سبقت به سرعت ‌مرگ

یک چشمشان به مسیر جلوست و یک چشمشان آن طرف جاده. به محض این‌که می‌بینند از مسیر روبه‌رو خودرویی نمی‌آید، پا را روی گاز می‌گذارند و با یک حرکت سریع از چند خودروی جلویی سبقت می‌گیرند تا از آنها جلو بیفتند، هر وقت هم که ببینند خودرویی از مسیر مقابل در حال نزدیک شدن است، تصمیم می‌گیرند که دوباره به مسیر قانونی برگردند.

پس دوباره به هر ترتیبی شده تلاش می‌کنند خودشان را بین خودروهایی که در مسیر قانونی در حال حرکت هستند، جا دهند و در این میان اصلا هم برایشان مهم نیست که این کارشان با بوق‌های اعتراض‌آمیز رانندگان دیگر مواجه شود که این حرکت ممکن است به بهای وقوع تصادف تمام شود. از این دست رانندگان که از وقتی پشت فرمان خودرویشان می‌نشینند و راهی جاده می‌شوند، تمام فکر و حواسشان به این است که هر ترفندی در رانندگی بلدند، به کار ببندند تا شاید مسیر طولانی را کوتاه‌تر کرده و زودتر به مقصد برسند، کم نیستند.

رانندگانی که فکر می‌کنند تصادف فقط برای رانندگانی است که هنوز تجربه و مهارت کافی را برای رانندگی پیدا نکرده‌اند، نه آنها که رانندگی‌شان حرفه‌ای است و به قول معروف دست فرمانشان حرف ندارد، اما آمارهای پلیس از تصادفات مرگباری که به دلیل سبقت غیرمجاز در بزرگراه‌های شهری و جاده‌های بین‌شهری رخ داده است، خلاف این را ثابت می‌کند.

بیشترین تخلف حادثه‌ساز در جاده‌ها

با خودشان فکر می‌کنند این هم یک تخلف است، مثل خیلی از تخلفات دیگر رانندگی که مرتکب آن می‌شوند و جریمه‌اش را هم می‌دهند و چون به مهارتشان در رانندگی اطمینان کامل دارند، بنابراین احتمال وقوع تصادف را هم بعید می‌دانند، پس نگرانی هم از این بابت ندارند، اما شاید خیلی از رانندگانی که مرتکب تخلف سبقت غیرمجاز می‌شوند ندانند که ماجرا فقط با یک جریمه شدن ساده تمام نمی‌شود.

براساس قانون جدید جرایم رانندگی، پلیس در برخورد با رانندگانی که اصرار به تخلف سبقت غیرمجاز دارند بسیار جدی است، چون این تخلف را جزو تخلفات حادثه‌ساز می‌داند تا جایی که برای آن علاوه بر جریمه صد هزار تومانی پنج نمره منفی برای خودروهای شخصی و ده نمره منفی برای خودروهای عمومی در نظر گرفته است.

پلیس می‌گوید برای نظم دادن به تردد‌ها و پیشگیری از تصادفات حادثه‌ساز، بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و خیابان‌های عریض خط‌کشی شده است تا وسایل نقلیه از میان این خطوط عبور کنند و مزاحم رفت و آمد دیگر خودروها نشوند.

با این حال برخی‌ رانندگان ترجیح می‌دهند از روی خطوط این معابر بگذرند و لحظه به لحظه نیز مسیر خود را عوض کنند، به این معنا که یکباره تصمیم می‌گیرند از سمت دیگری حرکت کنند و هر وقت هم احساس خطر کردند، دوباره به جای اول‌ بازگردند.

آمارهای پلیس از اتفاقات ناخوشایندی هم خبر می‌دهد، این‌که سبقت غیرمجاز بیشترین تخلف دارای نمره منفی بوده که متاسفانه امسال رانندگان در جاده‌های کشور مرتکب آن شده‌اند.

به گفته رئیس مرکز اجرائیات پلیس راهور، براساس آمارهای پلیس، سبقت غیرمجاز بیشترین تخلف حادثه‌ساز دارای نمره منفی است و پس از آن تجاوز به چپ، سرعت غیرمجاز، عبور از محل ممنوعه و عبور از چراغ قرمز در رتبه‌های بعدی قرار دارد.

سرهنگ احمد کرمی اسد، به رانندگانی که مرتکب تخلف سبقت غیرمجاز می‌شوند یا از هر فرصتی برای ارتکاب این تخلف استفاده می‌کنند، هشدار می‌دهد و می‌گوید: براساس قانون اگر راننده‌ای برای بار اول ٣٠نمره منفی کسب کند گواهینامه‌اش به مدت سه ماه توقیف می‌شود و حق رانندگی ندارد، اگر برای بار دوم نمرات منفی وی به 25 برسد گواهینامه‌اش به مدت شش ماه ضبط می‌شود، اما بار سوم اگر نمرات منفی راننده به ٢٠برسد گواهینامه‌اش باطل می‌شود.

رئیس مرکز اجرائیات پلیس راهور ناجا، تصریح می‌کند: اگر راننده‌ای شش ماه مرتکب تخلف حادثه‌ساز نشود و نمره منفی کسب نکند، همه نمرات منفی‌اش بخشیده می‌شود. براساس قانون کسانی که دو بار گواهینامه‌شان به علت نمره منفی ضبط شده باشد و در آستانه ابطال گواهینامه باشند، اگر یک‌سال تخلف حادثه‌ساز انجام ندهند، نمرات منفی آنها پاک می‌شود.

کرمی اسد این را هم می‌گوید که رانندگان خودروهای سواری بیش از دیگر رانندگان نمره منفی می‌گیرند و پس از آن رانندگان وانت بارها و کامیون‌ها در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

بازی با جان مسافران

فقط خودروهای شخصی نیستند که با چراغ زدن و سبقت‌های گاه و بی‌گاه عرصه را به رانندگان دیگر تنگ می‌کنند و اعصاب و روانشان را به هم می‌ریزند.

خیلی وقت‌ها دیده شده که رانندگان اتوبوس‌های بین شهری یا کامیون‌ها با آن هیبت بزرگ هم به خودشان این حق را می‌دهند ‌تا مسیر مقابل را باز می‌بینند از ردیف خودروهای جلوی خود عبور کرده و راهشان را باز کنند.

رانندگان اتوبوس‌ها و کامیون‌ها به واسطه چند ساعت پی‌در‌پی رانندگی در جاده گاهی آن‌قدر از ترافیک خسته و کلافه می‌شوند که با تصور این‌که مهارت کافی در رانندگی دارند و هیچ حادثه‌ای اتفاق نمی‌افتد دائم در حال سبقت گرفتن از خودروهای شخصی هستند، غافل از این‌که علاوه بر راننده اتوبوس حدود 40 مسافر دیگر نیز در این اتوبوس هستند که راننده مسئول مستقیم حفظ امنیت جان آنهاست.

این موضوع خیلی وقت‌ها با گلایه و اعتراض مسافران اتوبوس هم مواجه می‌شود، که گاه راننده متخلف را از ادامه مسیر باز می‌دارد و گاه با واکنش تند آنها مواجه می‌شود و رانندگان را مجبور به سکوت می‌کند.

مسئولان پلیس راهور از مسافران اتوبوس‌ها می‌خواهند که در صورت مشاهده چنین تخلفاتی موضوع را یا به محض رسیدن به اولین پاسگاه پلیس راه گزارش دهند یا به سامانه 110120 پلیس راهور پیامک بزنند.

البته این موضوع در مورد دیگر خودروهای سنگین نیز مصداق پیدا می‌کند، به طوری که پلیس از دیگر شهروندان می‌خواهد در صورت مشاهده حرکات مخاطره‌آمیز هنگام رانندگی از سوی رانندگان خودروهای سنگین، حتما مراتب را به پلیس گزارش دهند.

کنترل سبقت غیرمجاز با چشم سوم

برای آنهایی که قانونمند هستند خیلی فرق نمی‌کند، چه پلیس باشد چه نباشد کار خودشان را می‌کنند، ایمن و اصولی رانندگی می‌کنند، به قوانین احترام گذاشته و آنها را زیر پا نمی‌گذارند چون برای حفظ جان خود و دیگر سرنشینان خودرو ارزش قائل هستند، اما روی سخن ما با آن رانندگانی است که از هر فرصتی برای زیر پا گذاشتن قوانین استفاده می‌کنند.

این رانندگان همان‌هایی هستند که تا وقتی حضور فیزیکی پلیس را احساس می‌کنند، چاره‌ای ندارند که روی خط قانون رانندگی کنند، اما به محض این‌که احساس کنند حضور مامور راهنمایی و رانندگی کمرنگ شده است، فرصت را مغتنم شمرده و مرتکب تخلف می‌شوند.

حتما شما هم از این دست رانندگان را دیده‌اید. رانندگانی که مدام از رانندگان دیگر سبقت می‌گیرند، طاقت رانندگی پشت رانندگان دیگر را ندارند و خیلی وقت‌ها حتی با ورود به حریم رانندگانی که در مسیر مقابل رانندگی می‌کنند، هم با جان خود بازی می‌کنند و هم زندگی رانندگان دیگر را به مخاطره می‌اندازند.

به دلیل همین نوع رانندگی‌های مخاطره‌آمیز و اصرار برخی رانندگان به ارتکاب تخلف از یک‌سو و تصادفات مرگبار رانندگی که به دلیل سبقت‌های خطرناک در جاده‌ها رخ می‌دهد از سوی دیگر باعث شده تا مسئولان پلیس راهور، برای کنترل این تخلف صرفا به حضور فیزیکی نیروهای پلیس بسنده نکرده و از سیستم‌های هوشمند هم در این باره کمک بگیرند.

از همین رو رئیس پلیس‌راه راهنمایی و رانندگی ناجا از کنترل الکترونیکی تخلفات سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ در جاده‌های کشور در آینده نزدیک خبر می‌دهد.

سرهنگ محمد حسین حمیدی در حاشیه بازدید از محور چالوس و پاسگاه‌های این مسیر با اشاره به این که یکی از برنامه‌های اصلی پلیس‌راه استفاده از فناوری‌های جدید و سیستم‌های الکترونیکی برای کنترل تخلفات رانندگان است، تصریح می‌کند: یکی از مشکلات اصلی در راه‌هایی که جدا کننده مسیر ندارند، سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ است که بر این اساس تصمیم داریم در طرح زمستانی برخورد با این تخلفات را تشدید کرده و به صورت سیستمی و با استفاده از سامانه‌های تصویری با متخلفان برخورد کنیم.

فرهنگسازی یا افزایش جریمه

شاید هر کدام از شما نظرات متفاوتی برای پاسخ دادن به این پرسش داشته باشید. در مقابل خیلی‌ها که معتقدند برای قانونمند کردن رانندگان متخلف باید بیش از همه روی بحث فرهنگسازی کار کرد، وقتی فرهنگ رانندگی صحیح در مردم نهادینه شود برای ملزم کردن رانندگان به رعایت قوانین و زیر پا نگذاشتن آن نیازی به حضور فیزیکی پلیس یا اعمال جریمه‌های سنگین نیست.

در مقابل خیلی‌ها نیز سختگیرانه‌تر به موضوع نگاه می‌کنند و معتقدند برای قانونمند کردن رانندگان، اعمال جریمه‌های سنگین بهتر از هر راهکار دیگری جواب می‌دهد. در واقع آنها معتقدند که جریمه‌های سنگین در کنار اعمال برخی محدودیت‌های اجتماعی مانند ابطال گواهینامه و حتی ممنوعیت دوره‌ای از رانندگی می‌تواند مانند اهرم فشاری در مقابل رانندگان متخلف عمل کرده و آنها را از اصرار به تخلف باز‌دارد. به نظر می‌رسد نظر هر دو گروه قابل قبول است، اما دستگاه‌های قانونگذار و پلیس معتقد است که باید برای ملزم کردن رانندگان به رعایت قوانین و مقررات رانندگی از هر دو روش توام با هم بهره گرفت.

یعنی درکنار اعمال قانون در قالب جریمه، نمره منفی و برخی محدودیت‌ها مانند ابطال گواهینامه رانندگانی که اصرار به تکرار تخلف دارند، نباید از نقش فرهنگسازی در این زمینه نیز غافل شد؛ موضوعی که توقع آن فقط از سوی پلیس، چندان منطقی نیست و باید در این زمینه همه دستگاه‌ها و سازمان‌های آموزشی و فرهنگی هر یک به فراخور وظایف و نقش خود با پلیس همکاری کنند تا به همان نتیجه موفقیت‌آمیز و تاثیر‌گذاری که مورد انتظار است، دست پیدا کنیم.

فوت‌و‌فن‌های سبقت گرفتن

سبقت عبارت است از تغییر خط برای عبور کردن از وسیله نقلیه‌ای که کندتر حرکت می‌کند. همواره در همه خیابان‌ها و جاده‌ها وسایلی هست که حتی از حدود سرعت تعیین شده، بنا به هر علتی، کندتر حرکت می‌کند مثل دوچرخه ها، موتورسیکلت‌ها یا خودروهایی که قصد گردش دارند سرعت خود را کندتر کرده‌اند.

ابتدا به علائم افقی یا عمودی توجه کرده و در صورت مجاز بودن سبقت، چراغ راهنمای سمت چپ را بزنید تا نشان دهید می‌خواهید سبقت بگیرید. سپس با دیدن روبه‌رو و پشت سرتان از روان و امن بودن راه مطمئن شوید ضمن این‌که برای آگاه کردن راننده وسیله‌ای که از آن سبقت گرفته می‌شود، باید بر حسب موقعیت زمانی (روز یا شب) از بوق کوتاه یا تعویض نور بالاو پایین استفاده کرد.

هنگام سبقت به دوچرخه‌ها و دیگر وسایل نقلیه کوچکی که جلوی وسیله‌ای که قصد سبقت از آن را دارید و ممکن است از دید شما پنهان باشند توجه کنید، همچنین ممکن است هنگام سبقت، وسایل نقلیه جلویی شما قصد گردش به چپ داشته یا این‌که عابران پیاده قصد ورود به عرض خیابان را داشته باشند.

بعد از زدن چراغ راهنمای سمت چپ، تغییر مسیر دهید و بر سرعت خود بیفزایید و هنگامی که فاصله طولی مناسب را با وسیله نقلیه حفظ کردید با زدن چراغ راهنمای سمت راست نشان دهید تصمیم دارید به خط عبوری قبلی برگردید. توجه داشته باشید باید حتما مطمئن شوید راننده مذکور از تصمیم شما مطلع شده است، پس هرگز به طور ناگهانی در جلوی آن قرار نگیرید.

اگر وسیله نقلیه‌ای که در حال سبقت از آن هستید، به طور ناگهانی سرعت خود را زیاد کرد با او مسابقه نگذارید، باید سرعت خود را کم کنید و به جای قبلی خود برگردید. هنگامی که وسیله‌ای در حال سبقت از خودروی شماست، هرگز سعی نکنید شما هم به سرعت‌ خود اضافه کنید.

هرگز در گذرگاه عابر پیاده سبقت نگیرید، همچنین اگر می‌خواهید از وسیله‌ای که پارک شده است سبقت بگیرید، مراقب سرنشینانی که ممکن است ناگهان در ماشین را باز کنند یا عابران پیاده‌ای که از جلوی ماشین بیرون بیایند، باشید.

در بسیاری از جاده‌ها که سرعت تعیین شده زیاد است و در هر جهت دو سه خط حرکتی و بیشتر وجود دارد، خط چپ، خط مخصوص سبقت است، بنابراین اگر قصد سبقت ندارید و در این خط عبوری حرکت می‌کنید، در اولین فرصت ضمن رعایت شرایط قانونی به خط عبوری سمت راست تغییر مسیر دهید.

پوران محمدی / گروه جامعه