نقش رسانه در پیشگیری از جرایم

چه زمانی که با ارائه محتوای درست، مخاطب را به سمت مسیری درست سوق داده یا او را از مسیری اشتباه بازمی‌دارد و چه در مواقع دیگری که او را به اشتباه به یک سمت هدایت می‌کند؛ در هردوی این دو حالات، رسانه می‌تواند دست مخاطب را گرفته و به مسیری ببرد که خودش در نظر دارد. به همین دلیل هم باید مسأله پیشگیری و آموزش را جزء ارکان مهم رسانه دانست. وقتی صحبت از جرایم پیش می‌آید، نقش رسانه برجسته‌تر شده و می‌تواند به بازوی کمکی نیروهای پلیس تبدیل شود.

مسأله فضای مجازی هم به‌واسطه رشد استفاده کاربران در طول سال‌های گذشته از آن دست حوزه‌های جدید است که نیاز به اطلاع‌رسانی دارد.

از زمانی که چند سال قبل گسترش فضای مجازی میان مردم بیشتر شد، توجه به این فضا و هشدارها هم به همان نسبت بالاتر رفت. روزگاری بود که شاید وقتی صحبت یک هکر به میان می‌آمد، ذهن‌ها به سمت تصویری کلیشه‌ای از آن می‌رفت که نوجوان یا جوانی با کلاهی روی سر و سر در رایانه است اما اگر حالا نامی از هکر ببریم، تصویری که مخاطب به ذهنش می‌رسد، واقعی‌تر و پخته‌تر به نظر می‌‌رسد. این مسأله به برکت سریال‌ها و محتواهایی است که رسانه‌ملی در طول سال‌های گذشته تهیه و پخش کرده است. سریال‌هایی که در کنار ارائه هشدار به مخاطبان و کاربران فضای مجازی، توانسته یک فضای واقعی از حوزه مجازی و آسیب‌های آن ارائه کند.

درست زمانی که سریال‌هایی مثل «هوش‌سیاه» روی آنتن رفت، بخشی از این آگاهی‌بخشی به مخاطب ارائه شد. اطلاع‌رسانی و آموزش در خصوص مواردی مثل انتقال بدافزار از طریق ابزارهایی مثل فلش و لزوم محافظت از داده‌ها در سیستم شخصی تنها بخشی از این موارد بود که در قالب نمایش به مخاطب ارائه شد. حتی در یکی از قسمت‌های هوش‌سیاه مشخص می‌شد کلاهبردار این سریال توانسته از طریق متصل‌کردن قطعات مختلف کامپیوتری که بدون استفاده مانده، نامه‌ای برای خروج خودش از زندان دست‌وپا کند. حتی مدیر زندان هم تصور نمی‌کرد این قطعات بتواند این‌طور به مدد کلاهبردار بیاید.

البته هوش‌سیاه تازه شروع ماجرا بود و سریال‌های دیگری هم بعد از آن به این مسأله پرداخت. بااین‌حال، هنوز هم جای خالی آموزش و آگاهی به کاربران دیده می‌شود.

یک نکته دیگر را هم در این رابطه باید در نظر داشت که مرتبط با نحوه ارائه محتوا به مخاطب است. نباید فراموش کرد که مخاطب اصلی در این گونه از محتوا، گروه نوجوان و خانواده‌ها هستند.
بخش اول مخاطبان یعنی نوجوان‌ها اگر با محتوای کلیشه‌ای روبه‌رو شوند، به‌راحتی آن را پس می‌زنند. محتوای موردنظر برای این گروه باید به‌دقت تولید شود تا تاثیرگذاری لازم را داشته باشد. هرچند که بخشی از این محتوا با توجه به دانش روز شکل می‌گیرد. کما این‌که اگر همین امروز سریال‌های قدیمی‌تر را تماشا کنیم، اطلاعاتی که در حوزه مسائل فضای مجازی ارائه می‌کنند قدری سوال‌برانگیز است. بااین‌حال توجه به محتوای روز و طبق نیاز مخاطبان، می‌تواند نقش پیشگیری داشته باشد.

روزنامه جام جم