موریس ژار کار را تمام کرد

تا قبل از این آهنگ هم کاری با این موضوع داشتید؟
در دهه 70 یک کار با مرکز موسیقی صدا و سیما انجام دادم هر چند آن کار هم با حال و هوای آن روزهایم کار قابل قبولی است، اما به پختگی قطعه «حضرت باران» نبود. البته که آن کار هم معیارهای یک کار آیینی خوب را داشت ضمن این‌که آن کار با تنبور اجرا شده و در زمانه خودش کار مناسبی بود.
ملودی و ریتم عربی بود، اصراری در این کار داشتید؟‌
ملودی از الحانی وام گرفته که می‌تواند نشانه سرزمین وحی را داشته باشد. نه به این مفهوم که این ملودی اقتباس شده باشد و صد در صد ساخته خودم است اما تلاش کردم رنگ و لهجه سرزمین مادری پیامبر اکرم که شبه جزیره عربستان هست را در خودش داشته باشد. در تنظیم این کار هم این اصرار را تکرار کردم. هر چند شعر هم در این اصرار نقش داشت چرا که در اواسط شعر شاهد کلام عربی هستیم که این هم از ابتکارات استاد علی معلم بود.
الان حدود ده سال از تولید این قطعه گذشته است، با گذشت این سال‌ها همچنان این کار به نظرتان شنیدنی است؟
بله. به نظرم این کار شامل یک استاندارد لازم برای مانا شدن بود. یعنی برای ساخت و تنظیم هم وسواس زیادی خرج شد هم تامل بسیاری برای رسیدن به همان استاندارد صرف شد و همین است که حتی با گذشت این سال‌ها به نظرم اثری است قابل شنیدن. نه که صرفا قصد تعریف داشته باشم اما به لحاظ تکنیک‌های موسیقایی هم این اثر بعد از گذشت این سال‌ها حرف برای گفتن دارد.
با این‌که در جامعه‌ای مذهبی زندگی می‌کنیم کار موسیقی در این حوزه به نظر مشکل است،اگر این گزاره مورد تایید شما هم هست دلیل را چه می‌دانید؟
یکی از دلایل تقدس موضوع است. چرا که به همین دلیل توقعات بالا می‌رود به این مفهوم که باید کلام و خوانش و ملودی در حد اعلا باشد. باید همه چیز در حد استاندارد بالایی قرار بگیرد و همخوانی داشته باشد. یک قسمت سوال شما را بیشتر قبول دارم چرا که من هم معتقدم کار کردن در این حوزه خیلی سخت است. کار در این حوزه نسبت به اثری عاشقانه قطعا کار بیشتری طلب می‌کند. فارغ از مخاطب از طرف دیگر شان پیامبر اکرم آنقدر والا هست که ناخودآگاه خود هنرمند را دچار وسواس ‌کند. از طرف دیگر کار فاخر و با عظمت و پرشکوه هم دچار این مشکل می‌شود که نمی‌تواند مخاطب عادی و معمولی موسیقی را دچار خودش کند.
از آثار ساخته شده در رابطه با پیامبر اکرم اثری بوده است که در خاطر شما بماند؟‌
به نظرم موریس ژار در موسیقی متن فیلم محمد(ص) ساخته مصطفی عقاد کار را به نوعی تمام کرده است. در بین هنرمندانی ایرانی هم به نظرم قطعه وحدت با صدای فرهاد مهراد یکی از آثار دلنشین این حوزه است آن هم در سال‌های اول انقلاب که پرداختن به این موضوعات جسارت بیشتری طلب می‌کرد.

میثم اسماعیلی

فرهنگ و هنر