اشکال کجاست؟ قانون یا مردم؟

این اولین بار نبود که ماموران شهرداری هنگام انجام وظیفه با پادرمیانی و البته پافشاری مردم منطقه مجبور به عقب‌نشینی می‌شدند. اشکال کار کجاست؟ شهرداری، مردم، دستفروش‌ها یا قانون؟

واقعیت اینجاست که مردم معمولا نسبت به اجرای قانون و مقررات اجتماعی، بیش از آن که رویکرد عقلانی داشته باشند، رفتاری احساسی دارند و منظور از احساس این است که همواره می‌خواهند قانون بر اساس موارد مختلف استثنائاتی قائل شود. شاید به همین خاطر اجرای قانون در ملا‡عام معمولا با مشکلاتی مثل احتمال تهییج احساسات عمومی همراه است. از سوی دیگر، دستفروشی جرم نیست، اما سد معبر مشکلی است که نمی‌توان از آن گذشت.

شهرداری هر منطقه برای زیباسازی محلات ناچار است که با افرادی که سد معبر می‌کنند یا با کسب خود باعث زشتی فضای شهری می‌شوند، مقابله کند. بنابراین نمی‌توان تمام اشکالات را بر دوش شهرداری گذاشت؛ اما همان طور که مردم با واکنش‌های غیرعقلانی، خواستار استثناهای قانونی هستند، متاسفانه شهرداری هم در برخی مناطق با تعیین قوانین ویژه‌ای، استثنائاتی قائل می‌شود.

مردم می گویند اگر در محله‌ای، ماموران، فرغون سبزی یک دستفروش را داخل جوی آب می‌ریزند، کمی دور در همان منطقه  به سبزی‌فروش دیگری اجازه می‌دهند تا سد معبر کند.

شهرداری با قرار دادن جایگاه ویژه‌ای در بازارهای میوه و تره‌بار سعی در ساماندهی برخی دستفروش‌ها دارد؛ در حالی که دستفروش‌ها می‌گویند: اجاره بالای این جایگاه‌ها، سود کسبشان را به حداقل می‌رساند. اهالی محلات هم از دوری راه بازارهای میوه و تره‌بار گله‌مندند و بسیاری از شهروندان نمی‌توانند روزانه مایحتاج خود را از این بازارها تهیه کنند.

مساله اینجاست اگر دستفروشی جرم است، نمی‌توان به ازای کرایه گوشه‌ای از خیابان، آن را برای برخی قانونی جلوه داد و برای برخی دیگر غیرقانونی دانست. از سوی دیگر، اگر اجرای قانون برای رفاه مردم محلات و شهروندان است، چرا تا به حال ما، مردم نسبت به مزایای قوانین توجیه نشده‌ایم که آن را ظالمانه می‌دانیم؟ اگر قانون جمع‌آوری افرادی مثل محمد و رسول 16 و 14 ساله واقعا عادلانه است، چرا مردم با اعمال غیرقانونی و افراد قانون‌شکن بیشتر همدردی می‌کنند؟ ضعف از مردم ماست یا از قانون ما؟

کتایون مصری