حمله خرچنگ ها به مازندران!

اگرچه مؤلفه‌هایی مانند پیشگیری، غربالگری و تشخیص زودهنگام، نقش مهمی در درمان انواع سرطان‌ها دارد، اما با توجه به تنوع عوامل ایجادکننده، تاخیر در مراحل تشخیص و طولانی بودن دوره درمان و هزینه‌های سنگین پزشکی، به‌نظر می‌رسد تاکنون موفقیت چندانی در کاهش آمار این بیماری‌ها در کشور به دست نیامده است. چندی پیش رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفت‌وگو با ایسناگفته بود: طبق مطالعات انجام شده در دانشگاه در دو دهه اخیر، میزان ابتلا به سرطان معده که رایج‌ترین سرطان دستگاه گوارش و کشنده‌ترین نوع آن در مازندران است، رو به کاهش بوده و بر میزان بروز سرطان‌های روده بزرگ که قابل علاج‌ترین سرطان این دستگاه به شمار می‌رود، افزوده شده است.
مقصر اصلی، چاقی و کم‌تحرکی
خوشبختانه بیش از 50 درصد از بروز انواع سرطان با تغییر رفتارهای زندگی قابل پیشگیری و درمان است. اضافه وزن و چاقی، کم‌تحرکی، غذاهای حجیم، چرب و سرخ‌کردنی، مصرف سیگار و الکل و عوامل وراثتی از مهم‌ترین فاکتورهای ابتلا به سرطان معده هستند. به این موارد باید عوامل محیطی شامل آلاینده‌ها، مواد صنعتی، شیمیایی و فاضلاب‌ها و ورود آنها به آب‌های سطحی مازندران، استفاده از سموم و کودهای شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی و دامی را نیز افزود که در بروز انواع سرطان‌های گوارشی بسیار موثرند. طبق آمار اعلام شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران نزدیک به دو‌سوم از جمعیت این استان اضافه وزن دارند. یعنی 7/61 درصد زنان و 47 درصد مردان مازندرانی چاق هستند. چاقی به‌عنوان یکی از ریزفاکتورهای ابتلا به سرطان دستگاه گوارش نتیجه برهم خوردن تعادل میان انرژی دریافتی و تحرک است که بر این اساس 98 درصد زنان و 92 درصد مردان مازندرانی کم‌تحرکند. از آنجا که میانگین این آمار در کشور 3/96درصد در زنان و 3/87 درصد در مردان است، می‌توان گفت ساکنان استان مازندران رتبه یکم چاقی را در کشور به خود اختصاص داده‌اند.
تلاش‌های پیشگیرانه
رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه مازندران از اجرای طرح پایش بیماری‌های گوارشی (سلیاک و التهاب روده) در استان خبر داده و گفته است: همسو با طرح ملی دانشگاه علوم پزشکی ایران این طرح از سه سال قبل آغاز شده که با شناسایی و انجام کارهای درمانی به موقع می‌توان از ابتلا به سرطان جلوگیری کرد.
دکتر حافظ فاخری افزود: با هماهنگی‌های صورت‌گرفته توسط پزشکان مازندران، افرادی که مبتلا به این بیماری‌ها هستند به سیستم ثبت بیماری‌های گوارشی مستقر در مرکز تحقیقات بیماری‌های کبد و گوارش علوم پزشکی مازندران معرفی می‌شوند تا برای دریافت خدمات پزشکی موثرتر در فهرست سامانه اطلاعاتی دانشگاه قرار بگیرند.
مسؤول واحد ثبت بیماری سرطان در دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز اظهارکرد: سامانه ثبت بیماران سرطانی از ابتدای سال 95 به منظور ثبت دقیق آمار و مشخصات بیماران سرطانی در دانشگاه علوم پزشکی مازندران راه‌اندازی شد.
مجید یعقوبی با بیان این‌که به دستور وزارت بهداشت آمار مورد نظر در 12 استان کشور از جمله مازندران به صورت دقیق و علمی در حال انجام و بررسی است، افزود: این گزارش‌ها به عنوان مبنای دقیق علمی و تحقیقاتی برای متخصصان و با هدف ریشه‌یابی و چاره‌اندیشی درمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
وی یادآور شد: نتایج به دست آمده در طرح ثبت سرطان مازندران نشان می‌دهد سرطان‌های سینه، معده، روده، خون و ریه پنج بیماری سرطانی نخست در مازندران هستند که بیشترین موارد ابتلا مربوط به سنین بالای 40 سال را به خود اختصاص می‌دهند.
سرطان، یک بیماری چند عاملی
دکتر پیمان گوران اوریمی، فوق تخصص گوارش و کبد در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: با تجربه‌ای که از خدمت در استان اردبیل و منطقه ترکمن صحرا کسب کرده‌ام، می‌توانم بگویم آمار بیماری‌های گوارشی در این دو ناحیه بسیار بیشتر از مازندران است. گرچه شایعاتی مبنی بر سرطان‌خیز بودن اقلیم و آب و خاک مازندران میان مردم شنیده می‌شود، تاکنون اسناد معتبری برای اثبات این ادعا ارائه نشده است و به نظر می‌رسد عوامل وراثتی مهم‌ترین شاخص در این زمینه باشد. این پزشک قائم‌شهری که سابقه چند سال خدمت در مراکز درمانی خصوصی و دولتی مازندران را دارد در خصوص جغرافیای ابتلا به بیماری‌های گوارشی در کشور می‌گوید: با نگاه به نقشه پراکنش مبتلایان به سرطان مری در غرب آسیا می‌بینیم کمربند سرطان مری از کشور ترکیه آغاز و بعد از عبور از روسیه و همسایه‌های شمالی از استان‌های شمال کشور عبور می‌کند و از آنجا به کشورهای جنوب شرقی آسیا از جمله چین و هندوستان منتهی می‌شود.
علائم هشداردهنده سرطان را بشناسید
دکتر گوران با تاکید بر این‌که سرطان دستگاه گوارش یک بیماری چند عاملی است، افزود: خوشبختانه با بالارفتن آگاهی مردم و حساسیت نسبت به علائم هشدار‌دهنده و ارتقای تجهیزات تشخیص پزشکی در مراکز درمانی، درصد زیادی از ضایعات پیش‌سرطانی در دستگاه گوارش به موقع تشخیص داده شده و مورد درمان قرار می‌گیرند. همین موضوع آمار مرگ‌ومیر ناشی از سرطان‌های دستگاه گوارش را به شدت پایین آورده است.
وی با اشاره به این‌که بیماران ما برای تشخیص و درمان نیازی به مراجعه به پایتخت ندارند، افزود: مهم‌ترین هدف یک مرکز درمانی و تیم پزشکی مستقر در آن، ایجاد اعتماد در بیماران است و پزشک خانواده به عنوان یک سیستم ارجاع‌دهنده، مطمئن‌ترین راه برای تشخیص درست مسیر درمان و مراجعه به پزشکان متخصص است. به این ترتیب وقت بیمار تلف نمی‌شود و زمان ویزیت بیماران در درمانگاه‌ها و مراکز درمانی دولتی به زمـــان استــــاندارد نـــزدیک‌تر می‌شود.

مهتاب مظفری سوادکوهی

جام‌جم