قارچ‌های توهم‌زا

یک ساعتی از خوردن ناهار می‌گذشت که امید دچار احساس گرگرفتگی و تپش قلب شد.

دوستانش ابتدا به چیزی مشکوک نشدند، اما بعد از مدتی احساس کردند که او حال طبیعی ندارد و بی‌جهت می‌خندد.

مصرف مواد مخدر شیوع جهانی دارد. در این بین برخی مواد مخدر به دلیل اثرات توهم‌زایی مورد استقبال جوانان قرار می‌گیرد.

این مواد علاوه بر اثرات ناشی از اعتیاد همچون وابستگی جسمی ـ روانی، عوارض جسمی و هزینه مالی به دلیل اثرات توهمی باعث آسیب به فرد یا اطرافیان می‌شود.

طیف مواد توهم‌زا بسیار وسیع است و به طریق شیمیایی یا از گیاهان و قارچ‌ها استخراج می‌شود.

یکی از قارچ‌هایی که ایجاد مسمومیت می‌کند، قارچی به نام قارچ سحرآمیز است. این قارچ را ممکن است خشک کنند یا بپزند، ولی اثر خود را از دست نخواهد داد.

در بعضی نقاط دنیا عده‌ای افراد سودجو برای انجام اعمال فرقه‌های خاص و ایجاد توهم در فرد و کسب تمایلات فرقه‌ای، از این قارچ‌ها استفاده می‌کنند.

چون اندازه قارچ و غلظت مواد موثر در آن متغیر است، ارتباط اندکی بین تعداد قارچ مصرفی و اثرات توهم‌زایی آن وجود دارد. بسته به جثه فرد، میزان ماده توهم‌زا در قارچ و مصرف پنج تا صد عدد از آن می‌تواند اثرات توهم‌زایی ایجاد کند.

فرد مسموم چه علائمی دارد؟

تقریباً 30 دقیقه پس از مصرف قارچ، علائم شروع می‌شود و مدت اثرات توهم‌زایی آن تقریبا چهار تا شش ساعت است. مواد فعال قارچ باعث تحریک سیستم عصبی می‌شود.

تحریک سیستم عصبی باعث افزایش در ضربان قلب و فشارخون می‌شود. مردمک‌ گشاد می‌شود و گرگرفتگی در صورت قابل مشاهده است. موهای روی تن فرد سیخ، عضلات سفت و دمای بدن افزایش می‎یابد.

اثرات توهم‌زایی قارچ ممکن است به صورت لذت‌بخش یا عذاب‌آور باشد که این حالات به خلق غالب و انتظارات استفاده‌کننده و عوامل محیطی بستگی دارد. اثرات جانبی جدی بندرت اتفاق می‌افتد، هر چند ممکن است تشنج بروز کند.

آیا روشی برای تشخیص مسمومیت وجود دارد؟

تشخیص بر اساس مشاهده قارچ و بررسی در آزمایشگاه تخصصی قارچ انجام می‌شود. از طرفی روشی آزمایشگاهی که بتوان قارچ را در خون شناسایی کرد، وجود ندارد.

با فردی که مسموم با قارچ‌های توهم‌زاست، چه کنیم؟

مهم‌ترین اصل در برخورد با مسمومیت با انواع قارچ‌ها رساندن بیمار به مرکز مسمومیت است. به یاد داشته باشید شباهت بین قارچ‌ها زیاد است و احتمال دارد به​جای هم اشتباه گرفته شوند.

اگر بیمار بی‌قرار است، مواظب باشید که به خودش یا دیگران آسیب نرساند. اگر بیمار تشنج کرد، او را بسرعت روی پهلو بخوابانید تا در صورت استفراغ، مواد دفعی وارد راه‌های هوایی نشود.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس