مرهم بیمه بر زخم کودکان کار

با وجود این سازمان بهزیستی از طرحی سخن به میان آورده که براساس آن قرار است روند بیمه شدن کودکان کار سرعت بیشتر به خود بگیرد، اما نکته اینجاست که بیمه شدن این گروه از جامعه که هنوز آمار دقیقی از آنها منتشر نشده، نیاز به کار کارشناسی و همه‌جانبه دارد.

هنوز یک ماه از زمانی که رئیس‌جمهور در مراسم همایش بیمه سلامت همگانی به دو کودک‌کار دفترچه بیمه سلامت داد، نگذشته که بار دیگر خبرهایی درباره بیمه شدن این قشر آسیب‌پذیر جامعه منتشر شده است.

روز گذشته مدیرکل امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به ایسنا گفت سازمان بهزیستی در حال فراهم کردن تسهیلات لازم برای تحت پوشش قرار دادن کودکان در معرض آسیب‌ برای بهره‌مندی از خدمات درمانی بیمه سلامت ایران است و این کار اکنون در مرحله جمع‌آوری اطلاعات از سطح استان‌هاست و روند‌ بیمه ‌شدن کودکان کار تا یک ماه آینده به جریان خواهد افتاد.

مجید ارجمندی، معاون دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور دراین باره به جام‌جم می‌گوید: هدف از این طرح حمایت از کودکان کار و خانواده آنهاست؛ چون این کودکان تا زمانی که شرایط خانواده‌هایشان بهبود یابد، اگر دچار بیماری شوند، باید مورد حمایت قرار بگیرند.

ارجمندی ابراز می‌کند: این بیمه مزایای خوبی دارد چون هزینه‌های درمانی برای بهزیستی گران تمام می‌شود ولی اکنون با همکاری وزارت بهداشت، هزینه‌های سازمان بهزیستی پایین می‌آید.

سازمان بهزیستی از سال گذشته طرحی را به صورت آزمایشی در پنج استان اجرا کرد تا حمایت بیشتری از کودکان کار و خانواده آنها به عمل بیاورد، امسال نیز قرار است این کودکان تحت پوشش بیمه سلامت قرار بگیرند.

وی ادامه می‌دهد: این طرح که مرکز آموزشی حمایتی کودک و خانواده نام دارد، امسال در هشت استان دیگر نیز اجرا شده و سرعت بیشتری خواهد گرفت.

اکنون این طرح در استان‌های تهران، البرز، همدان، خوزستان و چهارمحال و بختیاری اجرا شده و قرار است در استان‌هایی مانند قم، اصفهان، فارس و خراسان رضوی نیز اجرایی شود.

سیاست‌های بیمه در اولویت

ارجمندی درباره این‌که کودکان کار تا چه زمانی تحت پوشش بیمه سلامت خواهند بود، یادآور می‌شود: حمایت‌های بهزیستی تا 10 سال ادامه خواهد داشت اما خدمات بیمه تا زمانی است که سیاست‌های بیمه‌ای اجازه بدهد.

معاون دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره این‌که چند کودک کار تحت پوشش این بیمه قرار خواهند گرفت، بیان می‌کند: سال گذشته 500 کودک از طرح حمایتی ما بهره‌مند شدند؛ طرحی که یکی از اهدافش جلوگیری از آسیب‌های جسمی، روانی به کودکان است، امسال نیز چون هنوز رایزنی‌ها با وزارت بهداشت کامل نشده نمی‌توان آمار مشخصی داد، اما قرار است در وهله اول صد کودک به صورت سمبلیک بیمه شوند، ولی تا 500 کودک قابل افزایش است.

همکاری با سازمان‌های مردم نهاد

یکی از مشکلات پیش روی این طرح شناسایی کودکان کار است، زیرا تاکنون در کشورمان آمار دقیقی از این گروه اعلام نشده و برخی تعداد آنها را تا سه میلیون نفر نیز اعلام کرده‌اند. ارجمندی درباره روش‌های شناسایی این کودکان می‌افزاید: سازمان‌های مردم نهاد این کودکان را شناسایی و اسامی آنها را به ما اعلام می‌کنند.

مشکل دیگری که در این بین وجود دارد، کودکانی هستند که در کارگاه‌های غیراستاندارد کار کرده و کمتر کسی از کار آنها مطلع است، وی درباره این گروه از کودکان کار عنوان می‌کند: در آیین‌نامه جدید سازمان نقش و وظیفه‌ وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی و بازرسان آن دیده شده است، چون وقتی کودکی درکارگاه کار می‌کند رسیدگی به آن از حیطه سازمان بهزیستی خارج است. ما به وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی اعلام کرده‌ایم بازرسان آنها آمار این کودکان را به بهزیستی اعلام کنند.

مشکل هویت کودکان کار

این در حالی است که می‌توان نداشتن اسناد هویتی را یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر راه بیمه کودکان کار دانست، ارجمندی در این باره عنوان می‌کند: اکنون بیشتر کودکان کار هویت مشخص خود را دارند، اما مشکل اینجاست که شرایط اقتصادی خانواده‌ها خیلی تغییر کرده، اکنون این کودکان بیشتر متعلق به خانواده‌های فقیر‌ هستند.

وی ابراز می‌کند: آنهایی که مشکل هویتی دارند با توجه به تجربه سازمان مشکلشان قابل حل است، چون با ثبت احوال در این باره هماهنگ شده، البته دیگر مانند گذشته نیست که بیشتر این کودکان کار بی‌خانمان باشند.

فاطمه ایزدپناهی، موسس و مدیرعامل کانون کودکان کوشا نیز درباره بیمه شدن کودکان کاری که تحت حمایت سازمان مردم‌نهاد کوشا هستند، در گفت‌وگو با جام تصریح می‌کند: ما 1450 کودک داریم که برای بیمه شدن، اسامی آنها را به سازمان بهزیستی فرستادیم، اما بهزیستی از ما شناسنامه آنها را درخواست کرد، اما نکته اینجاست که حدود 40 کودک ما شناسنامه دارند. این در حالی است که تاکنون از این تعداد نیز دفترچه بیمه حدود 15 کودک را به‌ما تحویل داده‌اند.

پناهی با اشاره به این‌که بیشتر این کودکان محصول صیغه هستند، می‌افزاید: تعداد زیادی از آنها نیز شناسنامه داشته‌اند، اما والدین به دلیل اعتیاد شناسنامه‌هایشان را فروخته یا آنها را برای تهیه مواد گرو گذاشته‌اند.

به گفته وی در بیشتر موارد پدری وجود ندارد و مادر کودک نیز نمی‌تواند براحتی برای کودکش شناسنامه‌بگیرد.

ارجمندی درباره این‌که آیا خانواده چنین کودکانی نیز تحت پوشش بیمه قرار خواهند گرفت، یادآور می‌شود: دنبال این هستیم که بتوانیم خانواده‌ها را نیز از بیمه بهره‌مند کنیم، اما در وهله اول خود کودکان بیمه می‌شوند.

وی درباره کودکان کاری که اتباع بیگانه هستند، می‌افزاید: تا مدتی پیش اتباع بیگانه 30 درصد کودکان کار را تشکیل می‌دادند، اما اکنون این آمار افزایش پیدا کرده است، بهزیستی طرحی را به کمیساریای عالی پناهندگان داده تا کودکان کار اتباع بیگانه نیز حمایت شوند.

مدیرعامل کانون کودکان کوشا درباره کودکان کار اتباع بیگانه عنوان می‌کند: از حدود 1450 کودک کانون کوشا حدود 200 کودک اتباع کشور عراق و افغانستان هستند که بیشترشان نیز اوراق اقامت ندارند.

نکته اینجاست که تحت پوشش بیمه قرار گرفتن کودکان کار اقدام مثبتی است، اما جوابگوی نیاز‌های کودکان کار و خانواده‌های آنها نیست، در واقع رفع مشکل این گروه از جامعه نیاز به کار کارشناسی و ریشه‌ای دارد. برای این کار سازمان‌ها و نهاد‌هایی مانندبهزیستی، سازمان‌های مردم نهاد، نیروی انتظامی، وزارت آموزش و پرورش و بهداشت و درمان باید همکاری بیشتری با یکدیگر داشته و همسوتر از گذشته برای رفع مشکل این افراد قدم بردارند.

مهدی آیینی‌ - ‌گروه جامعه