نیکوکار نیز پابرجا می‌ماند، نکته اینجاست که نیکوکاران برای برخوردار شدن از ثواب بیشتر باید اموال خود را با نیت‌هایی وقف کنند که برای سال‌های سال نیاز نیازمندان را پوشش دهد.

نیکوکاران با نیت‌های زیادی اموال خود را وقف می‌کنند، به همین دلیل تاکنون حدود 800 نیت از سوی کارشناسان سازمان اوقاف به ثبت رسیده است که با توجه به آنها می‌توان از نیکوکاری و اندیشه پاک واقفان آگاه شد. برای نمونه نیکوکارانی هستند که اموال خود را برای خرید شاخه‌ای گل برای بیماران یا خرید کوزه‌ای جدید برای کودکی که حین آوردن آب از انبار کوزه‌اش شکسته، وقف کرده‌اند. از نیت‌های زیبای واقفان در چند سال پیش می‌توان به نیکوکاری اشاره کرد که نیتش جمع کردن سنگ از جلوی پای مردم بوده است.

2 فنجان آب وقف عزاداری امام حسین(ع)

مرور نیت‌های زیبای واقفان حکایت از این دارد که این انسان‌ها در مهربانی مرزها را شکسته‌اند، برای نمونه می‌توان به دختر استاد علی‌اصغر نوفرستی اشاره کرد که در بیست و هفتم رجب سال 1324 در صحت نفس و ثبات عقل دو فنجان از قنوات ثلاثه روستای نوفرست را با تمام متعلقات شرعی و عرفی در روستای خراشاد خراسان جنوبی وقف مصرف تعزیه‌داران امام حسین(ع) کرد.

افزون بر این، پنجم فروردین 1331 نیکوکار دیگری به نام خدیجه خسروی یک عدد دیگ بزرگ را وقف کرده که پیوسته به هر شخصی به آن نیاز داشت بدهند.

نکته اینجاست که واقفان با توجه به نیاز جامعه خود اموال خود را وقف می‌کنند، اما باید نیت‌های آنها به گونه‌ای باشد که حداقل برای یکصد سال جوابگوی نیاز جامعه باشد.

جالب‌ترین وقف‌های سال 93

محمد ایرانشاهی واقف لرستانی، در اولین روز از سال جدید به تبعیت از پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی)، 5000 متر مربع از باغ گردوی خود را با نیت ترویج فرهنگ و اقتصاد اسلامی وقف کرد. علاوه بر این بانویی نیک‌اندیش نیز 200 جلد از کتب نفیس خود را وقف کرد. این بانوی گلدشتی کتب خود را به منظور استفاده تمامی مردم به حوزه علمیه حضرت ولی عصر(عج) اهدا کرد. ارزش ریالی این کتاب‌ها بالغ بر 20 میلیون ریال تخمین زده شده است.

علاوه براین خدیجه شریعتی، واقف خوانساری نیز باغی به مساحت 250 مترمربع را با نیت تامین جهیزیه دختران بی‌بضاعت وقف کرد. ارزش ریالی این موقوفه بالغ بر 350 میلیون ریال برآورد شده است.