قشلاق نخبه ها در تلویزیون

عشایری از خطه آذربایجان و خراسان
بابک بهداد از جمله مستندسازانی است که برای کارش ارزش زیادی قائل است، به همین دلیل امکان ندارد بدون تحقیق و پژوهش مستندی تهیه کند. به همین دلیل وقتی سعید نبی پیشنهاد ساخت مجموعه مستندی درباره عشایر کارآفرین و نخبه را به او داد، از این موضوع استقبال کرد، زیرا او در یکی از ساخته هایش به نام مستند بازگشت، زندگی روستاییانی را روایت کرده بود که کارآفرین بودند، به همین دلیل با موضوعی که نبی به او پیشنهاد داده بود، بیگانه نبود. وقتی نبی عشایر را به او معرفی کرد، بهداد تحقیقات میدانی‌اش را درباره آنها آغاز کرد. بعد از صحبت با آنها عشایری از خطه خراسان و آذربایجان شرقی را انتخاب و شروع به کار کرد. البته پیدا کردن عشایر نخبه چندان کار راحتی نبود و باید به سازمان امور عشایری و صندوق کارآفرینان مراجعه می‌کردند و بعد افراد مورد بررسی قرار می‌گرفتند که کدام یک از آنها نخبه‌تر از بقیه بود و افراد بسیاری را ساماندهی کردند.

ترس از دوربین!
طبیعی است هر کس می‌خواهد جلو دوربین حاضر شود در ابتدا برایش سخت و دشوار است، حتی ممکن است به من من کردن بیفتد. از آنجایی که بهداد مستندهایی را با حضور افراد عادی جامعه ساخته، می‌داند در این مواقع باید چه کار کند. وی در این باره می‌گوید: قبل از آنکه به محل زندگی شان بروم با آنها تلفنی صحبت می‌کردم و از آنها می‌خواستم عکس و فیلم از خودشان در واتس آپ و... بفرستند و بعد تحقیقات بعدی را شروع می‌کردم. بعد از نهایی شدن فردی که باید روایتگر زندگی او می‌شدیم با یک گروه سبک به سراغش می‌رفتم. یعنی من به همراه یک فیلمبردار و یک صدابردار. همین باعث می‌شد که ترس فرد کمی کاهش پیدا کند و بعد از آن دو تا سه روز با او زندگی می‌کردم، پیاده راه می‌رفتم و همسو می‌شدم تا بتوانم به او کمک کنم تا دیگر برای صحبت کردن جلو دوربین ترس نداشته باشد. همه این کارها برای مستندسازی که می‌خواهد روایتگر زندگی افراد عادی جامعه باشد، لازم است و باید بداند چطور فضای حاکم را صمیمی کند تا دچار مشکل نشود. در واقع صمیمیت حلال مشکلات است و همین اقدامات باعث شد تا عشایری که به سراغ شان رفته ایم با تجهیزات فیلمبرداری خو بگیرند و راحت جلو دوربین حاضر شوند.

از روستای تراکمه تا بجنورد
بابک بهداد در مستند ایل من سری به روستای تراکمه زده است. او در این روستا روایتگر زندگی مردی است که اجدادش در کار بافت گلیم بودند و او هم پیشه آنها را ادامه داده است. این فرد نه تنها گلیم‌های خاصی می‌بافد، بلکه کارآفرینی کرده و نوع بافت گلیم‌های خاص‌اش را به دیگر روستایی‌ها آموزش داده و باعث کارآفرینی شده است و افراد تحت تکفلش را نه تنها حقوق می‌دهد، بلکه بیمه هم کرده است. این کارگردان همچنین به سراغ زنی رفته که گلیم کردی می‌بافد و نه تنها آموزشگاهی برای یادگیری آن در میان زنان راه اندازی کرده، بلکه این گلیم را ثبت یونسکو هم کرده است. همچنین نقوش این گلیم را از دوران قاجار بازنگری کرده است. بهداد از سوی دیگر به سراغ بانویی از خطه بجنورد رفته که کارش دوختن لباس‌های بومی است. او هم این هنرش را در منطقه توسعه داده و خیاط‌های ماهری هم تربیت کرده و باعث کارآفرینی شده است.

تولید ثروت به سبک عشایر
سعید نبی از مستندسازان حرفه‌ای است که تا به امروز با ساخت مستندهای متفاوت توانسته جوایز متفاوتی را درو کند. او به حرفه‌اش به هیچ وجه نگاه شغلی نداشته و همین باعث شده به سراغ موضوعات بکر برود تا مخاطبان هم با تماشای کارهای او صاحب دانش بسیاری هم شود. او تهیه کننده مجموعه مستند ایل من است و در کنار تهیه کنندگی، کارگردانی سه قسمت از این مجموعه را انجام داده است. وی درباره این مستند می‌گوید: «ایل من» به قصه زندگی عشایر نخبه‌ای که با شیوه‌های نوین تجارت به تولید ثروت در کشور رسیده‌اند، پرداخته است.
وی ادامه می‌دهد: ساخت مستندی درباره کارآفرینان عشایر را سال 95 مدیر شبکه مستند به من ارائه کرد. سال 96 کار را آغاز کردیم. البته این مجموعه قرار بود در
26 قسمت تولید شود و ما فصل اول آن را در شش قسمت آغاز کردیم. اما همانطور که می‌دانید ساخت مستند نیازمند تحقیقات است و بدون تحقیق و پژوهش امکان پذیر نیست. به همین دلیل ما برای پیدا کردن عشایر و تحقیق درباره آنها زمان زیادی گذاشتیم. مجموعه ایل من به مخاطبان اطلاعات خوبی درباره عشایر می‌دهد که با بهره بردن از هوش و ذکاوت به کجا رسیده‌اند.

قصه زندگی بانوی بی سواد
یکی از قسمت‌های مجموعه مستند ایل من با عنوان بی‌بی گلنار به قصه زندگی بانوی بختیاری در چهارمحال و بختیاری پرداخته است. بانوی بی‌سوادی که توانسته برای بیش از 1800 نفر به صورت مستقیم کار ایجاد کند. وی که به تکنیک خاصی در دست بافته‌های تابلوی فرش دست یافته به صورت رایگان این تکنیک را به زنان بختیاری آموزش می‌دهد تا برای آنان بازار کار ایجاد شود. همچنین برای یکی دیگر از قسمت‌ها به سراغ آقایی رفتیم که صنعت بوم گردی را به ایل خودش آورده است. او به سبک خاصی میزبان توریست خارجی است و به کسانی که به شکل اکو تور آمده‌اند، کمک می‌کند که چند روزی زندگی عشایری را تجربه کنند. همچنین در یکی از قسمت‌های دیگر سراغ بانویی عشایری رفتیم که فوق لیسانس دارد و معلم است و او هم خدمات ارزنده‌ای انجام داده است. امیدوارم مخاطبان از تماشای مستند ایل من لذت ببرند.

فاطمه عودباشی

رسانه