استرس، عامل مهم قند خون

طی سال‌های گذشته توجه زیادی به نقش چاقی در ابتلا به دیابت تیپ 2 صورت گرفته است، ولی محققان بر این باورند که استرس ممکن است اهمیت یکسانی در افزایش خطر ابتلا به دیابت در جمعیت با ریسک بالا داشته باشد.

در مطالعه‌ای که اخیرا بر روی 62 زن آمریکایی  آفریقایی غیردیابتی سالم انجام گرفت، حجم چربی شکمی اندازه‌گیری شد. علاوه بر آن از افراد مورد مطالعه تست ارزیابی واکنش به استرس به عمل آمد و اندازه‌گیری قند و میزان آدرنالین خون در واکنش به استرس نیز انجام گرفت.

همان‌طور که می‌دانیم میزان قند خون بیش از حد طبیعی در حالت ناشتا به عنوان یک عامل خطر اساسی در ایجاد دیابت و نیز بروز بیماری قلبی و عروقی شناخته شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که زنان با تجمع بیش از حد بافت چربی در ناحیه شکم دارای میزان بالای آدرنالین خون و قند خون بالا در هنگام تست استرس و نیز در حالت ناشتا بودند. از طرف دیگر نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که در نقطه مقابل، زنان با چربی شکمی اندک و سطح استرس زیاد و نیز زنان با چربی شکمی زیاد و استرس کم، سطح قند خون طبیعی داشتند.

تئوری که در رابطه با نقش استرس در افزایش خطر دیابت می‌توان مطرح نمود، آن است که افزایش سطح خونی هورمون آدرنالین در جواب به استرس باعث تحریک شکسته شدن چربی و ایجاد اسید چرب آزاد می‌گردد.

اسیدهای چرب آزاد با گلوکز در سطح سلولی به عنوان سوخت بدن رقابت نموده که نتیجه آن پیروزی اسیدهای چرب و بالا‌رفتن گلوکز خون است. البته این که چه میزان استرس در بروز دیابت موثر می‌باشد، مطالعات آتی را می‌طلبد.

نکته عملی: زندگی شهرنشینی که همراه با تغذیه ناسالم و عدم تحرک می‌باشد باعث شیوع چاقی و بویژه چاقی شکمی گردیده، که این‌ها از عوامل خطر اصلی در ابتلای به دیابت نوع‌2 می‌باشند. علاوه بر این استرس فراوان بویژه در افراد مبتلا به چاقی شکمی استعداد ابتلای به دیابت را بیش از پیش می‌نماید. لذا توجه به کنترل استرس به همراه کنترل چاقی شکمی می‌تواند نقش اساسی در افراد با ریسک بالای دیابت داشته باشد.

دکتر حمیدرضا فرشچی
متخصص تغذیه