دولت‌ها، زنان را نادیده می‌گیرند

دفتری که شما مدیریت آن را به عهده دارید و در قالب آن کارگروه زنان و خانواده را نیز رهبری می‌کنید؛ برای بیشتر زنان تهرانی ناشناخته است. روی کاغذ چه شرح وظایفی برای دفتر امور بانوان تعریف شده است؟

کارگروه زنان و خانواده به عنوان بالاترین نهاد تصمیم‌گیر امور زنان فعالیت دارد، ضمن آن که فعالیت در حوزه تصمیم‌گیری و نظارتی نیز جزو وظایف ماست. ما موظفیم سیاست‌هایی را اتخاذ  و آن را برای اجرا شدن به بدنه جامعه تزریق کنیم. اما این که می‌گویند ما در جامعه ناشناخته‌ایم، ضرورتی برای شناخته شدنمان وجود ندارد؛ کما این‌که ما نسبت به قبل خیلی بهتر کار کرده‌ایم. البته مسیر پیش روی ما راهی طولانی است و سازوکارهای در اختیارمان پاسخگو نیست با وجود این که تاکنون از جاهای مختلف نیز کمک خواسته‌ایم.

پس خیلی شفاف و با جزئیات بگویید که مهم‌ترین و قابل دفاع‌ترین تصمیمات شما در این 3 سال چه بوده است؟

ما تصمیمات زیادی گرفتیم. مطرح کردن بحث تحکیم بنیان خانواده یکی از این کارها بود که به خاطر آمار بالای طلاق در تهران بویژه در شمیرانات انجام شد. ما در این زمینه دست به جریان‌سازی زدیم تا حساسیت مسوولان را برانگیزیم. به نظر ما بررسی موضوع طلاق از زمان اختلاف تا جدایی اشتباه است و باید موضوع ازدواج تا تعالی را پیگیری کنیم. همچنین ما قصد داریم از 18 مهرماه موجی آموزشی را آغاز کنیم تا شبکه‌ای از زوج‌های آموزش‌دیده در استان داشته باشیم.

شما از تلاش برای تحکیم بنیان خانواده سخن گفتید، اما در بحث لایحه حمایت از خانواده بسیار منفعل عمل کردید.

ورود ما به این عرصه ورود متفاوتی بود. ما اعلام کردیم لایحه حمایت از خانواده امیدوارکننده است به شرطی که دو ماده 23 و 25 آن حذف شود. به نظر ما این دو ماده عاطفه را از بین می‌برد و شبهات موجود در آن دستاویز خوبی برای کسانی است که مدافع زنان نیستند و اعتقاد به اسلام ندارند و فقط به دنبال زیر سوال بردن کل نظام هستند.
ولی من باز هم معتقدم که شما منفعل بوده‌اید.

ظرفیت مسائل زنان، دستمایه خوبی برای مخالفان است. این عده می‌خواستند به عنوان دفاع از حقوق زنان، نظام را زیر سوال ببرند اما ما با رویکرد کوبیدن نظام حرکت نکردیم.

زمانی که آقای پورمحمدی تنها راه‌حل معضل ازدواج جوانان را ازدواج موقت معرفی کرد شما مشاور ایشان بودید؛ آن زمان چه کردید؟

من مخالف بودم. مشاوره هم دادم. صحبت‌هایی هم شد و به اینجا رسید که آقای وزیر کوتاه آمد.

دقیقا چه مشاوره‌ای دادید؟

چون من آن زمان مدیر بالاتری داشتم، الان نمی‌توانم چیزی بگویم.

چندی قبل رئیس‌جمهور اعلام کردند که ما با لایحه حمایت از خانواده می‌خواستیم ثواب کنیم که کباب شدیم. به نظر شما ثواب این لایحه چه بود؟

وقتی دولت لایحه‌ای می‌دهد اولویت‌ها و مصلحت‌هایی دارد. شاید فکر می‌کردند با این لایحه اگر مردی اقدام به ازدواج مجدد کرد و خواست همه اموالش را در اختیار همسر دوم قرار دهد، آن وقت قانون از همسر اول و فرزندان حمایت می‌کند.

این موضوع در کدام ماده آمده بود؟ ماده 23 که چیز دیگری می‌گفت.

نه دقیقا در ماده 23 بر این موضوع تاکید شده است.

غیر از بحث تحکیم خانواده در استانداری چه تصمیم‌هایی برای زنان گرفتید؟

ما در بحث پوشش زنان ایرانی وارد شدیم و اعلام کردیم که تاکنون در این زمینه کار درستی انجام نشده و مصادیق حجاب اسلامی مشخص نشده است. به باور ما استفاده از چادر سنتی همراه با زحمت بود؛ چرا که می‌دیدیم آمار دختران دانشجویی که چادر را کنار می‌گذاشتند رو به افزایش است. پس تصمیم گرفتیم چادرملی را طراحی کنیم و اکنون مخاطب ما در استان تهران بخوبی جلب شده است.

پس با وجود این چرا وزارت ارشاد با برگزاری جشنواره زنان سرزمین من مخالف است؟ آیا اعمال سلیقه است یا مشکل شخصی؟

با وجود حمایت وزیر ارشاد و تایید جشنواره از سوی ایشان احساس می‌شد در بدنه کارگروه، بی‌تجربگی‌هایی هست که با اظهارنظرهای غیرمسوولانه تنش ایجاد می‌کند. ارائه دیرهنگام مجوز و اشکال‌تراشی‌های مداوم به خاطر مسائل جزئی همه نشان از وجود کسانی در جایگاه تصمیم‌گیری دارد که میانشان افراد افراطی کم‌اطلاع وجود دارد.

به طور مشخص چه کسی یا کسانی دخالت کردند؟

نمی‌خواهم از شخص خاصی نام ببرم، ولی در مجموع، کارگروه ساماندهی مد و لباس و معاونت هنری وزارت ارشاد.

پس چرا با وجود مخالفت‌های این وزارتخانه، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه که معمولا چنین اظهارنظرهایی نمی‌کند از شما حمایت کرده؟ آیا این مساله به خاطر وابستگی شما به بدنه دولت نیست؟

من مخالفت این بخش از وزارت ارشاد را مخالفت کل وزارتخانه نمی‌دانم. اگر آقای تقوی هم اظهار رضایت و حمایت خود از جشنواره را اعلام کرده‌‌اند به خاطر عضویت من در شورای فرهنگ عمومی استان و ریاست ایشان بر این شوراست. من در شورا اهداف جشنواره را به تفصیل بیان کردم.

اگر این شورا و خیلی‌های دیگر با شما موافقند پس چرا هنوز سالن اختصاصی شوی زنده لباس یا فروشگاه‌های دائمی برای عرضه لباس ندارید.

این هم از مظلومیت ماست. دست ما از امکانات خیلی دور است. وقتی بزرگ‌ترین شرکت لباس‌های اسلامی در جهان در جشنواره ما حاضر می‌شود، مسوولان ما را تشویق می‌کنند، اما وقتی پای امکانات می‌رسد کسی کمک نمی‌کند. البته ما آنها را به وجدانشان واگذار می‌کنیم، ولی تا به حال هیچ مسوولی حمایتش را برای در اختیار گذاشتن مکانی مناسب برای عرضه پوشاک اسلامی اعلام نکرده است. چون مطابق روان‌شناسی مد، مد از بالای شهر به پایین شهر می‌رود ما می‌خواهیم این فروشگاه‌ها در شمال شهر باشد، چون عرضه لباس‌ها در پایین شهر ثمری ندارد.

مشکلتان با نیروی انتظامی به کجا رسید؟ اگر کسی بعضی از طرح‌های ارائه شده در جشنواره را بپوشد هنوز بعضی از گشت‌های ارشاد به او تذکر می‌دهند.

ما ارتباط مستقیم با پلیس نداریم، ولی آقای استاندار با سردار رادان صحبت کرده و ایشان هم حمایت خود را از نمایشگاه اعلام داشته، اما نظر من این است که ما باید نخست مصادیق پوشش اسلامی را مشخص کنیم و به صورت دوره‌ای مثلا در صداوسیما این طرح‌های تایید شده را به نمایش بگذاریم تا مخاطبان از سردرگمی بیرون بیایند. با این همه مطمئنم تمامی بانوان ایرانی خط قرمزهای حجاب را خوب می‌شناسند.

درباره هزینه‌های جشنواره بگویید.

اعلام هزینه‌های کلی جشنواره را از ما نخواهید، چون محل برگزاری جشنواره برای ما هزینه‌ای نداشته، تبلیغات هم به صورت مشارکتی با صداوسیما انجام شد. سازمان میراث فرهنگی نیز هزینه مهمانان خارجی ما را پرداخت کرد. ضمن آن که ارشاد استان تهران، سازمان ملی جوانان و سازمان فرهنگی  هنری شهرداری نیز خدمات رایگانی به ما دادند.

یا این همه اسناد حسابداری باید وجود داشته باشد.

نمی‌توان رقم دقیقی را اعلام کرد.

چه قدر؟

سال گذشته 150 میلیون‌ تومان و امسال 180 میلیون تومان.

گفته‌هایتان نشان‌دهنده رضایت شما از دستاوردهای 3‌ساله‌تان برای زنان است. چندی قبل یکی از مسوولان اعلام کرد که ما برای جوانانمان هیچ کاری نکرده‌ایم، آیا شما با وجود اعلام رضایتتان می‌توانید این ادعا را درباره خودتان هم درست بدانید؟

البته ما یک سری کارها را انجام داده‌ایم که اگر چه لازم بوده، اما کامل نبوده است. حوزه جوانان البته به مراتب از حوزه زنان مهجورتر است، چرا که در نشست‌ها و مسافرت‌هایی که به کشورهای اروپایی داشته‌ایم، احساس می‌کنم در حوزه زنان بویژه طرح منزلت زن پیشرفت زیادی داشته‌ایم.

ما آیینه تمام‌نمای مساله زنان را در صحبت‌های رهبری می‌بینیم، آنجا که ایشان از ظلم مضاعف علیه زنان (ظلم خانگی) سخن به میان می‌آورند. ولی من فکر می‌کنم بعد از انقلاب با توجه به الگویی که از امام گرفته‌ایم، جایگاه زنانمان تصحیح شده. البته من معدل جامعه را می‌گویم نه همه آن را، هر چند که تاکنون زنان نتوانسته‌اند جایگاه مناسبشان را در اجتماع به دست بیاورند.

به نظر می‌رسد در این سالها نگاه مردم به مردم کمی اصلاح شده، اما نگاه دولت به مردم تغییری نکرده. برای نمونه تاکنون هیچ نهادی زیر بار اجرای بیمه زنان سرپرست خانوار نرفته است و سازمان بهزیستی و وزارت رفاه مسوولیت را به گردن همدیگر می‌اندازند.

البته بیمه یکی از ابتدایی‌ترین حقوق زنان است، ولی یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی است، چون قرار است یارانه‌ها هدفمند شود و بیمه شامل تمامی اقشار جامعه شود. بااین همه این نگاه ویژه به زنان شامل همه دولت‌ها می‌شود. به رغم آن که تمامی مسوولان معتقدند نظرات امام و رهبری را نصب‌العین خود قرار داده‌اند، اما تعجب می‌کنم چرا نگاه ایشان را در مورد زنان اجرا نمی‌کنند. زنان ما نمی‌خواهند نگاه ترحم‌آمیز به سویشان دوخته شود، بلکه می‌خواهند از ظرفیت‌هایشان استفاده شود.

البته نادیده گرفتن زنان در جامعه در نهایت به ضرر کشور تمام می‌شود، چرا که توانایی‌های آنها بی‌استفاده می‌ماند و جالب آن‌که این اتفاق به نگاه خاص سیاسی هم باز نمی‌گردد و تمام دولت‌ها در این مسیر حرکت می‌کنند. این یک واقعیت است که همه دولت‌ها در حوزه زنان درجا می‌زنند.

مریم خباز