پیشنهادهایی برای خواندن

این رمان تقریبا الان 79 ساله است. جان اشتاین‌بک، این رمان را طی پنج ماه نوشت و نسخه اولیه‌اش 7/2 دلار قیمت داشت. ورود کتاب او ابتدا در بسیاری از کتابخانه‌ها ممنوع بود و در بعضی از نقاط آمریکا هم به طور نمادین سوزانده شد. این رمان هم‌اکنون جزو 40 اثر کلاسیک سده بیستم به‌شمار می‌آید و مجله تایم هم آن را در فهرست صد رمان برتر انگلیسی‌زبان از سال 1923 تا سال 2005 جای داده‌است. آیت‌ا... خامنه‌ای درباره این رمان معروف گفته است: «همین کتاب معروف «خوشه‌های خشم» اثر جان اشتاین بک را بخوانید و ببینید راجع به وضع چپ‌ها و برخورد سردمداران مرکز به اصطلاح دموکراسی با آنها چه نوشته است. من در شرح حال جان اشتاین بک خوانده‌ام در اواخر زندگی‌اش آثاری مغایر با آثار اولیه‌اش نوشته است. یعنی زمانی که همه انتظار داشتند آثاری با همان روح کارهای قدیمی‌اش عرضه کند،‌درست عکس آن عرضه کرده است. بعد معلوم شد کمپانی‌ها دَمَش را دیده‌اند و به او پول داده‌اند که این طور بنویسد. ما خودمان هم از این قبیل داشتیم. این طور نبوده که نداشته باشیم.»

همراه با ژان‌والژان و کوزِت

احتمالا کارتون این کتاب را دیده و در دنیای کودکی و نوجوانی با رنج‌های کوزتِ کوچک همراه شده و اشکی هم ریخته باشید. رمانش را ویکتور هوگو 156 سال قبل نوشته است. هنوز هم جزو آثار مطرح کلاسیک دنیای ادبیات به شمار می‌رود. از آثاری است که در اقتباس سینمایی و انیمیشن و تئاتر هم رکوردهای قابل توجهی برای خودش ثبت کرده است. اصلا یکی از انگیزه‌های یاد گرفتن زبان فرانسوی، شاید همین باشد که این اثر را به زبان اصلی مطالعه کرد. توصیفات آیت‌ا... خامنه‌ای از این رمان و نویسنده آن هم جالب توجه است:‌ «ویکتورهوگو در بینوایان اگر خوانده باشید شرح جنگ‌های ناپلئون را می‌دهد. یعنی بخشی از جنگ‌های ناپلئون را شرح می‌دهد. به اعتقاد من، ویکتور هوگو بهترین صحنه‌ها را در بیان حرف‌های خودش تصویر کرده است. ویکتورهوگو یک حکیم است. ویکتور هوگو یک نویسنده‌ معمولی نیست. واقعا به همان معنایی که ما مسلمانان «حکیم» را استعمال می‌کنیم و به‌کار می‌بریم، یک حکیم است و بهترین حرف‌هایش را در بینوایان زده است. بینوایان هم یک کتاب حکمت است و به اعتقاد من، همه باید بینوایان را بخوانند.»

شیخِ شیرازی

شیخ مصلح‌الدین شیرازی را دیگر باید بشناسید؛ شاعر پرآوازه ایرانی که همه ایرانی‌ها حداقل برای یک بار هم که شده، بعضی حکایت‌ها و سروده‌هایش را در کتاب‌های درسی مدرسه خوانده‌ و شاید حفظ هم کرده باشند. شیخ شیرازی حدود 750 سال قبل در شیراز درگذشت. او تا پیش از نگارش دو اثری که بعدها به دو اثر معیار زبان و ادبیات فارسی تبدیل شدند، شاعر چندان مطرحی نبود. رهبر معظم انقلاب درباره اثر معروف سعدی گفته‌اند: «در باب ادبیات و هنر، سعدی و حافظ، دو گوهر درخشان بر پیشانی زبان فارسی و ادبیات فارسی هستند... این چیزی نیست که کسی بخواهد آن را معرفی کند. سعدی از همان به قول شماها شاعرانه‌ها، عاشقانه‌ها و احساساتی‌ها فراوان دارد. از آن دلتنگی‌‎ها هم زیاد دارد. سعدی را به عنوان حکیم می‌‍شود شناخت... گلستان سعدی قدیمی است. زبان قدیمی دارد اما کسی که آن را بخواند و اهل ادبیات و هنر باشد، از زیبایی آن بهره می‌برد... بوستان یا گلستان این طور سلیس،‌ روان و شیواست. امروز وقتی انسان شعر آن زمان را می‌خواند مثل این است که دو نفر دارند با زبان شیرین فارسی‌امروز با هم حرف می‌زنند.»

آذریزدی، گل کاشته بود

مجموعه‌ هشت جلدی «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» بازسازی کتاب‌های کهن و بعضی قصه‌های قرآنی است. یک بار که مهدی آذریزدی «کلیله و دمنه» را نمونه‌خوانی می‌کرد، به نظرش رسید یکی پیدا شود قصه‌های کتاب را به زبان ساده‌ بازنویسی کند. پنج سال طول کشید تا خودش این کار را بکند. سال 1340 نسخه‌ آماده شده‌ کتاب را با خودش برد اتاق رئیس. مدیر هم بلافاصله سفارش 9 جلد دیگر را داد.
رهبر انقلاب با تمجید از نویسنده این کتاب و درباره آن گفته‌اند: «من خودم را از جهت رسیدگی به فرزندانم، بخشی را مدیون این مرد و کتاب این مرد می‌دانم. آن وقت که کتاب ایشان در آمد، رفتم و آن را تورق کردم. بچه‌های ما داشتند به نزدیکی بلوغ می‌رسیدند.‌ دوره هم دوره طاغوت بود. من دلم می‌خواست چیزی باشد که جوان‌های ما با او هدایت شوند و جاذبه هم داشته باشد. بنده فهرست پیشنهادی کتاب نوشتم بین جوان‌های دانشجو و دانش‌آموزهای سطوح بالای دبیرستان، اما برای بچه‌های کوچک دستمان خالی بود تا این که کتاب ایشان را پیدا کردم. نگاه کردم دیدم این کتاب از دو سه جهت همان چیزی است که من دنبالش می‌گردم.»