عبور راه‌آهن از روی دیوار تاریخی گرگان با نظر باستان‌شناسان

مسعود علویان‌صدر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره عبور راه‌آهن از روی دیوار تاریخی گرگان، اظهار کرد: هر پروژه ملی که در کشور انجام می‌شود، باید مسیرش به تأیید سازمان میراث فرهنگی برسد تا در جاهایی که با محوطه‌ یا سایت تاریخی برخورد می‌کند، در صورت نیاز کاوش انجام شود. درباره این پروژه نیز از سازمان میراث فرهنگی استعلام شد و بررسی نهایی این موضوع از طریق گزارشی که به پژوهشکده باستان‌شناسی می‌رسد، انجام می‌شود.

او گفت: پس از بررسی گزارش کاوش باستان‌شناسی، موضوع در شورای فنی سازمان میراث فرهنگی مطرح می‌شود تا درباره چگونگی ادامه پروژه راه‌آهن تصمیم‌گیری شود. نحوه ادامه پیدا‌ کردن این پروژه باید با نظر باستان‌شناسان باشد تا ببینیم با نجات‌بخشی می‌توان پروژه را ادامه داد یا خیر. در نهایت باید راهکار باستان‌شناسان را بررسی کنیم.

ساخت راه‌آهن گرگان به «اینچه‌برون» از مصوبات سفر رئیس‌جمهور به استان گلستان و یکی از طرح‌های ملی است که ایران را به آسیای مرکزی متصل می‌کند. این راه‌آهن در جهت شمال - جنوب، دیوار تاریخی گرگان را که به‌لحاظ طول، سومین دیوار دفاعی در جهان است قطع می‌کند. به همین دلیل، یک کاوش نجات‌بخشی و اضطراری در محدوده تقاطع دیوار گرگان با راه‌آهن انجام شد.

این کاوش به پایان رسیده، ولی سرپرست هیأت کاوش در این محوطه - جبرییل نوکنده - هرگونه اظهار نظر درباره ادامه پروژه ساخت راه‌آهن از نظر باستان‌شناسی را به برگزاری جلسه شورای فنی سازمان میراث فرهنگی موکول کرده است. البته در این مرحله از کاوش نجات‌بخشی، شواهدی از یک کوره آجرپزی با ارتفاع حدود 5 ‌/‌ 1 متر شبیه آنچه در کارش‌های قبلی دیوار گرگان به‌دست آمد،‌ یک خندق و بخشی از فونداسیون دیوار به عرض حدود 10 متر شناسایی شد.

دیوار بزرگ گرگان که پرونده ثبت جهانی آن در سازمان میراث فرهنگ و گردشگری در دست تهیه است، از نظر طولی پس از دیوار چین، دومین دیوار طولانی در قاره آسیاست؛ ولی در جهان پس از دیوار چین با حدود شش‌هزار کیلومتر طول و دیوار لیمز با حدود 500 کیلومتر طول، دیوار گرگان سومین دیوار طولانی جهان است.

درباره قدمت آن نیز برخی معتقدند دیوار بزرگ گرگان به دوره مادی، هخامنشی یا اشکانی تعلق دارد؛ ولی مطالعات باستان‌شناسی انجام‌شده نشان می‌دهد که دیوار بزرگ گرگان به اواخر دوره ساسانی متعلق است و بازه زمانی 429 میلادی تا حدود سال 615 میلادی را دربرمی‌گیرد.