نگاه تولیدکنندگان ما جهانی نیست

تجربه 20 ساله در دنیای بازی و اسباب‌بازی به من نشان داده هر اسباب‌بازی در عین سادگی برای خود جذابیتی دارد. برای مثال کوادکوپترها را در نظر بگیرید که با کنترل از راه دور هدایت می‌شوند و در اندازه‌های مختلف و در ابعاد کوچک و بزرگ تولید و راهی بازار شده است. ایده پرواز یک وسیله که از راه دور کنترل می‌شود نه‌تنها برای کودکان و نوجوانان حتی برای برخی بزرگسالان جذاب است. اما چند هفته پیش در بوشهر یکی از این کوادکوپترها را در یک فروشگاه اسباب‌بازی دیدم که امکان فیلمبرداری دارد و با نرم‌افزاری که روی تلفن هوشمند نصب می‌شود فیلم را همزمان به گوشی ارسال می‌کند. آیا این اسباب‌بازی امنیت ما را به خطر نمی‌اندازد؟ آیا امکان سوءاستفاده و تجاوز به حریم خصوصی دیگران با این وسیله فراهم نیست؟ به نظر می‌رسد دستگاه‌ها و نهادهای ما در این زمینه باید هشیارتر باشند.

اسپینر هم ویژگی‌های جالبی دارد؛ قابل حمل است و در جیب جای می‌گیرد و در شرایطی که بشر امروز در محاصره فناوری‌های ارتباطی و دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته، سازندگان اسپینر ادعا می‌کنند این وسیله سبب می‌شود افراد برای مدتی هر چند کوتاه دست از گوشی هوشمندشان بردارند و با یک وسیله در دنیای واقعی سرگرم شوند.

همچنین در بسته‌بندی یکی از اسپینرها نوشته بود بازی با این وسیله افزایش آرامش و ترک تدریجی سیگار و دخانیات را به همراه خواهد داشت که ادعای بسیار عجیبی است. البته در سنت ما تسبیح هم چنین کارکردی دارد و هر چند بیشتر برای گفتن ذکر به کار می‌رود ولی گاهی در تمرد اعصاب مؤثر است.

در نمونه‌های جدید اسپینر صوت و تصویر نیز اضافه شده است. چراغ‌های ال‌ای‌دی را به اسپینر اضافه کردند که با چرخیدن اسپینر، تصاویری از این چراغ‌ها ظاهر می‌شود. حتی اسپینرهایی به بازار آمده که قابلیت اتصال حافظه را دارد و امکان پخش موسیقی را فراهم می‌کند.

همه اینها نشان از یک ذهن و فکر خلاق در پشت تولید اسپینر است. حتی ممکن است این اسپینر را به شیوه‌ای طراحی کنند که وقتی در معرض باد قرار گرفت، تولید انرژی کند و قدرت شارژ باتری تلفن همراه شما را داشته باشد. اینها همه حکایت از نگاه جهانی دارد. متأسفانه تولید کنندگان اسباب‌بازی ما نگاه جهانی ندارند. ما هیچ تولید‌کننده‌ای نداریم که افق دیدش جهانی باشد. اما در چین تولیدکنندگان برای مثال با تولید اسپینر به فکر فتح بازارهای جهانی هستند. نگاه آنها جهانی است و برای همین با تیراژ میلیاردی اسباب‌بازی تولید می‌کنند.

اما متأسفانه وقتی اسپینر با چنین استقبالی روبه رو می‌شود که شرکت‌های مختلف با چاپ آرم خود روی آن برای تبلیغ، این اسباب‌بازی را به صورت رایگان در اختیار مشتریان و مخاطبان خود قرار می‌دهند، گروه‌های منحط مانند گروه‌های فراماسونی و شیطان‌پرستی نیز بر این موج سوار شده و نماد و المان‌های خود را روی این اسباب‌بازی چاپ و آن را در بازار عرضه می‌کنند. در حال حاضر در هر پرونده اسپینر با چهار تا شش مورد از این اشکال برمی‌خوریم.

متأسفانه بیشتر مردم ما این علائم را نمی‌شناسند و این ناآگاهی سبب شده برخی واردکنندگان بدون هیچ قصد و غرضی به اشتباه اسپینرهایی با علائم شیطان پرستی یا مذاهب منحط وارد کشور کنند.هفته گذشته برای یکی از واردکنندگان، یک فایل چند صفحه‌ای شامل تصاویر و شرح این علائم و المان‌ها را فرستادم تا در این زمینه اطلاعات کسب کند.

با همه این تفاسیر، بسیاری بیان می‌کنند در کنار نگاه سلبی باید نگاه ایجابی هم داشت. چرا فرزندان ما باید با شخصیت‌های انیمیشنی غربی مانند بتمن و اسپایدرمن و... بازی کنند، در حالی که برای مثال با شخصیت‌های شاهنامه مانند رستم و اسفندیار و... تا حدودی آشنا هستند؟ چرا اسباب‌بازی‌های بومی و سنتی با گرایش‌های اسلامی ـ ایرانی روانه بازار نمی‌شود؟ چند سال پیش یک طراح، عروسک رستم را به صورت مفصل طراحی کرده بود. آن زمان به عنوان یک مسئول دولتی به دستگاه‌های مختلف نامه نوشتم تا از این طراح حمایت کنند که این اسباب‌بازی تولید شود، اما هیچ‌کدام حمایت نکردند و آن طراح ناامید شد و این حوزه را ترک کرد. باید توجه داشت این حوزه نیازمند کمک بخش‌های دولتی است، چرا که بخش خصوصی خود را درگیر حوزه‌ای نمی‌کند که تضمین سودآوری نداشته باشد. من با تمام سلول هایم حس کردم در حالی که قوانین لازم را برای حمایت از تولید اسباب‌بازی‌های ملی داریم و حرف حمایت هم زده می‌شود، اما درعمل هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد. حتی گاهی موانعی سر راه تولیدکننده گذاشته می‌شود که خواه‌ناخواه او را به سمت واردات سوق می‌دهد.

محمدحسین فرجو

دبیر سابق شورای نظارت بر اسباب‌بازی