بهلول تلویزیون ؛ صدای گویای جنوب

عسل تلخ طنز

او در روزهایی که بحران آلودگی هوا و ورود ریزگردها به کشور، زندگی اهالی جنوب را مختل کرده بود و به سلامت‌شان لطمه می‌زد، با زدن یک ماسک بر صورت در خندوانه حضور پیدا کرد و با زبانی طنز خطاب به جوان گفت: «تعجب می‌کنم شما چطور می‌توانید بدون ماسک تنفس کنید. سختتان نیست؟ ریه‌تان خس‌خس نمی‌کند؟» او بعد ادامه داد: «الان بسیاری از رفقای من در جنوب دارند در هوای گرد و خاک نفس می‌کشند. آنجا هوا آن‌قدر خوب است که حتی یک متر جلوتر را نمی‌توانی ببینی... هوای آنجا آن‌قدر خاک دارد که اصلا در هوا کشاورزی می‌کنیم... مردم جنوب به جای شش، خاک‌شش دارند...» جناب‌خان سال گذشته هم در حضور افتخاری که به عنوان مهمان در ویژه‌برنامه عید «نود» داشت، صحبت‌هایی بیان کرد که تاثیرگذاریشان، حتی اشک عادل فردوسی‌پور را هم درآورد. او در قالب مونولوگی سوزناک گفت: «شهرهای خطه جنوب کشور نباید در لیگ برتر تیم داشته باشند؟ مردم آنجا آرزو ندارند؟ عادل، به خدا در آبادان آدم‌هایی بودند که شب می‌خوابیدند و صبح بیدار می‌شدند می‌دیدند توپ افتاده روی سقف خانه‌شان... متوجه شدیم که باید یک ارتش را دریبل کنیم. سال‌هاست غباری در جنوب کشور ایجاد شده و هنوز نخوابیده است. وقتی می‌خواهی فوتبال بازی کنی، اصلا یارت را نمی‌بینی که به او پاس بدهی... باید با ماسک توی زمین برویم... آخی...»

فوتبال با زبان جنوب

تابستان امسال با تب فوتبال و جام‌جهانی است. تبی که البته هنوز هم نخوابیده و با نزدیک‌تر شدن همراه به مراحل پایانی مسابقات، داغ‌تر و جذاب‌تر دنبال می‌شود. این دوره از جام‌جهانی با توجه به حضور ایران در جمع رقیبانی سرسخت، اهمیتی ویژه هم داشت و لزوم روحیه‌دهی مشترک تمام مردم را می‌طلبید. جناب‌خان با همراهی برنامه خندوانه، کلیپی فوتبالی تهیه کرد و در آن با لهجه همیشه خاص خود، استفاده از ساز و آواز جنوبی و نیز لوکیشن آن که در جنوب کشور بود، آواز خواند و حتی از قول آبادانی‌ها با نیمار و تیم برزیل کل‌کل کرد. این کلیپ هم نه فقط در خندوانه و شبکه نسیم، که در همه شبکه‌های تلویزیونی بارها دیده شد.

صدایی که رساتر شنیده شد

جناب‌خان تاکنون زیاد از زبان مردم خونگرم جنوب کشور حرف زده و مشکلاتشان را با گویش شیرین خود به رشته سخن درآورده است؛ با این حال جدی‌ترین و رسمی‌ترین اقدام او در زمینه طرح این مشکلات را باید در حضوری که یکی دو هفته پیش در همایش منشور رسانه داشت، دانست. حضوری که او را دیگر نه به منزله عروسکی فقط در یک برنامه تلویزیونی، که به نماینده‌ای رسمی برای سخن گفتن از مشکلات جنوب کشور آن هم در حضور مدیران تبدیل کرد. جناب‌خان در همایش منشور رسانه که با حضور مدیر رسانه ملی و دریادار علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی همراه بود، به عنوان مهمان ویژه‌ برنامه حضور پیدا کرد و نکات و انتقادات جسورانه‌ای را به زبان آورد. او خطاب به شمخانی که خود از اهالی خطه جنوب و خوزستان است، گفت: «وا... روا نیست که بعد از این‌همه سال که مردم در آبادان و خرمشهر و اهواز آن‌طور جنگیدند، اکنون هوا نداشته باشند، کار نداشته باشند... الهی شکر که وقتی در خانه‌هایتان شیر آب را باز می‌کنید، از توی آن گِل نمی‌آید... راستی از قیمت دلار و سکه و خانه و ماشین و نان چه خبر؟ قرار نیست برای یک‌بار هم شده کسی بیاید و برای ما کارگرها و معلم‌ها و لبوفروش‌ها توضیحی بدهد تا بالاخره ما هم سر دربیاوریم که در مملکت چه خبر است؟ آقای علی‌عسکری، قرار نیست برای یک‌بار کسی به تلویزیون بیاید و برای ما رک و پوست‌کنده حرف بزند...؟»

روایتی از پسِ صحنه

حضور چهره‌ای عروسکی و تا اندازه‌ای طنز، در همایشی که جمع مدیران و مقامات رسمی کشور در آن حاضر بودند، اتفاق تازه‌ای بود که جناب‌خان برای نخستین بار رقم زد و یک‌بار دیگر، میزان تاثیرگذاری و محبوبیت خود را نشان داد. اما در پشت‌صحنه این اتفاق چه رخ داد و چه عواملی موجب شد جناب‌خان به آن همایش بیاید؟ محمدحسین رنجبران، مدیر روابط عمومی سازمان صدا و سیما اخیرا با اشاره به حضور جناب‌خان در همایش منشور رسانه و حرف‌های تاثیرگذاری که در جمع مدیران زده بود، در پستی در صفحه شخصی خود نوشت: «محمد بحرانی رو از روزی که شناختم، همیشه دغدغه مردم و مشکلات اون‌ها رو داشته. نخستین بار که هنوز جناب‌خانی نبود با هم آشنا شدیم؛ حدود هفت سال پیش در حاشیه تدوین برنامه شناسنامه که با محمد صراف کار می‌کردیم. همیشه به من می‌گفت خداوکیلی از مشکلات مردم از این آقایون بپرس. وقتی بهش گفتم که یه بسته ویژه می‌خوام برای مهمانمون آقای شمخانی، خیلی رک بهم گفت: حسین می‌تونم از مشکلات بگم؟ گفتم اتفاقا می‌خوام با زبان قشنگ خودت از مشکلات بگی؛ بخصوص مشکلات مردم خوزستان و الحق که مثل همیشه سنگ تمام گذاشت.»

محمد بحرانی:

جناب‌خان، خود گویاست

تاثیر ویژه‌ای که محمد بحرانی، صداپیشه جناب‌خان روی شخصیت این عروسک دوست‌داشتنی دارد، نکته پوشیده‌ای نیست. بحرانی که از اهالی شیراز و استان فارس است، ارادتی ویژه به جنوب کشور دارد و با فرهنگ و زبان و گویش و زیست اهالی آن منطقه، از کودکی بخوبی آشناست. بحرانی یک‌بار در گفت‌وگویی با اشاره به استفاده کردنش از همین خاطرات برای ترسیم بهتر شخصیت جناب‌خان گفته بود: «خانه ما در شیراز، در محله‌ای بود که خیلی از کسانی که به خاطر جنگ از خوزستان و کلا جنوب کشور مجبور به مهاجرت شده بودند، در آن‌جا زندگی می‌کردند. همه دوستان من در آن دوران، اکثرا خوزستانی و تک‌وتوکی هم بوشهری یا از سایر شهرهای جنوب ایران بودند. من اصولا با فرهنگ آنها بزرگ شدم؛ یعنی به نظر خودم همان‌قدر که شیرازی هستم، همان‌قدر هم جنوبی هستم و به آنها ارادت دارم.» با این حال این صداپیشه عروسکی در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به جنس دغدغه‌ها و لحن گویای مشکلات جنوب کشور که بر زبان جناب‌خان جاری است و این روزها اهمیتی بیشتر هم پیدا کرده، تاکید کرد: جناب‌خان هر کاری که می‌تواند و از دستش برمی‌آید برای بیان این مشکلات و کمک برای حلشان انجام می‌دهد. جناب‌خان عروسکی مستقل از من است و هر حرفی که من بزنم، حاشیه‌ای است بر کار او. اگر حرفی نمی‌زنم، به این خاطر است که نمی‌خواهم استقلال و هویت این شخصیت در نظر مخاطبان کمرنگ شود.

زهرا غفاری

رسانه