آیت الله شهید قاضی طباطبایی

در همان روز، بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در راه مراجعت به منزل توسط یکی از اعضای گروهک فرقان در خیابان مورد حمله قرار گرفت و به شهادت رسید و نامش به عنوان اولین شهید محراب در کنار نام شهدای انقلاب اسلامی به ثبت رسید و گروهک فرقان مسئولیت این ترور را بر عهده گرفت.

طلایه دار شهداى محراب حضرت آیت الله حاج سید محمد علـى قاضـى طباطبایـى در سال 1289هـ . ش در تبریز پا به عرصه وجـود نهاد پـدر ایشان آیت الله حاج سید محمـد باقر قاضـى طباطبایـى بود. نزد پدر گرامیشان و عموی فاضل خود آیت الله سید اسدالله قاضـى طباطبایـى تحصیلات ابتدایى و علـوم مقدماتـى را فرا گرفت. سپـس براى تکمیل تحصیلات در مدرسه علوم دینی تبریز (مـدرسه طالبیه) ثبت نام نمود. تا سال 1316 هـ .ش، در تبریز مشغول به تحصیل و در 29 سالگی برای گذراندن سطـوح عالى حوزه به قـم عزیمت و بمدت یازده سال از محضر اسـاتیـد طـراز اول حـوزه علمیه قم بهره هاى فراوانى برد.

 شهید آیت‌الله محمدعلی قاضی طباطبایی تفسیر «جوامع‌الجامع» طبرسی را تصحیح و بر آن مقدمه و شرح نوشته است که این امر نشان دهنده قدرت علمی اوست.

سالشمار زندگی شهید آیت الله قاضی طباطبایی:

1289- در شهر تبریز متولد شد.

1296- شروع به کسب علوم دینی در مدرسه علوم دینی طالبیه تبریز .

1305- در سن 16 سالگی بخاطر مبارزات سیاسی بهمراه پدرش به تهران تبعید شد .
- در همین سال بهمراه پدرش به مشهد تبعید شد.

1309- ازدواج با دختر عموی خویش . ( صبیه حضرت آیت الله حاج میرزا اسدالله قاضی )

1316- در سن 29 سالگی پس از پایان دوره سطوح مقدماتی برای تکمیل تحصیل خود راهی قم شد.
- اولین اجازه روایت توسط مرحوم شیخ آقا بزرگ طهرانی صادر گردید.

1322- دومین اجازه روایت توسط مرحوم(( حاج شیخ مرتضی تبریزی )) مشهور به (( چهرگان )) صادر شد.
- سومین اجازه روایت وی از سوی پدرش، میرزا باقر آقا قاضی طباطبایی صادر شد.

1326- دریافت چهارمین اجازه روایت از بانوی مجتهده، سیده جلیله علویه هاشمیه.
- پنجمین اجازه روایت توسط آیت‌الله شیخ عبدالنبی عراقی (اراکی) به وی داده شد.

1327- پس از یازده سال اقامت در قم راهی عراق و شهر نجف شد.

1328- ششمین اجازه روایت و درجه اجتهاد از طرف آیت‌الله سید محمد حجت کوه کمری به ایشان اعطا گردید.
- دریافت هفتمین اجازه روایت از آیت‌الله سید صدرالدین معروف به(( صدر )) صاحب کتاب«المهدی».

1329- اخذ هشتمین اجازه روایت از آیت‌الله میرزا محمد طهرانی عسکری.
- نهمین اجازه روایت و درجه اجتهاد توسط آیت‌الله شیخ محمد حسین کاشف الغطا به وی داده شد .

1330- پس از 3 سال اقامت در نجف به تبریز بازگشت.
- دریافت دهمین اجازه روایت از آیت‌الله سید عبدالحسین شرف الدین عاملی.
- در همین سال 20 نفر از مراجع بزرگ جهان شیعه به او اجازه اجتهاد داده بودند.

1331- اخذ یازدهمین اجازه روایت و درجه اجتهاد را آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم. آیت‌الله قاضی از ایشان دو اجازه دارند؛ اجازه اول، وکالت‌نامه به سال 1331 هـ ش و اجازه اجتهاد و وکالت‌نامه در امور حسبیه به سال1338 هـ ش صادر شده است.

1333- دریافت دوازدهمین اجازه روایت و درجه اجتهاد از آیت‌الله سید محمد جواد طباطبایی تبریزی.

1341- پس از طرح لوایح ششگانه شاه با ساماندهی جوانان مبارز نسبت به توزیع اعلامیه های امام ( ره ) و دیگر آیات عظام و آگاهی مردم اقدام می نمود.

1342- انتشار و توزیع اعلامیه معروف ( آذربایجان به پا می خیزد ) پس از حمله دژخیمان پهلوی به مدرسه فیضیه قم.
- تحریم انتخابات و ایراد سخنرانی و مطالب تند پیرامون انتخابات و طرح لوایح ششگانه شاه .

1343- سیزدهمین اجازه روایت و وکالت‌نامه در امور حسبیه را آیت الله سید محمد هادی میلانی صادر نمودند.
- کسب چهاردهمین اجازه روایت از حضرت امام خمینی‌(ره).
- اخذ پانزدهمین اجازه روایت و درجه اجتهاد از سوی آیت الله میرزا حسن بجنوردی.

1344- در بیست و چهارم شهریور ماه در حالی به تبریز بازگشت که از طرف ساواک ممنوع الکلام شده بود.

1346- طی حکمی بعنوان نماینده امام (ره) در استان آذربایجان منصوب شدند.

1347- بخاطر فعالیت و سخنرانی های سیاسی ( روز عید فطر ) در خصوص مسائل زنان، بانک ملی اقلیتهای مذهبی، فرقه های ضاله و اسرائیل و تصمیم کمیسیون امنیت اجتماعی استان بمدت 6 ماه به بافت کرمان تبعید.
- نوشتن سفرنامه بافت در زمانی که ایشان در تبعید به سر می برد.
- نوشتن کتاب ( الفوائد و فیها الفوائد و النفائس ) در ایام تبعید در بافت.
- نگارش رساله با موضوع ( اثبات وجود امام (ع) درکل زمانها ) در ایام تبعید در بافت.

1348- شانزدهمین اجازه روایت و وکالت(هم در روایت و هم در تعیین وکالت تامه ایشان در آذربایجان ) را آیت الله سید ابوالقاسم خویی صادر نمود .
- ارسال نامه به به دانشگاه الازهر و دعوت از ایشان برای تدریس توسط این دانشگاه .
-  اخذ هفدهمین اجازه روایت از آیت الله سید محمد‌رضا گلپایگانی ( هم اجازه روایت و هم وکالت تامه در امور حسبیه ).
- دریافت هجدهمین اجازه روایت از آیت الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی .( هم اجازه روایت و هم وکالت در اموری که نیاز به اجازه حاکم شرع دارد ).
- کسب نوزدهمین اجازه روایت از آیت‌الله سید محمود شاهرودی.
- دریافت بیستمین و آخرین اجازه روایت از پسر عمو و استاد بزرگوارش( مفسر بزرگ قرآن مجید ) علامه سید محمد حسین طباطبایی(ره).
- بازگشت به تبریز در آذرماه پس از اتمام دوران تبعید.
- انتشار کتابی بنام ( روضات الجنان ) حاوی سئوالات آیت الله سید محمد تقی آل هاشم و پاسخهای ایشان.

1350- صدور اطلاعیه و مشروعیت دادن به جوانانی که به اتهام انجام عملیات نظامی علیه حکومت در تبریز دستگیر شده بودند.

1352- ارائه تحقیق درباره اولین اربعین سیدالشهدا (ع) که این تحقیق یکی از مهمترین تالیفات ایشان بشمار می رود.

1356- در بیست و نهم بهمن ماه بهمراه آیت الله سید حسن انگجی اعلام عزای عمومی نمود و برای گرامیداشت اربعین شهدای قم در جلوی مسجد میرزا یوسف با مردم تبریز دست به اجتماع عظیمی زد.
- انتشار چاپ دوم تحقیق در موضوع ( ارث زن از دارایی شوهر ) در جواب یکی از وکلای تبریزی که مطالبی را خلاف حقوق اسلامی مطرح کرده بود.

1357- رفتن به پادگان تبریز و صدور حکم تیر برای کسانی که به پادگانها یورش برده بودند و قصد داشتند با بدست آوردن اسلحه دست به آشوب و هرج و مرج در شهرها بشوند.

1358- در مردادماه، برپایی اولین نماز جمعه تبریز را تدارک دید.
- در 27 مردادماه و در روز جهانی قدس، تدارک عظیم ترین تظاهرات مردمی آذربایجان را در حمایت از مردم فلسطین فراهم نمود.
- در دهم آبانماه با شلیک 3 گلوله از طرف گروه افراطی و منافق فرقان به لقاء الله پیوست.

پیام امام خمینی به مناسبت شهادت آیت الله قاضی طباطبائی:

بسم الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

با کمال تاسف، ضایعه ناگوار شهادت عالم مجاهد حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج سید محمد علی قاضی طباطبائی رحمت الله علیه را به عموم مسلمانان متعهد و علمای اعلام مجاهد و مردم غیور مجاهد آذربایجان و خصوص بازماندگان این شهید سعید تسلیت عرض و از خداوند متعال صبر انقلابی برای مجاهدین راه حق و اسلام خواستارم.

ملت عزیز برومند ایران و آذربایجانیان غیرتمند عزیز باید در این مصیبت های بزرگ که نشانه شکست حتمی دشمنان اسلام و کشور و عجز و ناتوانی و خود باختگی آنان است‚ هر چه بیشتر مصمم و در راه هدف اعلای اسلام و قرآن مجید بر مجاهدات خود افزوده و از پای ننشینید تا احقاق حق مستضعفین از جباران زمان بنمایند. عزیزان من در انقلابی که ابر قدرت ها را به عقب رانده و راه چپاولگری آنان را از کشور بزرگ بسته است، این ضایعات و ضایعات بالاتر اجتناب ناپذیر است. ما باید از کنار این وقایع با تصمیم و عزم و خونسردی بگذریم و به راه خود که راه جهاد فی سبیل الله است، ادامه دهیم. شهادت در راه خداوند، زندگی افتخار آمیز ابدی و چراغ هدایت برای ملت هاست. ملت های مسلمان از فداکاری مجاهدین ما در راه استقلال و آزادی و اهداف توسعه اسلام بزرگ الگو بگیرند و با پیوستن به هم سد استعمار و استثمار را بشکنند، به پیش به سوی آزادگی و زندگی انسانی بروند.

از خداوند متعال عظمت اسلام و مسلمین و رحمت و مغفرت برای شهدای راه حق و شهید سعید طباطبائی خواستارم.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته

روح الله الموسوی الخمینی

11/8/1358

آثار علمی:( منبع آثار: سایت پژوهشکده باقرالعلوم ).

آن شهید بزرگوار بدلیل تسلطی که به زبان عربی داشت مقالاتی به زبان عربی برای مجلات کشورهای عربی نیز می نگاشت. مقالات زیادی از ایشان در مجلات مصر چاپ شده است، مطالعات تبلیغاتی ایشان به تصریح دوستان و آشنایان کم نظیر و اطلاعات ادبی ایشان بسیار وسیع بود. آثار قلمی با ارزشی از ایشان به یادگار مانده است که برخی از آنها ذیلا ذکر می گردد:

1. الاجتهاد و التقلید (عربی، خطی)

2. الفوائد (فقهی، تاریخی)

3. خاندان عبدالوهاب (فارسی، خطی)

4. کتاب فی علم الکلام (عربی، خطی)

5. فصل‌الخطاب فی تحقیق اهل الکتاب (عربی، خطی)

6. السعاده فی الاهتمام علی الزیاره (عربی، خطی)

7. اجوبه الشبهات الواهیه (فارسی، خطی)

8. رساله فی اثبات وجود الامام «ع» فی کل زمان (عربی، خطی)

9. سفرنامه بافت (فارسی، خطی)

10. المباحث الاصولیه (عربی، خطی)

11. حاشیه بر کتاب رسائل شیخ انصاری «ره»

12. حاشیه بر کتاب مکاسب شیخ انصاری «ره»

13. حاشیه بر کتاب کفایه‌الاصول آخوند خراسانی

14. تقریرات اصول آیت‌الله حجت کوه‌کمری

15. قضا در اسلام

16. صدقات امیرالمؤمنین و صدیقه طاهره «علیهم السلام»

17. ذکر حدیقه الصالحین در (الذریعه الی تصانیف الشیعه) شیخ آقا بزرگ تهرانی.

18. رساله در دلالت آیه‌ تطهیر بر اهل بیت «علیهم‌‌السلام»

19. رساله در اوقات نماز

20. رساله در مباهله

21. رساله فی مساله الترتب

22. رساله در نماز جمعه

23. تعلیقات بر کتاب الفردوس الاعلی تألیف علامه شیخ محمد حسین کاشف‌الغطاء (عربی، مطبوع)

24. تحقیق درباره اربعین حضرت سید‌الشهداء (ع) (فارسی، مطبوعات)

25. تعلیقات بر کتاب انوار نعمانیه تألیف سید نعمت‌‌الله جزایری (عربی، مطبوع)

26. مقدمه و تعلیق بر تفسیر جوامع الجامع طبرسی (عربی، مطبوع)

27. تعلیقات بر کتاب اسلام صراط مستقیم (فارسی، مطبوع)

28. تعلیقات بر کتاب کنزالعرفان (عربی، خطی)

29. مقدمه بر کتاب صحائف‌الابرار کاشف الغطاء (عربی، مطبوع)

30. آثار تاریخی آیت‌الله العظمی حکیم (فارسی، مطبوع)

31. مقدمه بر تنقیح الاصول مرحوم حاج میرزاآقا، متوفی در شهریور

32. مقدمه بر کتاب مرآت الصلوه

33. پیشگفتار بر علم امام علامه طباطبایی

34. مقدمه بر کتاب معجزه و شرائط آن

35. مقدمه بر کتاب جنه‌‌المأوی اثر کاشف الغطاء (عربی، مطبوع)

36. پاورقی بر تعلیقات کتاب اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه اثر جما‌ل‌الدین مقداد بن عبدالله الاسدی السیوری الحلی (عربی، مطبوع)

37. اضافات و تعلیقات بر کتاب (انیس الموحدین) ملا محسن نراقی.

38. تحقق در ارث زن از دارائی شوهر (فارسی، مطبوع)

39. علم امام علیه‌‌السلام (فارسی، مطبوع)

40. مقدمه بر العقائد الوثنیه فی‌الدیانه النصرانیه (عربی، مطبوع)

41. ترجمه مسائل قندهاریه از فارسی به عربی اثر کاشف‌الغطاء

42. مقدمه بر تاریخ ابن ابی الثلج بلخی (عربی، خطی)

43. مقالات متعدد چاپ شده در مجلات عربی

44.مراسلات با مرحوم علامه کاشف الغطاء

تهیه و تنظیم : محمد شکراله زاده