گوسفندان بی‌تقصیرند

آن‌گاه در ادامه پرسیده‌اند: «این درست است که عامل انسانی حتما موثر است، ولی در اینجا فکر می‌کنید چه کسی مقصر است و به چه نسبتی؟ راننده، چوپان، جاده، علائم، راهداری، پلیس راه، یا گوسفندان؟!»

در این‌که گوسفندان بی‌تقصیرند گمانم همه خوانندگان متفقا با بنده هم‌نظر باشند! اما در مورد سهم بقیه عوامل معمولا نظرها متفاوت است. اجازه دهید عجالتا وارد موضوع سهم مقصر نشویم و تعیین آن را برعهده کارشناس پلیس راهور بگذاریم که قانونا نظرش برای دادگاه ملاک و تعیین‌کننده است، اما این خبر می‌تواند مقدمه ورود به بحث جدید باشد: تصادف!

تصادفا تصادف نمی‌کنیم

گفت: باز می‌خواهی مرا گیج کنی؟ گفتم: نه. بیا این ریگ را بگیر و به لامپ بزن. با تعجب گفت: این چه ربطی به تصادف دارد؟ گفتم: بزن تا ربطش را ببینی. با دقت به سمت لامپ بزرگی که در فاصله 20 متری بود نشانه رفت و زد، اما نخورد. ریگ دوم، باز هم نخورد. سومی، چهارمی... و بالاخره ریگ یازدهم به هدف خورد و لامپ شکست. پرسیدم به نظرت کدام تصادف بود؟ این آخری یا آن ده تای قبلی؟ گفت: معلوم است. آن ده تا، زیرا من لامپ را هدف گرفته بودم و اگر ریگ به هدف نخورد به دلیل بی‌دقتی من بود، وگرنه باید هر 11 ریگ به هدف می‌خورد، اما این چه ربطی به تصادفات رانندگی دارد؟ مگر دو خودرو که تصادف می‌کنند هم را هدف گرفته‌اند؟ دیدم بحث فایده‌ای ندارد. دستش را گرفتم و رفتیم در محل تقاطع خیابان‌های الف و ب. در این چهارراه هفته قبل یک تاکسی و وانت به هم خورده بودند و حال یکی از مسافرها وخیم اعلام شده بود.

دکتر حسن مقدم - استاد دانشگاه صنعتی شریف