روایت حسین ترابی از زندگی «فضیل‌بن عیاض» در مرکز سیمافیلم‌

پیروقت، عاشقی از سر گرفت‌

گروه رسانه: حسین ترابی نوشتن فیلمنامه پیر وقت را براساس زندگی فضیل‌بن عیاض آغاز کرد. ترابی این فیلمنامه را به سفارش مرکزسیما فیلم می‌نویسد. قرار است این فیلمنامه را فریبرز صالح در سریالی 10 قسمتی مقابل دوربین ببرد. صالح چند سال پیش، فیلم سینمایی سفیر را با بازی فرامرز قریبیان کارگردانی کرده است. ترابی درباره فیلمنامه پیر وقت به خبرنگار «جام‌جم» گفت: نوشتن فیلمنامه‌ای براساس زندگی فضیل‌بن عیاض از طرف آقای صالح به من پیشنهاد شد و من چون به این گونه موضوعات علاقه‌مند هستم، پذیرفتم این فیلمنامه را بنویسم.

کد خبر: ۱۸۷۷۹۷

ترابی 3 ماه درباره زندگی فضیل تحقیقات جامعی انجام داده است. وی درباره فضیل و زندگی او گفت: بنا به روایت‌های مستند، فضیل قرن دوم هجری قمری متولد شده و 80 سال زندگی کرده است. شیخ عطار در تذکره‌الاولیا نوشته است که او ابتدا راهزن بوده و عشق زنی را در دل داشته است و هرچه از راهزنی به دست می‌آورده، به آن زن می‌داده است. شبی در فراق آن زن می‌گریسته که کاروانی می‌گذرد و در میان کاروان، یکی قرآن می‌خوانده است. این آیه به گوش فضیل می‌رسد: «آیا زمان آن نرسید که دل خفته شما بیدار گردد؟»‌ این آیه چون تیری بر جان فضیل فرود می‌آید. زمانی دیگر می‌شنود که به او گفته می‌شود: ای فضیل تا کی تو راه زنی؟ وقت آن آمد که ما راه تو زنیم... و فضیل توبه می‌کند و به جمع عارفان می‌پیوندد و روایت است، هر زمان که آیه‌ای از قرآن می‌شنیده که درباره آخرت بوده، بشدت می‌گریسته است.

ترابی در ادامه گفت: در مسیر کار تحقیق به این نکته رسیدم که فضیل 20 سال بعد از ابومسلم خراسانی می‌زیسته و به نوعی راه قیام او را ادامه داده است. در واقع فضیل دزد و گردنه‌گیر نبوده؛ اما چون در آن زمان حاکمان بر مردم خیلی ظلم می‌کردند و بیشتر خراسانی‌ها را مورد ستم قرار می‌دادند، فضیل و یارانش راه را بر خراج‌بگیران خلیفه می‌بستند و به اعتقاد خودشان، سهم خود و مردم را از بیت‌المال می‌گرفتند و آن مقداری را که برداشته بودند، می‌نوشتند و به دست سربازان خلیفه می‌دادند و آنها را راهی می‌کردند.

ترابی با یادآوری این نکته که زندگی فضیل پر از فراز و فرود است، گفت: شخصیت او قابلیت این را داشت که به فیلمنامه تبدیل شود؛ چون شخصیت‌های یک‌بعدی و تخت که خیلی هم خوب هستند، کمتر ظرفیت درام‌پردازی دارند.

کارگردان مستند پرآوازه «تو آزادی» در ادامه با اشاره به این نکته که فیلمنامه با راهزنی‌ها و گردنه‌گیری‌های فضیل شروع می‌شود، گفت: به مرور به شخصیت درونی او بیشتر نزدیک می‌شویم و در ادامه زندگی او را در زمانی که رسما به جمع عارفان می‌پیوندد، به تصویر می‌کشیم.

ترابی در پاسخ به این پرسش که فیلمنامه را چگونه می‌نویسید تا فضای گرمی داشته باشد که برای بیننده هم جذاب باشد، گفت: من تجربه کارگردانی دارم و می‌دانم که هرچقدر فیلمنامه تصویری‌تر نوشته شود، دست کارگردان زمان ساخت بازتر است و او می‌تواند سریالی بهتر و جذاب‌تر بسازد. شخصیت فضیل هم پر از تصاویر بکر است که من می‌کوشم آنها را در فیلمنامه منعکس کنم.

ترابی با ذکر این نکته که دیالوگ‌ها و متن سریال پیر وقت با ادبیات قدیم نوشته می‌شود، گفت: تلاش می‌کنم با تجربه‌ای که سال‌ها به دست آورده‌ام، متن خوبی برای فضیل بنویسم؛ هرچند زندگی مردی که ابتدا راهزن بوده و بعد یکی از عارفان بزرگ می‌شود، آنقدر جذابیت دارد که بتوان متن خوبی برای آن نوشت.

ترابی سریال «آخرین سلطان» را هم برای سیمافیلم نوشته است که داستان آن در دوره قاجار می‌گذرد و ماجرا‌های آن از دوره پدر احمدشاه شروع می‌شود و تا دوره روی کار آمدن رضاشاه ادامه پیدا می‌کند. این فیلمنامه را ترابی به سیمافیلم تحویل داده است؛ اما هنوز کارگردان و تهیه‌کننده این سریال مشخص نشده‌اند.

مدائن سبعه، دیگر فیلمنامه‌ای است که ترابی آن را برای مرکز سیمافیلم آماده کرده است. وی درباره این فیلمنامه گفت: شهر‌های هفت‌گانه (مدینه ظالمه، مدینه جاهله، مدینه فاضله و...) از دوره افلاطون مطرح بوده‌اند و معلم ثانی، یعنی فارابی نیز آنها را مورد توجه قرار داده است. من با نگاهی طنزگونه مدائن سبعه را در قالب یک فیلمنامه نوشتم و به سیمافیلم دادم که تصویب هم شد و قرار بود که کمال تبریزی آن را کارگردانی کند؛ اما گویا تبریزی گرفتار کار‌های دیگری شده است و این فیلمنامه هنوز به مرحله تولید نرسیده است.