انشقاق در 1+5؛ واقعی یا تاکتیکی

در تازه‌ترین این موضعگیری‌ها و در شرایطی که اصرار آمریکایی‌ها برای بازنگری و اصلاح آنچه آنها نواقص برجام می‌خوانند ادامه دارد، وزیر خارجه روسیه اعلام کرد مسکو و پکن مخالف تلاش‌ها برای بازبینی توافق هسته‌ای برجام میان ایران و گروه 1+5 هستند.

به گزارش ایرنا، سرگئی لاوروف در پایان دیدار با «وانگ یی» همتای چینی خود در مسکو گفت: مسکو و پکن مخالف آن هستند که در مفاد برجام بازبینی صورت گیرد. لاوروف با بیان این‌که موضوع برجام در مرکز توجه ما قرار داشت، اظهار کرد: بر این باوریم که تلاش‌ها برای بازبینی در شرایط برجام با قطعنامه 2231 شورای امنیت که سه سال پیش تصویب شد و در آن برجام به طور کامل مورد تائید قرار گرفت، مطابقت ندارد.

رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه گفت: تلاش‌ها برای بازبینی برجام فقط زحمات مقام‌های کشورهای مختلف جهان را در این عرصه هدر می‌دهد.

مواضع متغیر اروپا

مشابه چنین مواضعی را در ماه‌های اخیر از سوی کشورهای اروپایی نیز شاهد بودیم و آنها بر غیرقابل مذاکره بودن برجام تاکید کردند.

در همین خصوص خبرگزاری ریانووستی به نقل از یک منبع دیپلماتیک در واشنگتن تأکید کرده اتحادیه اروپا برنامه‌ای برای مذاکره مجدد درباره برجام و ایجاد تغییر در آن ندارد.

همچنین آن‌طور که رویترز نوشته، یک مقام ارشد آمریکایی هم گفته آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان قرار است در دیدار خود با رئیس‌جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کند. به گزارش ایسنا و به نقل از دویچه‌وله، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان طی سخنانی در اردن، بار دیگر با تاکید بر پایبندی کشورش به توافق هسته‌ای با ایران گفت: آلمان تمایل زیادی به حفظ برنامه جامع اقدام مشترک دارد.

این‌گونه اظهارات که تقریبا از سوی بیشتر مقامات اروپایی تکرار شده است، اگرچه در ظاهر مثبت است اما به نظر می‌رسد فقط در مقام حرف است و رویه‌ای که در عمل از سوی کشورهای اروپایی دنبال می‌شود به نوعی، همراهی با آمریکا در اقدامات ضدبرجامی این کشور است.

در همین ارتباط چندی قبل روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی از توافق اروپا و آمریکا برای برخی اصلاحات در برجام خبر داد. همچنین اروپایی‌ها در حال بررسی تحریم‌هایی علیه ایران به بهانه فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای هستند و آن‌طور که اعلام شده این تحریم‌ها تا آخر فروردین نهایی می‌شود. چنین اقداماتی از سوی اروپا که عملا به معنی نقض برجام است، پاسخی مثبت به باج‌خواهی‌های ترامپ است که به اروپایی‌ها هشدار داده بود باید تا موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم‌ها علیه ایران (12 می/ 22 اردیبهشت) برخی اصلاحات را در مورد توافق هسته‌ای اعمال کنند.

ادامه تهدیدات آمریکا

البته تهدیدات مقامات آمریکایی درخصوص احتمال خروج از برجام ادامه دارد. در تازه‌ترین موضعگیری، نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد: در حال تلاش با اروپا برای اعمال تغییرات در توافق هسته‌ای با ایران هستیم که اگر این تغییرات حاصل نشود، آمریکا از برجام خارج و تحریم‌ها برگردانده می‌شود اما ایران از برجام خارج نخواهد شد.

به گزارش فارس، روزنامه واشنگتن‌پست هم در گزارشی نوشته، ترامپ در هفته‌های گذشته به معتمدانش قول داده توافق هسته‌ای ایران را پاره کند.

آسوشیتدپرس هم گزارش داده، مقام‌های دولت این کشور در حال بررسی سناریوهای مربوط به پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام هستند.

آسوشیتدپرس نوشته، هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند در مرحله بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد و ایران چه واکنشی به آن نشان خواهد داد.

ضرب‌شســــت ایران
به برهم زنندگان برجام

البته در ایران آن‌طور که مقامات کشورمان اعلام کرده‌اند برای سناریوهای مختلف از جمله خروج آمریکا از برجام، پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته است.

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در گفت‌وگویی در همین زمینه اظهار کرد: در صورت خروج آمریکا و عقب‌نشینی اروپا و قدرت‌های بزرگ دیگر از برجام، به گونه دیگری عمل کرده و ضرب‌شست ویژه‌ای به برهم زنندگان نشان خواهیم داد. رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به تلاش‌ها و زحمات بی‌شماری که برای توافق برجام صورت گرفته، خاطرنشان کرد: دشمنان باید بدانند در شرایط برگشت پذیری برجام ـ به رغم این‌که هیچ‌گاه به دنبال چنین شرایطی نیستیم ـ شرایط ویژه‌ای رقم خواهد خورد و زمانی که مسئولان بلندپایه نظام اراده کنند، واکنش ویژه‌ای برای برهم زنندگان این توافق خواهیم داشت.

صالحی افزود: البته هیچ‌گاه به دنبال حدوث چنین وضعیتی نیستیم. ما بجد به دنبال حفظ منافع و حاکمیت ملی خود هستیم، اما در صورت خارج شدن آمریکا و عقب نشینی اروپا و قدرت‌های بزرگ دیگر از این توافق، قطع به یقین به گونه دیگری عمل خواهیم کرد.

صالحی درباره آینده برجام و خروج آمریکا از توافق نیز خاطرنشان کرد: وظیفه ما در سازمان انرژی اتمی آمادگی برای برگشت‌پذیری است. 1044سانتریفیوژ ما در فردو نصب ولی در خلأ است و گازدهی نمی‌شود. ما می‌توانیم در عرض چهار روز گازدهی کرده و غنی‌سازی 20 درصد را انجام دهیم.

اشتراک منافع ایران با چین و روسیه، بیشتر از اروپاست

مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیته هسته‌ای کمیسیون امنیت ملی با بیان این که در مقررات و معاهدات بین‌المللی اصل بر این است که قراردادهای چندجانبه توسط یکی از اعضا قابل نقض نباشد، گفت: برجام براساس شروط متقابل پذیرفته شده و اگر بنا باشد در میانه راه شروط دیگری از سوی یکی از طرفین به آن اضافه شود می‌تواند مورد پذیرش یا عدم‌پذیرش طرف مقابل قرار گیرد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم، افزود: امکان تغییر مفاد قرارداد از سوی یکی از طرفین وجود ندارد چرا که این موضوع به ضرر طرف مقابل است و قطعا رویابافی و زورگویی ترامپ در مورد تغییر برجام مورد قبول ایران نخواهد بود. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه عنوان کرد: چین و روسیه نسبت به برجام پایبندتر از ایران هستند چرا که مواضع عقیدتی و استراتژی آنها مانند اروپا و‌ آمریکا نیست؛ اروپا و ‌آمریکا در مباحث خاصی وحدت موضع دارند اما چین و روسیه در فاصله‌ای از اروپا و آمریکا قرار داشته و در جاهایی تقابل دارند اما در عین حال با ما در حوزه‌هایی اشتراک منافع دارند، در نتیجه اشتراک منافع ما با روسیه و چین بیشتر از اروپاست.

ذوالنوری گفت: روسیه و چین تا زمانی که برجام برای آنها هزینه زیادی نداشته باشد نسبت به آن پایبند می‌مانند بنابراین چندان نمی‌توانیم به آنها تکیه کنیم. نماینده مردم قم در مجلس تاکید کرد: در چنین قراردادهایی دیپلمات‌هایمان باید دقت فراوان داشته باشند تا تضمین‌های لازم را برای قرارداد ایجاد کنند تا خروج یکی از طرفین متحمل پرداخت هزینه باشد؛ اما متاسفانه چنین موضوعی در برجام پیش‌بینی نشده است. وی با بیان این که عدم پیش بینی این موضوع ضعف اصلی برجام است، گفت: امروز باید از طریق فعال‌سازی دیپلماسی، با چین، روسیه و اروپا به شکلی تعامل کنیم که مانع خروج آمریکا از برجام شوند. در صورت خروج آمریکا از برجام موضع چین، روسیه و اروپا تفاوتی برای ما ندارد ؛ چرا که برجامی باقی نخواهد بود و نباید در آن بمانیم.