یارانه چه کسانی قطع می‌شود؟

قطع یارانه اقشار پردرآمد، سریال تکراری اما نیمه‌تمامی است که در چند سال گذشته بین دولت و مجلس مطرح بوده اما نهایتا کسری بودجه در سال جاری، دولت را به اجرای این حکم قانونی، مجاب کرده است. با این‌که پیش از این، معیارهای شناسایی اقشار پردرآمد اعلام نشده بود، اکنون دولت چند معیار در این زمینه اعلام کرده است.
علاوه بر معیارهایی همچون سفر خارجی، ارزش خودروی خانوار، ارزش تعداد املاک اعضای خانوار و افراد دارای مشاغل پردرآمد، اکنون دولت معیارهای ریالی شناسایی پولدارها برای حذف یارانه آنها را اعلام کرده است. دولت به جای درآمد خانوار، معیار میزان هزینه ماهانه را ملاک قرار داده است.
بر این اساس، متوسط هزینه‌کرد خانوار در چهار ماه ابتدای سال ۹۸ به عنوان معیاری برای شناسایی پولدارها در دستور کار قرار گرفته است به طوری که برای خانوار تک‌نفره حداقل هزینه کرد ماهانه چهار میلیون تومان، خانوار دونفره پنج میلیون تومان، سه‌نفره 5/6 میلیون تومان، چهارنفره 5/7 میلیون تومان و پنج‌نفره 5/8 میلیون تومان لحاظ شده و برای خانوار شش نفره و بیشتر به ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان نسبت به خانواده پنج‌نفره افزایش می‌یابد.
با این‌که معیارهای اعلامی دولت، درست به نظر می‌رسد اما گویا در شناسایی پولدارها همچنان ایراداتی وجود دارد به طوری که اعتراض مردم و برخی نمایندگان مجلس را به دنبال داشته است.
حکم قانونی حذف یارانه‌ها چیست؟
در جزء تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۹۸ دولت مکلف شده است که با استفاده از همه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار، نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌بگیران اقدام کند.
بنابراین، برای اجرای تکلیف قانون بودجه ۱۳۹۸ آیین‌نامه مربوط جهت حذف دهک‌های بالای درآمدی از فهرست یارانه‌بگیران در تیرماه امسال در هیأت دولت تصویب و مقرر شد بعد از اعلام نظر نهایی وزارتخانه‌های کار و ارتباطات و همچنین سازمان برنامه و بودجه به عنوان مسئولان شناسایی دهک‌های بالا، غربالگری از پایان شهریور آغاز شود.
در سیزدهم شهریور ۹۸ محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: سقف درآمدی معینی برای حذف یارانه وجود ندارد و نشان تمکن در سه دهک بالا میزان مصرف خانوارها خواهد بود؛ در واقع آن دسته از خانواده‌هایی که میزان مصرفشان از حد معین بالاتر است، مشمول حذف یارانه می‌شوند. همچنین علی ربیعی، سخنگوی دولت در ۲۵شهریور ۱۳۹۸ درباره مبنای شناسایی و حذف گروه‌های پردرآمد تأکید کرد: خانوارهای ایرانی بر اساس تمامی اطلاعات ثبتی مانند مسافرت‌های خارجی، خودروهایی که فرد دارد، نوع شغل، کارفرما بودن و تعداد پرسنل، معاملات انجام شده، دارایی‌های مختلف و کلیه اطلاعاتی که روی کد ملی فرد ثبت شده دهک‌بندی شده‌اند.
همچنین علی ربیعی، سخنگوی دولت در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ با تأکید بر این‌که حذف یارانه‌بگیران از مهرماه آغاز خواهد شد گفت: در مرحله اول در مهرماه چند صدک از دهک‌های بالا حذف می‌شوند که ممکن است هفتصد تا هشتصد هزار نفر را در برگیرد که البته امکان اعتراض و پاسخگویی به اعتراض هم برای آنان محفوظ است.
مخالفت مجلس با حذف فله‌ای یارانه‌بگیران
با این‌که دولت معتقد است بر مبنای قانون بودجه اقدام به حذف یارانه پردرآمدها کرده، برخی نمایندگان مجلس اعتقاد دیگری دارند. رحیم زارع، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره گفت: دولت سازوکار و بانک اطلاعاتی ضعیفی برای حذف یارانه دهک‌های پردرآمد جامعه داشته و به جای این دهک‌ها در روزهای اخیر، یارانه قشرهای ضعیف را که حتی باید یارانه آنها اضافه شود، قطع کرده است.
در همین حال در روزهای اخیر در برخی شهرستان‌ها شماری از مردم که یارانه شهریورشان قطع شده، در مقابل فرمانداری‌ها تجمع کردند.
جبار کوچکی‌نژاد، نماینده رشت در مجلس و رئیس کمیته تحقیق و تفحص از سازمان هدفمندی یارانه‌ها هم از ورود مجلس در نخستین جلسه آینده خود به موضوع حذف یارانه دهک‌های نیازمند جامعه خبر داد. وی بیان کرد: این اقدام عملی کاملاً غیرقانونی است و انتظار داریم دولت سریعاً موضع خود را در این رابطه تغییر دهد.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تأکید بر این‌که دولت قانون را برعکس اجرا کرده و به جای افراد ثروتمند یارانه افراد محروم و صددرصد نیازمند را حذف کرده است تصریح کرد: امروز در همین شهر رشت به هر جا برای سرکشی به امور می‌رفتم مورد اعتراض شدید افرادی که یارانه آنها به اشتباه قطع شده، قرار گرفتم.
وی از جمله افرادی را که یارانه آنها توسط دولت قطع شده، مددجویان تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی، قشر کارگر و کارمند ساده اعلام کرد و افزود: به اعتقاد بنده این اقدام دولت با توجه به اطلاعات امروزی که در دست است توسط افراد ضدانقلاب و مغرضی انجام شده است که به یک شکلی می‌خواهند بین مردم و نظام دیوار ایجاد کنند.
محمدحسین قربانی، نماینده آستانه‌اشرفیه هم با انتقاد از عملکرد ضعیف وزارت کار و رفاه اجتماعی در خصوص حذف یارانه‌ها گفت: به دلیل عملکرد ناقص و اطلاعات نادرست وزارت کار در حذف یارانه‌ها، شاهد حذف یارانه افراد کم‌درآمد بودیم که جامعه را با مشکلاتی مواجه کرده است. عضو مجمع نمایندگان استان گیلان با اذعان به این‌که دولت هنوز آمار کافی در خصوص پایش یارانه‌ها را در اختیار ندارد، تصریح کرد: بسیاری از افرادی که در چند روز گذشته یارانه آنها حذف‌شده، تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد بوده و باعث اعتراض مردم شده که این امر به دلیل نبود اطلاعات و آمار کافی دولت در خصوص پایش یارانه‌هاست.
قربانی با اشاره به معرفی سامانه برای حل مشکل حذف یارانه افراد با درآمد متوسط و پایین تصریح کرد: سامانه‌ای که دولت برای حل مشکل اعلام کرده خوب است ولی تمام مشکلات را حل نمی‌کند لذا از دولت درخواست دارم با محوریت وزارت کشور، سازمان ثبت‌احوال و اسناد در مراکز استان و شهرستان‌ها یک سامانه جامع را برای تعیین افراد با دهک‌های بالا و افراد با درآمد متوسط و کم مشخص کند تا دیگر شاهد این‌گونه اتفاقات نباشیم.
منابع «حذف یارانه» افراد متمکن کجا خرج می‌شود؟
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابلاغ دستور اختصاص منابع حاصل از حذف یارانه افراد متمکن برای اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان خبر داد. محمد شریعتمداری به برگزاری اولین جلسه کمیته هماهنگی و نظارت بر اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان اشاره کرد و گفت: عالی‌ترین جلسه نظارتی برای رسیدگی به عملکرد مجریان ‫قانون جامع حمایت از حقوق معلولان‬ به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد. اختصاص منابع حاصل از حذف هر مقدار ‫یارانه‬ افراد متمکن به اجرای قانون حمایت از حقوق ‫معلولان‬ خبر مهم و خوب این جلسه بود که به دستور دکتر جهانگیری ابلاغ شد.

یارانه اقشار کم درآمد به اشتباه حذف شده است
حسین میرزایی، سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۸ درباره معیار حذف یارانه دهک‌های پردرآمد جامعه به خبرنگار جام‌جم توضیح داد: غیر از شاخص‌های اولیه ای که در اختیار داشتیم موارد دیگری را به آن اضافه کردیم و تصمیم بر این شد تا هزینه، به جای درآمد معیار حذف یارانه قرار بگیرد.
وی با بیان این‌که احصای درآمد افراد کار بسیار سختی است افزود: غیر از برداشت نقدی و کارت به کارت، مجموع تراکنش‌های خرید و خرید اینترنتی معیار محاسبه هزینه خانوار است و اگر اعداد آن از سقفی که اعلام شده فراتر برود در بخش بررسی برای حذف یارانه قرار می‌گیرند.
میرزایی تاکید کرد: برای یک خانوار یک نفره حداقل هزینه ماهانه چهار میلیون تومان را در نظر گرفته‌ایم که در مرکز آمار و بانک مرکزی این اعداد پایین‌تر بود. اگر هزینه متوسط خانواری پایین‌تر از ارقام اعلامی باشد یارانه آنها دوباره برقرار خواهد شد و معوقات هم واریز می‌شود.
سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۸ تصریح کرد: نظر به افزایش قابل توجه اجاره بهای منازل مسکونی هزینه‌های اجاره بها به عنوان هزینه کرد خانوار در نظر گرفته نشده است. افرادی که در مناطق مرفه نشین اجاره نشین هستند از این بخش استثنا بوده وعلاوه بر محاسبه اجاره بهای آنها در فهرست هزینه خانوار، در فهرست بررسی حذف یارانه قرار می‌گیرند.
میرزایی با بیان این‌که شاخص‌های زیادی برای حذف یارانه دهک‌های پردرآمد داریم گفت: تنها یارانه کسانی از لیست یارانه‌بگیران حذف شده که پیامک حذف برای آنها ارسال شده است. به دلیل بروز اختلال در سامانه سازمان هدفمندی یارانه‌ها، یارانه نقدی برخی سرپرستان خانوار واریز نشده که در روز گذشته تماس‌های زیادی به شماره 0216369 (سامانه متعلق به ستاد اجرایی تبصره 14 قانون بودجه 98) گرفته شد اما 80درصد آنها حذف نشده بودند که به‌زودی این مشکل برطرف می‌شود.
وی اضافه کرد: حدود 37 هزار و 409 نفر مورد بررسی قرار گرفتند که مشخص شد ارزش خودروی آنها بین 200 تا 500 میلیون تومان است. همچنین 15 هزار و 745 نفر ارزش خودروهایشان در خانواده از 500 میلیون تومان بیشتر است.