درمان بیماران معتاد؛ دغدغه پرستاران کم‌تعداد

حتی اگر از بحث بیمار بودن معتادان فاکتور بگیریم، آمار غیر رسمی از وجود بیش از 4میلیون معتاد در کشور خبر می‌دهد، بنابراین چنین جمعیت زیادی باید در موارد بیماری (بیماری‌های غیر از اعتیاد) همانند سایر شهروندان مورد درمان و توجه قرار بگیرند.

اما این مساله با چالش‌هایی همراه است تا جایی که دکتر صابری زفرقندی، مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور به «جام‌جم» می‌گوید: معتادی که برای بیماری غیر از اعتیادش به بیمارستان و هر مرکز درمانی دیگری مراجعه می‌کند، باید مانند هر شهروند دیگری مورد درمان قرار بگیرد.

او با اشاره به مشکلاتی که در خصوص روند درمان معتادان وجود دارد،ادامه می‌دهد: متاسفانه ممکن است بیمارستان‌ها در برابر پذیرش بیمارانی که معتاد باشند، مقاومت کنند.

به گفته او، یکی از علت‌های مقاومت برخی از مراکز درمانی در پذیرش افراد معتاد، به سازمان‌های بیمه‌گر برمی‌گردد.

زفرقندی اظهار می‌کند: به‌رغم مکاتبات فراوان با وزارت رفاه و سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان‌های بیمه‌گر در صورت مشاهده ردپایی از اعتیاد در پرونده‌های بیماران، کل پرونده بیمه‌ای بیمار را شامل کسورات می‌کنند.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور این مشکل را در خصوص بیمارانی با اختلالات روانپزشکی، شدیدتر اعلام و اظهار می‌کند: اوج این مشکل شامل معتادانی است که معمولا دچار اختلالات روانپزشکی می‌شوند، این دسته از بیماران در زمان بستری از خدمات بیمه‌ای محروم هستند.

هر چند که مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور تاکید می‌کند گزارش‌های زیادی مبنی بر کم‌کاری بیمه‌ها در پرونده‌های پزشکی معتادان دیده می‌شود، اما یک مقام مسوول در بیمه خدمات درمانی با تکذیب این خبر می‌گوید: درمان اعتیاد در تعهدات بیمه‌ها وجود ندارد، اما اگر معتادی برای بیماری دیگری به مراکز درمانی مراجعه کند، حتما بیمه بر اساس تعهد مربوطه، درمان آن را تحت پوشش قرار می‌دهد.

این مقام مسوول که اصرار داشت به عنوان شغلی و نامش اشاره‌ای نشود، ادامه می‌دهد: درخصوص معتادانی که دچار اختلالات روانپزشکی هستند و در بیمارستان‌های روانپزشکی بستری می‌شوند نیز، همه تعهدات بیمه‌ای کامل پرداخت می‌شود.

از سوی دیگر، هفته گذشته سایت رسمی سازمان نظام پرستاری، خبری مبنی بر تهدید پرسنل بیمارستانی خصوصا پرستاران از سوی بیماران معتاد منتشر کرد.

بر اساس این خبر، پرستار بخش عفونی مردان بیمارستان امام خمینی(ره) گفت: اکثر بیماران این بخش معتادان کارتن خواب یا مجهول‌الهویه مبتلا به ایدز هستند که رفتار پرخاشگرانه‌ای هم دارند، حتی بارها اتفاق افتاده است که این افراد پرستاران را به رگ زدن و آلوده کردن به ویروس ایدز تهدید کرده‌اند.

به گفته مریم پورسعید، تنها وسیله حفاظت شخصی برای مراقبت از خودشان در برابر بیماری‌های عفونی استفاده از دستکش و محافظ‌های چشمی است که به میزان کافی نیز در اختیار پرستاران قرار نمی‌گیرد.

در خبری دیگر به نقل از سایت سازمان نظام پرستاری آمده است: چنانچه بیمار معتاد یا دچار اختلالات روانپزشکی بر اثر اوردوز در ساعات اولیه صبح خودکشی کند یا بمیرد، پرستار شیفت مسوول و ناگزیر است دیه 90 میلیون تومانی را به خانواده بیمار پرداخت کند و در بیمارستان‌های روانی چنین مواردی فراوان است.

بارها اتفاق افتاده که بیمار معتاد یا دچار اختلالات روانپزشکی با تکه‌ای شیشه به پرستار حمله کرده و سبب مصدومیت او شامل بریدگی و شکستگی شده است.

هر چند که انتشار چنین اخباری در مرحله اول نشان می‌دهد بیماران معتاد تهدیدی برای پرسنل بیمارستانی محسوب می‌شوند، اما بر اساس منشور حقوق بیمار اجتناب از پذیرش و رسیدگی به بیمار معتاد کاملا غیراخلاقی است.

متاسفانه پیگیری ما در این خصوص در معاونت درمان وزارت بهداشت به جایی نرسید و معاون درمان وزیر بهداشت حاضر به پاسخگویی نشد، اما مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور همچنان معتقد است باید به بیماران معتاد همانند هر شهروند دیگری در دوره بیماری رسیدگی شود.

زفرقندی می‌گوید: بارها اتفاق افتاده که سایر بیماران یعنی بیماران غیرمعتاد و حتی همراهان بیمار پرسنل بیمارستانی را تهدید کرده باشند، بنابراین مساله تهدید شدن، دلیل خوبی برای عدم پذیرش و درمان بیماران معتاد نیست.

او تاکید می‌کند: در هر صورت پرستاران در خصوص چگونگی برخورد با چنین مواردی آموزش می‌بینند و باید بتوانند در این مواقع مدیریت کنند.

به‌ رغم این اظهارنظر، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار، ضمن تایید موارد گفته شده، می‌گوید: بروز چنین مواردی باید ریشه‌یابی شود، پیش از این طرح‌هایی مانند استفاده از وسایل دفاع شخصی یا استقرار پلیس در بیمارستان‌ها مطرح و اجرا شد اما این مسائل نمی‌تواند مشکل را حل کند.

دبیرکل خانه پرستار ادامه می‌دهد: مثلا در بیمارستان امام، در شیفت‌های شبانه، ممکن است برای 18 بیمار در یک بخش فقط یک پرستار مشغول به کار باشد و این مشکلات به خاطر کمبود نیروی پرستار است.

به گفته شریفی‌مقدم، در چنین وضعیتی معمولا پرستار بخش آنقدر خسته است که نه می‌تواند رسیدگی درستی نسبت به بیماران داشته باشد و نه می‌تواند مدیریتی در خصوص پاسخگویی به بیمار عصبانی یا همراهانش نشان دهد.

این مسائل در حالی اعلام می‌شود که کمبود نیروی پرستار در چند سال اخیر بارها مطرح شده و به‌رغم برگزاری آزمون استخدام 18 هزار پرستار (اسفند ماه گذشته)، هنوز از به کارگیری آنها خبری نیست. از طرف دیگر رسیدگی به بیماران معتاد یک حق انسانی محسوب می‌شود که با دلایل کمبود نیرو یا کم‌کاری بیمه‌ها قابل توجیه نیست.

مستوره برادران نصیری ‌/‌ گروه جامعه