شکست «برقی» آمریکا در عراق

در اینجا نگاهی به وضعیت تولید برق در عربستان می‌اندازیم تا مشخص شود این کشور توانایی صادرات برق به عراق را دارد یا خیر. طبق آخرین آماری که اعلام شده ایران سالانه ۱۲۰۰ مگاوات برق به عراق صادر می‌کند، اما در زمان کمبود این میزان کاهش می‌یابد. در بین کشور‌هایی که ایران به آن‌ها برق صادر می‌کند، عراق بیشترین میزان را با عدد ۱۲۰۰ مگاوات دارد، همچنین ایران به پاکستان ۱۲۰ مگاوات و به افغانستان ۸۰ مگاوات برق صادر می‌کند همچنین ایران به ارمنستان گاز صادر و از آن برق دریافت می‌کند. کشور ما به علت قرارگیری در کریدور شمال ــ جنوب می‌تواند به قاب انرژی در دنیا تبدیل شود که باید برای آن برنامه‌ریزی کرد. علاوه بر برنامه‌ریزی باید مصرف داخلی را بهینه کرد تا با احداث خطوط انتقال شبکه برق، بتوانیم برق را به سایر کشور‌ها هم صادر کنیم.

عراق زیرساخت‌های نیروگاهی به‌روزی ندارد و همیشه دچار کمبود برق است. اگر به این کشور سفر کرده باشید متوجه شبکه‌های انتقال برق قدیمی آن خواهید شد که نشان می‌دهد پایداری لازم را ندارد. اوایل دهه ۹۰ عراق به‌دنبال نیروگاه‌سازی رفت، اما خوراک نیروگاه نداشت، از این‌رو با ایران قراردادی امضا کرد که ایران در سقف قرارداد متعهد شد ۶۰متر‌مکعب تحویل دهد که به طور متوسط این نرخ بین ۳۰ تا ۵۰ متر‌مکعب بود. این موضوع نشان می‌دهد برق عراق به ایران وابستگی دارد. زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا شد تصمیم گرفت زیرساختی را فراهم کند که صادرات برق عربستان به عراق افزایش یابد تا این کشور در تحریم‌ها موفقیت بیشتری کسب کند، حتی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا هم که اخیرا به خاورمیانه سفر داشته و با مقامات سعودی دیدار کرده این موضوع را مطرح کرده است، اما نکته اینجاست مصرف برق در عربستان هم آن‌قدر بالاست که توانایی صادرات برق را ندارد. برای تولید برق به دو ماده نیاز است. یا باید گاز در اختیار داشت که بتوان برق تولید کرد یا نفت کوره. عربستان سعودی پالایشگاه‌های پیشرفته‌ای دارد و از آنجا که نفت کوره ماده‌ای نیست که خریدار زیادی داشته باشد مجبور به واردات این کالا از روسیه شده که نسبت به سال گذشته میلادی افزایش دوبرابری را نشان می‌دهد.

پیک مصرف برق در عراق و عربستان، تابستان است و با توجه به این‌که عربستان علاقه زیادی به نفوذ در عراق از طریق اقتصاد برق دارد، اما امکان این کار را ندارد. به این دلیل که خود در تابستان با پیک مصرف مواجه است. طی روز‌های گذشته اعلام می‌شد ایران در حال از دست دادن بازار صادرات برق خود در عراق است. اخباری با این مضمون «عربستان سعودی و عراق گزارش اجرایی اصول توافق‌نامه اتصال برق بین دو کشور را امضا کردند که تفاهم‌نامه امضا شده در ابتدای سال ۲۰۲۲ را اجرا می‌کند. این اتصال الکتریکی از عرار در شمال عربستان سعودی به یوسفیه در نزدیکی بغداد وصل خواهد شد و دارای ظرفیت ۱۰۰۰ مگاوات و ولتاژ ۴۰۰ کیلوولت و طول ۴۳۵ کیلومتر است. کار ساخت‌و‌ساز حدود ۲۴ ماه با ظرفیت کل انتقال ۱۸۰۰ مگاوات طول خواهد کشید.» در رسانه‌های مختلف دیده شد تا این‌که دیروز سخنگوی وزارت برق عراق اعلام کرد: براساس توافق جدیدی که میان ایران و عراق امضا شده، ایران در زمان توانایی شبکه، در مدت پنج سال ۴۰۰ مگا‌وات برق به عراق صادر خواهد کرد. احمد موسی، سخنگوی وزارت‌برق عراق توضیحاتی درخصوص جزئیات توافق راهبردی ایران و عراق در زمینه انرژی ارائه داد و گفت که این توافق دو هدف را محقق می‌کند؛ یکی واردات برق و دیگری بهبود کیفیت برق توزیعی است. وی تاکید کرد که توافقی پنج‌ساله با ایران در این زمینه امضا شد و ایران در این مدت ۴۰۰‌مگا‌وات برق به عراق صادر خواهد کرد. احد موسی گفت: این توافق بعد از پرداخت بدهی گازی به ایران و همچنین موافقت دولت امضا شد و هدف تنها واردات ۴۰۰ مگا‌وات برق نیست بلکه هدف دیگر بهبود کیفیت برق توزیعی و تامین برق مصرفی عراق است. سخنگوی وزارت برق عراق خاطرنشان کرد که این توافق براساس پرداخت هزینه و همچنین براساس نیاز عراق است. پیش از این عادل کریم، سرپرست وزارت برق عراق در اظهاراتی با اشاره به افزایش تولید برق در این کشور گفت با توجه به توافقات انجام شده با وزیر نیروی ایران، انتظار می‌رود که روند صادرات گاز ایران به عراق بهتر شود.

ظرفیت مازاد کمی برای عربستان و دیگران برای افزایش تولید در کوتاه‌مدت وجود دارد. عربستان سعودی همچنین همکاری خود را با روسیه در اتحاد تولیدکنندگان جهانی موسوم به اوپک‌پلاس حفظ کرده است. این دو رهبر بالفعل تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک در آن گروه هستند. داده‌های به‌دست آمده توسط رویترز از طریق ردیابی کشتی Refinitiv Eikon نشان می‌دهد که عربستان سعودی در آوریل تا ژوئن سال جاری ۶۴۷۰۰۰ تن (۴۸۰۰۰ بشکه در روز) نفت کوره از روسیه از طریق بنادر روسیه و استونی وارد کرده است.

این میزان در مدت مشابه سال قبل ۳۲۰۰۰۰ تن بود. برای کل سال ۲۰۲۱، عربستان سعودی ۱.۰۵میلیون تن نفت کوره از روسیه وارد کرده است. وزارت انرژی عربستان سعودی و روسیه از اظهارنظر درباره افزایش واردات خودداری کردند.

منبع: روزنامه جام جم