۴دهه خاطره‌سازی برای مردم

او در طول نزدیک به چهار دهه فعالیت هنری خود، در کارهای مختلف تلویزیونی و سینمایی حضور داشت و در نهایت روز گذشته در ۶۹ سالگی درگذشت. او به واسطه جثه ریزی که داشت، نقش‌های به ظاهر معمولی را بازی می‌کرد اما همان را به گونه‌ای انجام می‌داد که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند. چه در زمانی که نقش آقا بهرام سریال وضعیت سفید را بازی می‌کرد و چه زمانی که در قامت حسن آقای همسایه ستایش ظاهر می‌شد، مخاطب باور می‌کرد که او، همان چهره‌ای است که در تلویزیون می‌بیند. ماندگاری نقش‌های سلطانیان را علاوه بر نوع بازی، باید به دلیل علاقه‌ای دانست که به کارش داشت. او پیش از این گفته بود که تجربه سال‌های جنگ و رفتن خدمت سربازی خیلی به او کمک کرده و در کنار آن، استفاده از تجربه دوستانش در نیروی انتظامی، باعث شده تا بهتر بتواند نقش‌های مربوط به این حوزه را بازی کند؛ چیزی که به خوبی نشان می‌دهد چقدر عاشق کارش بود. این بازیگر کرمانشاهی همیشه این را می‌گفت که روزگاری در خانه‌شان سینما رفتن ممنوع بوده اولین بار یواشکی به سینما رفته و جادوی این حوزه او را گرفته بود. سلطانیان در بیشتر نقش‌هایش خودش بود و به همین دلیل هم می‌توانست یک قاب واقعی را برای مخاطب خلق کند. به بهانه درگذشت این بازیگر پیشکسوت، با برخی همکاران او گفت‌وگو و یادنامه‌ای از کارهایش ارائه کردیم.

به گزارش جام‌جم، وقتی کارنامه شادروان سلطانیان را مورد بررسی قرار دهیم به آخرین قاب از کارهای تلویزیونی‌اش می‌رسیم که با نام خان بابا و ارثیه فامیلی به کارگردانی محسن آقالر پخش شد. این مجموعه محصول شبکه استانی قزوین و کاری در حوزه کودک و نوجوان بود. وی معتقد بود برای بازیگر همیشه پیشنهاد بازی در سریال و فیلم وجود دارد اما او علاقه‌مند نبود هر فیلمنامه‌ای را بپذیرد. به همین دلیل نقش‌های ضعیف و کوتاه را قبول نمی‌کرد. این هنرمند در مصاحبه‌ای که دو سال پیش با روزنامه جام‌جم داشت، بر این موضوع تاکید کرده بود که دلش نمی‌خواهد به هر قیمتی جلوی دوربین حاضر شود. بنابراین سعی می‌کرد نقشی را ایفا کند که لااقل خودش از ایفای آن راضی باشد. او اعتقاد داشت مخاطبان از هنرمندانی مثل او توقع دارند و نمی‌شود هر کاری را قبول کرد. یکی از گلایه‌های که شادوران سلطانیان، زمانی که در قید حیات بود و در گفت‌و‌گو با اهالی رسانه بر آن برآن تاکید داشت، این بود که چرا مناسب با سن و سال هنرمندان پیشکسوت نقش‌های ماندگار نوشته نمی‌شود.

صداقتش زبانزد بود
بی‌تردید یکی از بازیگر متواضع در عالم سینما و تلویزیون، فخرالدین صدیق شریف است. چندی پیش سریال تلویزیونی گیلدخت از این هنرمند پخش شد و تا به امروز نقش‌های بسیاری بازی کرده است. او در مجموعه تلویزیونی شب هزار و یکم با شادروان سلطانیان هم‌دوره بود. وی بعد از تماس تلفنی ما در حالی که از خبر درگذشت سلطانیان شوکه شده بود، می‌گوید: واقعیت این است که وقتی خبر را شنیدم نه تنها شوکه شدم، بلکه بسیار هم اندوهگین هستم. واقعا فکر نمی‌کردم به این زودی او را از دست بدهیم. بسیار خبر ناراحت کننده‌ای بود، حتی زبانم نمی‌چرخد در وصف شخصیت این هنرمند عزیز بگویم.وی ادامه می‌دهد: مرحوم سلطانیان یکی از هنرمندان بااستعداد و خوش قلب بود. اگر بخواهم ویژگی سلطانیان را بگویم، باید بگویم که مهمترین صفت اخلاقی او، سادگی و صداقت بود. من خیلی افسرده شدم، وقتی این خبر را شنیدم. واقعا یکی از مهربان‌ترین‌ها را از دست دادیم. به یاد دارم فیلم بایسیکل‌ران را از او دیدم و کلی خاطره با این فیلمش دارم. همچنین در فیلم سینمایی ابلیس هم با او همبازی بودم. شادروان سلطانیان در این کار به غیر از این‌که بازیگر بود، عکاس و دستیار کارگردان هم بود. در یک جمله باید بگویم که همه خصوصیات اخلاقی خوب در این هنرمند بود. به خانواده‌اش و جامعه هنری تسلیت می‌گویم.

یادی از اسوه اخلاق
مرحوم اسماعیل سلطانیان سال‌ها پیش در شکر تلخ که روی آنتن شبکه دو رفت با احمد کاوری، کارگردان تلویزیون و سینما کار کرده بود‌. کاوری که تاکنون کارهایی مثل بچه مهندس۴، شرم، وارش، بیدارباش و خواب بلند را در کارنامه خود ثبت کرده و در سال‌های گذشته به واسطه کارهای تلویزیونی، بیشتر از قبل در قاب سیما ظاهر شده است در مجموعه تلویزیونی شکر تلخ که سال ۸۵ روی آنتن رفت، زندگی مردی سابقه‌دار به نام رسول را روایت می‌کرد که پس از سال‌ها انجام کارهای غیرقانونی، برای بازگشت به خانواده تلاش می‌کرد اما گذشته تاریک او رهایش نمی‌کرد. کاوری خاطرات زیادی از مرحوم سلطانیان دارد.
او در خصوص شخصیت و خاطره‌ای که از مرحوم سلطانیان دارد، به جام‌جم می‌گوید: خبر را که شنیدم، بسیار شوکه شدم. خاطرم هست اولین کار من که روی آنتن ‌رفت، شکر تلخ بود که بودجه پایینی هم برای کار و جذب بازیگر داشتم. جوان بودم و می‌خواستم کاری انجام دهم. از قبل خاطرات بسیاری از مرحوم سلطانیان و کارهای ایشان داشتم و بیننده پرو پا قرص کارهای‌ او در دهه ۶۰ و ۷۰ بودم. وقتی پیشنهاد بازی را به ایشان مطرح کردم، با روی باز پذیرفتند. وی ادامه می‌دهد: من واقعا دوست داشتم ایشان در اولین کار من بازی کند و خیلی خوب توانستیم همراهی‌شان را در کار شکر تلخ داشته باشیم. در تمام لحظات کنارمان بود و سختی‌ها را تحمل و حمایت‌مان می‌کرد. از ویژگی‌های شخصیتی ایشان هم باید به انضباط و اخلاق ایشان اشاره کرد. او خیلی وفادار به تیم بود و واقعا باید گفت اسوه اخلاق بود که توانستیم درس‌های بزرگی از او بگیریم.

کاش جوانان از مرحوم سلطانیان بیاموزند
علیرضا سبط‌احمدی، تهیه‌کننده سریال همه بچه‌های من در دو کار، همراه مرحوم سلطانیان بوده است. او درباره خاطرات خود از مرحوم اسماعیل سلطانیان به جام‌جم می‌گوید: اسماعیل سلطانیان عزیز پیش از این‌که یک بازیگر خوب با تمام ویژگی‌های مثبت اخلاقی باشد، یک انسان، دوست و رفیق همیشه همراه بود. او یک انسان با خصوصیات اخلاقی و انسانی بود. من در دو کاری که با او همراه بودم، هیچ وقت ذره‌ای ناراحتی، خلق بد یا مشکل از او به خاطرم ننشست. هر روز صبح که سرکار می‌آمد، در عین این‌که متوجه بودم شاید درون خود مشکلاتی دارد، وقتی وارد کار می‌شد، یک انسان دیگر، موجودی دوست‌داشتنی، هنرمندی قابل و رفیق و یک یار خوب برای پروژه بود. ای کاش خیلی از هنرمندان و بازیگران جوان امروزمان ذره‌ای از خصوصیات انسانی و طینت پاک اسماعیل یاد می‌گرفتند تا انسانی شریف باشند.او در خصوص ویژگی‌های اخلاقی سلطانیان هم عنوان می‌کند: این اتفاق آنقدر برایم دردناک بود که افسوس خوردم که یک یار و رفیق و دوست را از دست دادیم. او چه در پشت صحنه فیلم‌ و چه مقابل دوربین، همیشه تاثیر مثبت خود را می‌گذاشت. ای کاش ما از این اسماعیل‌ها زیاد داشته و همه را دوست داشته باشیم.

مرور کارنامه
اسماعیل سلطانیان را در مجموعه‌های وضعیت سفید، ستایش، رستگاران، یوسف پیامبر، معراجی‌ها، عشق سال‌های جنگ و روزهای مه‌آلود می‌شناختیم.در ادامه برخی از نقش‌ها او را در مجموعه‌های به یادماندنی، مرور می‌کنیم.

سرهنگ ریاحی وظیفه‌شناس
مدل بازی و چهره سلطانیان خوب توانست نقشی مثل سرهنگ ریاحی را برای مخاطبان بازی کند. او در سریال مرد هزار چهره توانست این نقش را ماندگار کند. بازی او در این مجموعه و قرار گرفتن مقابل پژمان جمشیدی و مختار سائقی، ترکیب درست و دقیقی را خلق کرد که به باورپذیرتر کردن نقش آنها کمک می‌کرد.

عمو بهرام وضعیت سفید
از دیگر نقش‌های ماندگار اسماعیل سلطانیان باید به عمو بهرام در وضعیت سفید اشاره کرد. خودش پیش از این درباره این نقش به جام‌جم گفته بود: نقش عمو بهرام با من مشترکات زیادی داشت و به من خیلی نزدیک بود. من هم در خانواده خودم به عنوان بزرگ‌تر تصمیم‌گیرنده نهایی وآدم آرام و دور از درگیری و جدلی مثل عمو بهرام هستم. بنابراین بازی در نقش بهرام برایم چندان دشوار نبود. حمید نعمت‌ا... هم کارگردان متفکر و با‌دانشی است و کارش را با دقت و وسواس خاصی انجام می‌داد. درضمن بسیار آرامش دارد و این آرامش را در گروهش هم تسری می‌دهد.

آقا حسن ستایش
مرحوم اسماعیل سلطانیان در سریال ستایش هم نقش ماندگاری را ایفا کرد. او در این مجموعه نقش حسن همسایه ستایش و همسر ملوک را بازی کرد. قصه فصل اول این سریال بیشتر حول زندگی ستایش در خانه پدری و مشکلاتی است که بعد از ازدواج با طاهر برایش رخ می‌دهد.